ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, 330-1453 μ.Χ.

Δημώδη άσματα


 -Ο χαιρετισμός των Πρασίνων και των Βένετων στην εμφάνιση του αυτοκράτορα στον Ιππόδρομο, κατά τους εαρινούς αγώνες (δημώδες άσμα)

Πράσινοι: -Ἰδὲ τὸ ἔαρ τὸ καλὸν πάλιν ἐπανατέλλει,

Βένετοι: - Φέρον ὑγείαν καὶ χαρὰν καὶ τὴν εὐημερίαν.

-«Δημώδης» στίχος που ειπώθηκε από τους Πράσινους, κατά την εμφάνιση του αυτοκράτορα Φωκά (602-610), που εκτός από τύραννος ήταν και μέθυσος, στον Ιππόδρομο. Μια μέρα, ενώ ο λαός ήταν συγκεντρωμένος στον Ιππόδρομο για μια εκδήλωση και περίμενε τον Φωκά, αυτός αργούσε πάρα πολύ. Τότε ορισμένοι, όταν επιτέλους εμφανίστηκε ο Φωκάς, του φώναξαν αυτό το δίστιχο:

Πάλι τὸν καῦκον ἔπιες,
πάλιν τὸν νοῦν ἀπώλεσας.

ΚΑΥΚΟΝ = κούπα

-Ο Αυτοκράτορας Μαυρίκιος (582-602), παρόλο που ήταν από τους πιο πετυχημένους αυτοκράτορες, αντιμετώπισε τον χλευασμό του λαού τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του. Επειδή είχε πολλά παιδιά, ο λαός τού έλεγε το εξής άσμα:

Εὕρηκε τὴν δαμαλίδα ἁπαλὴν καὶ τρυφεράν,
καὶ ὡς τὸ καινὸν ἀλεκτόριν οὕτω αὐτὴν πεπήδηκε,
καὶ ἐποίησε παιδία, ὡς τὰ ξυλοκούκουδα·
καὶ οὐδεὶς τολμᾷ λαλῆσαι, ἀλλ᾿ ὅλους ἐφίμωσεν.
Ἅγιε μου, ἅγιε μου, φοβερὲ καὶ δυνατέ,
δὸς αὐτῷ κατὰ κρανίον, ἵνα μὴ ὑπεραίρηται,
κἀγώ σοι τὸν βοῦν τὸν μέγαν προσαγάγω εἰς εὐχήν.

-Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε´ ο Κοπρώνυμος (741-775) είχε σχέσεις με την ερωμένη του Αγαθή, η οποία όμως είχε γεράσει. Ο λαός, που τα ήξερε, όταν κάποτε ο αυτοκράτορας εμφανίστηκε στον ιππόδρομο, τον χλεύασε ως εξής:

Ἡ Ἀγαθὴ ἐγήρασεν,
σύ δε ταύτην ἀνανέωσας.

-Το Σεπτέμβριο του 1056 ο λαός ανέβασε στο θρόνο τον Μιχαήλ Στρατιωτικό (1056-1057). Τότε στασίασε ένας ξάδερφος του προηγούμενου Αυτοκράτορα, Κωνσταντίνου Θ´ Μονομάχου, που λεγόταν Θεοδόσιος. Μετά την αποτυχία της στάσης αυτής, ο λαός τραγούδησε το ακόλουθο δίστιχο:

Ὁ μωρὸς ὁ Μονομάχος,
εἴ τι ἐφρόνει ἐποίησε.

-Πριν ο Αλέξιος Κομνηνός γίνει αυτοκράτορας ήταν στρατηγός, και κάποτε, επειδή η δύναμή του αυξανόταν, είχε εξυφανθεί από τους αυλικούς συνωμοσία με σκοπό να τον τυφλώσουν. Αυτός, μαθαίνοντας περί αυτών, τη νύχτα του Σαββάτου προς την Κυριακή της Τυροφάγου (13 Φεβρουαρίου 1081) δραπέτευσε για την Τυρολόη της Θράκης, όπου έφτασε το πρωί της Δευτέρας, και μετά επαναστάτησε, παίρνοντας τελικά το θρόνο. Ο λαός σχολίασε τα γεγονότα αυτά με το εξής τραγούδι:

Τὸ Σάββατον τῆς Τυρινῆς,
χαρεῖς, Ἀλέξιε, ἐννόησές το,
καὶ τὴν Δευτέραν τὸ πρωί,
ὕπα καλῶς, γεράκι μου.

-Το 1090-91 ο Αλέξιος Κομνηνός βρισκόταν στην πόλη Δρίστρα, κοντά στον κάτω Δούναβη. Χωρίς να υπολογίσει καλά τα πράγματα, έδωσε μάχη με τους Πατσινάκες, αλλά νικήθηκε. Ο στρατός του διασκορπίστηκε, ενώ ο ίδιος τραυματισμένος διασώθηκε φεύγοντας νύχτα στην πόλη Γολόη. Ο λαός ειρωνεύτηκε την αποτυχία του με το εξής άσμα:

Ἀπὸ τὴν Δρίστραν εἰς Γολόην,
καλὸν ἀπλῆκτον, Κομνηνέ.

ΑΠΛΗΚΤΟΝ=καταυλισμό

-Σε μια μάχη στις 29 Απριλίου μεταξύ Ρωμηών υπό τον Αλέξιο Κομνηνό και Σκυθών, οι Σκύθες κατανικήθηκαν και εξαφανίστηκαν κυριολεκτικά. Ο λαός μας σχολίασε το γεγονός με το δίστιχο αυτό:

Διὰ μίαν ἡμέραν Σκύθαι
τὸν Μάιον οὐκ εἶδαν.

ΘΕΟΔΩΡΟΥ Α´ ΛΑΣΚΑΡΕΩΣ

πρώτου αυτοκράτορα της Νίκαιας (1204) μόλις έφτασε, μετά την Άλωση της Πόλης από τους Ευρωπαίους, στην Νίκαια· ο λόγος αυτός είναι η πρώτη εμφάνιση της λεγόμενης «Μεγάλης Ιδέας»

Καὶ τῶν πατρίδων αὖθις λαβώμεθα
ὧν ἁμαρτόντες ἀποστερήθημεν.
αὗται δέ εἰσι τὸ ἀρχαῖον καὶ πρῶτον ἡμῶν ἐνδιαίτημα,
ὁ παράδεισος καὶ ἡ πρὸς Ἑλλησπόντῳ
πόλις τοῦ Κυρίου τῶν δυνάμεων,
ἡ πόλις τοῦ Θεοῦ ἡμῶν,
τὸ εὔρριζον ἀγαλλίαμα πάσης τῆς γῆς,
ἡ παρὰ πᾶσιν ἐθνέσι περιμάχητος τε καὶ περιώνυμος.
καὶ γένοιτο, Χριστὲ βασιλεῦ.

Ἄσμα τοῦ ΑΡΜΟΥΡΗ

Ὅλο τὸ κείμενο