| |
|
|
ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ
Το νησί της Ζακύνθου αποτελεί τον σημαντικότερο προορισμό ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στην Ελλάδα, την Ευρώπη και ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ο Φορέας Διαχείρισης (Φ.Δ.) του Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Ζακύνθου (Ε.Θ.Π.Ζ.) νομοθετήθηκε το 1999 και λειτουργεί από το 2000, με σκοπό την προστασία και διατήρηση της θαλάσσιας και χερσαίας περιοχής αναπαραγωγής του απειλούμενου αυτού είδους. Καθώς το νομοθετικό πλαίσιο στηρίζεται στις αρχές της πρόβλεψης του κίνδυνου όσων αφορά στα περιβαλλοντικά θέματα, η επιστημονική μελέτη είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και εφαρμογή ετήσιων διαχειριστικών μέτρων στην περιοχή. Η ουσιώδης και επιστημονικά βασισμένη παρακολούθηση της διαδικασίας ωοτοκίας, καθώς και η ροή πληροφοριών μεταξύ διοικούντων και επιστημόνων είναι πρωτίστης σημασίας. Η παραπάνω προσέγγιση θα δώσει την ευκαιρία για τη διεξαγωγή μακροχρόνιων ερευνών, οι οποίες θα βοηθήσουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην υποστήριξη με στοιχεία μελλοντικές διοικητικές αποφάσεις, προσφέροντας έτσι σημαντικά οφέλη στην αποτελεσματικότητα της διαχείρισης του περιβάλλοντος που προστατεύεται.
Στην αναφορά της περιόδου ωοτοκίας του έτους 2007 παρουσιάζεται το επιστημονικό πρόγραμμα του Ε.Θ.Π.Ζ., όπως αυτό εκτελέστηκε στις παραλίες ωοτοκίας της Προστατευόμενης Περιοχής και περιλαμβάνει την αξιολόγηση: (α) της δραστηριότητας των θαλασσίων χελωνών Caretta caretta, (β) των διαφόρων περιβαλλοντικών παραμέτρων και (γ) τις επιπτώσεις παραγόντων, όπως ο ανθρωπογενής παράγοντας, εντός και εκτός αιγιαλού. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται όχι μόνο η άμεση επεμβατικότητα για την καλυτέρευση της προστασίας των παραλιών ωοτοκίας, αλλά συγχρόνως αναπτύσσεται και μακροχρόνιος προγραμματισμός προστασίας. Το πρόγραμμα είχε ξεκινήσει από τον Φ.Δ. του Ε.Θ.Π.Ζ. με τη μορφή πιλοτικής μελέτης για την παραλία της Δάφνης το 2006 και επεκτάθηκε το 2007 και στις υπόλοιπες πέντε παραλίες ωοτοκίας του Κόλπου του Λαγανά (Γέρακα, Σεκάνια, Καλαμάκι και Μαραθονήσι).
Ο Φ.Δ., έχοντας μία εμπειρία λειτουργίας περίπου τριών ετών, την κατάλληλη επιστημονική κατάρτιση των στελεχών του, πνεύμα συνεργασίας με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της Ζακύνθου (π.χ. «Αρχέλων» και «WWF Hellas»), καθώς επίσης και το πνεύμα της συναίνεσης και διαβούλευσης που επιτάσσει η Οδηγία 92/43 της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους κατοίκους του νησιού, έκανε μεγάλα βήματα υιοθέτησης σοβαρών και δύσκολων διαχειριστικών μέτρων τα έτη 2006 και 2007. Στα παραπάνω πλαίσια, αποφάσισε να οργανώσει με λεπτομέρεια και να υλοποιήσει αρκετές επιστημονικές μελέτες και αρκετά επιστημονικά προγράμματα πεδίου. Το βασικότερο αυτών είναι η παρακολούθηση της φωλεοποίησης της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Είναι ένα μεγάλο και δύσκολο πρόγραμμα, αφού χρειάζεται λεπτομερή αρχικό σχεδιασμό και στην πράξη απαιτεί την άψογη συνεργασία του ανθρώπινου επιστημονικού προσωπικού που εκπονεί το έργο με το αντίστοιχο ανθρώπινο δυναμικό των φυλάκων-ενημερωτών (ένα δυναμικό 50-80 ατόμων ετησίως) του Φορέα Διαχείρισης. Το υποέργο με τίτλο «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ Ε.Θ.Π.Ζ.» χρηματοδοτείται, όπως και τα υπόλοιπα έργα του ΦΔ, από το πρόγραμμα ΕΠΠΕΡ του Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.
Την εποπτεία του προγράμματος εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του Φ.Δ. έχει η Πρόεδρος, σε συνεργασία με τα ακόλουθα στελέχη και συνεργάτες του Φορέα:
-
Ο κ. Κώστας Κατσελίδης είναι επιστημονικός σύμβουλος της ομάδας πεδίου και οικονομικός υπεύθυνος της διαχείρισης του συγκεκριμένου υποέργου ΕΠΠΕΡ, σε συνεργασία πάντα με τη Διαχειριστική Αρχή της Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.
-
Ο κ. Laurent Sourbes έχει την ευθύνη της στρατηγικής σχεδίασης των ετήσιων διαχειριστικών μέτρων, την επόπτευση της υλοποίησης του προγράμματος στις παραλίες ωοτοκίας και τον εβδομαδιαίο συντονισμό και απολογισμό στις εργασίες πεδίου. Έχει επίσης, οριστεί υπεύθυνος για τον συντονισμό του προγράμματος πεδίου με εκείνο της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «ΑΡΧΕΛΩΝ».
-
Η κα. Gail Schofield είναι η συντονίστρια της επιστημονικής ομάδας με μόνιμα καθήκοντα τη συγκρότηση, οργάνωση και επιμέλεια της έρευνας στις παραλίες ωοτοκίας, καθώς επίσης και τη συλλογή των δεδομένων και απόδοση των αποτελεσμάτων.
-
O κ. Χαρμπής Γεώργιος έχει την υπευθυνότητα του προγράμματος φύλαξης-ενημέρωσης στις παραλίες ωοτοκίας, το οποίο πέραν της αρχικής οργάνωσής του, κατά ένα μεγάλο βαθμό, στηρίζεται στις καθημερινές ανάγκες που εντοπίζονται από την επιστημονική ομάδα παρακολούθησης της φωλεοποίησης της Caretta caretta.
Η επιστημονική ομάδα πεδίου επιλέχτηκε βάση προηγούμενης εμπειρίας σχετικά με τη βιολογία της θαλάσσιας χελώνας και γνώσης της συγκεκριμένης περιοχής της Ζακύνθου και για το έτος 2007 την αποτέλεσαν δέκα άτομα ειδικώς εκπαιδευμένα ούτως ώστε να ανταπεξέλθουν με συνέπεια στις ανάγκες του προγράμματος, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονικής περιόδου, που αρχίζει τον Μάιο και τελειώνει τον Οκτώβριο. Υπάρχει πάντα ένας υπεύθυνος για κάθε μία από τις έξι παραλίες ωοτοκίας, την οποία και παρακολουθεί καθημερινά. Η παρουσία ενός και μόνο υπευθύνου για κάθε παραλία εξασφαλίζει: (α) συνέπεια στην καταγραφή των δραστηριοτήτων των θαλάσσιων χελωνών και (β) γνώση της παραλίας σε βάθος όσων αφορά στις ανθρωπογενείς και περιβαλλοντικές παραμέτρους και πώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των θαλάσσιων χελωνών. Η ομάδα διεξήγαγε έρευνα στις παραλίες ωοτοκίας χρησιμοποιώντας πολλές περιβαλλοντικές παραμέτρους και επιστημονικό εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου μονάδων GPS. Η έρευνα για τη συμπεριφορά των χελωνών πραγματοποιείται παράλληλα με τη ΜΚΟ «ΑΡΧΕΛΩΝ», όσων αφορά στην καταγραφή πληροφοριών για ίχνη χελωνών. Διερεύνηση των «τάσεων» της φωλεοποίησης κατά την περίοδο ωοτοκίας του 2007, καθώς επίσης και η απαραίτητη τροποποίηση των πρωτοκόλλων για το 2008, καταγράφονται στην παρούσα εργασία. Έγινε αξιολόγηση των μορφών χρήσης της παραλίας, ώστε να καθοριστούν συσχετισμοί με περιβαλλοντικές και/ή ανθρωπογενείς παραμέτρους. Εκτιμήσεις επιπτώσεων συγκρίθηκαν με δεδομένα δημοσιευμένων επιστημονικών πηγών. Το επιστημονικό πρόγραμμα του ΕΘΠΖ παρέχει μία βάση δεδομένων πάνω στην οποία υπάρχει η δυνατότητα να αναπτυχθούν τα κατάλληλα διαχειριστικά μέτρα προστασίας σε θάλασσα και αιγιαλό καθώς επίσης και να αναπτυχθούν πρότυπα που θα παρέχουν τη δυνατότητα αντικειμενικής αποτίμησης και πρόβλεψης των πιθανών κινδύνων για τα προστατευόμενα είδη της περιοχής του Πάρκου.
Η Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης του ΕΘΠΖ
Δρ. Αμαλία Δ. Καραγκούνη - Κύρτσου
Καθηγήτρια Μικροβιολογίας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
|
|
