Wat is het Sardijns?

Sardijns (ook wel: Sardisch), een romaanse taal
In Sardinian / In Sardu
Het Sardijns (sa limba sarda) is de neo-romaanse taal die gesproken wordt op het italiaanse eiland Sardinië. Al hoort dit eiland politiek gezien dan wel bij Rome, een dialect van het Italiaans is het Sardijns allerminst! Het is een geheel zelfstandige taal met op zijn beurt weer dialecten en varianten.

Nu dat internationaal erkend is, is de ontwikkeling naar waardering en standaardisering van het Sardijns in een stroomversnelling geraakt. Niet alleen verschijnen er steeds meer boeken op de markt, maar daarnaast wordt ook op de lagere scholen onderwijs gegeven in de Sardijnse taal. De eerste schreden op weg naar het Sardijns als nationale taal van het eiland Sardinië!

Maar, het Sardijns is nog niet gestandaardiseerd, en kent momenteel dan ook nog diverse schrijfwijzen voor een en hetzelfde woord. Wanneer we de mogelijke variaties in uitspraak kennen, is het echter niet moeilijk om de betekenis te herleiden.

Voorbeeld:

prus - plus - pius = meer
immerghere - imbergere - imbergere = laten zinken
cumbennere - cunvennere = overtuigen
crapa - cabra = geit

Zulke verschillen zijn marginaal.

Een wat lastiger zaak is het verschil tussen het Campidanees, het Logudorees, en het Gallurees-Sassarees. Deze drie hoofdvarianten van het Sardijns verschillen onderling soms aanzienlijk, met name in de hoeveelheid geabsorbeerd Italiaans. In het leerboek Isco Sa Limba Mea is gekozen voor het Logudorees, de variant die het meest oorspronkelijk is. Er bestaan zelfs nog middeleeuwse teksten van die niet eens veel verschillen van het huidige, moderne Logudorees. De meeste moderne grammatica-boeken richten hun aandacht ook op de logudorese variant, waardoor ook op scholen gekozen wordt voor Logudorees.

Het leerboek Isco Sa Limba Mea levert een essentiële bijdrage aan de kennis van het Sardijns. Daarbij richten wij ons niet alleen tot hen die van Sardijnse afkomst zijn en de taal van hun (groot)ouders willen leren kennen, maar ook tot hen die een speciale band met Sardinië hebben gekregen na vakantie of werk. Zij zullen immers nog vaak terugkeren naar dit bijzondere eiland met zijn vriendelijke bevolking, rijk aan tradities, en trots op de eigen cultuur, zo verschillend van de Italianen van het vasteland! En voor wie de taal van het land verstaat, krijgt het verblijf een dimensie extra.

Op dit gastvrije eiland is het eenvoudig om iets te krijgen, maar een hele kunst om iets te geven. Maar belangstelling en waardering is iets dat iedereen kan geven, en in dat kader zou ik willen zeggen: leer Sardijns, en probeer zo de mensen werkelijk te kennen!

A leghere e a faeddare sa limba sarda siat!

Copyright AAE Van der Geer 2007 ©