ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΣΚΕΛΕΤΟΣ
Ο κυτταρικός σκελετός είναι τμήμα του κυτταροπλάσματος και είναι ένα
πλέγμα πρωτεϊνικών ινιδίων που αποτελείται από:
• Μικροσωληνίσκους
• Μικροίνίδια
• Ενδιάμεσα ινίδια
Οι μικροσωληνίσκοι παίρνουν μέρος σε κυτταρικές λειτουργίες που έχουν σχέση με το σχήμα του κυττάρου ή με την κίνησή του.
Ειδικότερα, παρέχουν μηχανική στήριξη στο κύτταρο καθορίζοντας με το τρόπο αυτό και το σχήμα του.
Επίσης συμμετέχουν στην κυτταρική διαφοροποίηση, καθώς η αλλαγή στο σχήμα των κυττάρων στηρίζεται στην αλλαγή της διαμόρφωσης της δομής των μικροσωληνίσκων.
Ουσιαστικό ρόλο παίζουν στη συγκρότηση βλεφαρίδων και μαστιγίων, δομές που βοηθούν στην κίνηση. Ακόμα, συμμετέχουν στα ενδοκυττάρια μεταφορά, όπως κοκκίων μελανίνης ή χρωμοφόρων ουσιών των φυτών.
Τα μικροινίδια συγκροτούνται από ινίδια ακτίνης (σφαιρική μορφή πρωτεϊνης) και προσφέρουν στήριξη στο κύτταρο ή συμβάλλουν στην ασυμμετρία του.
Επίσης, σπουδαίο ρόλο παίζουν στην κίνηση των μη-μυικών κυττάρων (πχ. αμοιβαδοειδή κίνηση).
Τα ενδιάμεσα ινίδια είναι τα πιο σταθερά σημεία του κυτταρικού σκελετού. Για παράδειγμα, ορισμένα ενδιάμεσα ινίδια (βιμεντίνη και κερατίνες) συνδέονται με τον πυρηνικό φάκελο προσδίδοντας στον πυρήνα στήριξη και διατήρηση στο ενδοκυτταρικό χώρο.
Υπάρχουν πέντε κύριες κατηγορίες ενδιάμεσων ινιδίων στους ανώτερους ευκαρυωτικούς οργανισμούς: οι κερατίνες (στα επιθηλιακά κύτταρα), οι δεσμίνες (γραμμωτούς, λείους και καρδιακούς μυες),
η βιμεντίνη (στα μεσεγχυματικά κύτταρα), τα νευροινίδια (στους νευρώνες) και τα ινίδια γλοίας (στα κύτταρα νευρογλοίας).
Ρόλος κυτταρικού σκελετού:
1. Στηρίζει μηχανικά το κύτταρο ώστε να διατηρεί ή να αλλάζει το σχήμα
του, οργανώνοντας το κυταρόπλασμα.
2. Συγκρατεί τα
οργανίδια σε συγκεκριμένες θέσεις και τα βοηθά στη κίνησή
τους για διάφορες λειτουργίες, όπως η κυτταρική διαίρεση, προσκόλληση ή
ενδοκυτταρική μεταφορά. Συγκεκριμένα, στα ζωικά κύτταρα οι μικροσωληνίσκοι συγκροτούν το κεντροσωμάτιο, το οποίο συνίσταται από δύο κεντρίλια, και βοηθούν στη κυτταροδιαίρεση.
3. Συμμετέχει στην κίνηση του ίδιου του κυττάρου.
