Ιωάννης Φούλιας: Giuseppe Verdi: Εισαγωγή της όπερας «Οι σικελικοί εσπερινοί»

Giuseppe Verdi (1813-1901): Εισαγωγή της όπερας Οι σικελικοί εσπερινοί

Οι σικελικοί εσπερινοί ήταν η πρώτη αυθεντική (πεντάπρακτη) γαλλική όπερα του διάσημου ιταλού συνθέτη Giuseppe Verdi και γράφηκε αμέσως μετά το περίφημο “τρίπτυχο” των αρχών της δεκαετίας του 1850 – τον Ριγκολέττο, τον Τροβατόρε και την Τραβιάτα – σε λιμπρέττο των Charles Duveyrier και Eugène Scribe, το οποίο βασίζεται στο ομώνυμο ιστορικό γεγονός (στην εξέγερση των ιταλών κατοίκων της Σικελίας ενάντια στους γάλλους κατακτητές το 1282). Το πρώτο ανέβασμα της νέας αυτής όπερας πραγματοποιήθηκε στην Παρισινή Όπερα στις 13 Ιουνίου 1855, δίχως όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Ο Verdi σύντομα επιμελήθηκε και την ιταλική εκδοχή της ίδιας όπερας, που υπό τον τίτλο Giovanna de Guzman παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά στην Πάρμα, στις 26 Δεκεμβρίου του 1855, ενώ αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 1860, προέβη και σε αναθεώρηση της παρτιτούρας του, χωρίς ωστόσο να κατορθώσει ουδέποτε να την καταστήσει τόσο δημοφιλή, όσο ο ίδιος τουλάχιστον ανέμενε.

Η αρκετά εκτενής ορχηστρική εισαγωγή της εν λόγω όπερας ανοίγει με υπόκωφα στρατιωτικά παραγγέλματα, που υποβάλλουν εξ αρχής το πλαίσιο εντός του οποίου διαδραματίζεται η υπόθεση του έργου, προτού το εγνωσμένο μελωδικό χάρισμα του συνθέτη αναδειχθεί πλήρως με την εμφάνιση μιας λυρικότατης ιδέας στην Μι-μείζονα. Τα δύο αυτά στοιχεία συναποτελούν τα περιεχόμενα ενός αργού τμήματος (Largo), το οποίο προτάσσεται μιας διμερούς μορφής σονάτας σε γοργή χρονική αγωγή (Allegro agitato). Πράγματι, το κύριο θέμα αυτής της μορφής εισβάλλει ορμητικά στην μι-ελάσσονα, με πολύ δυναμισμό αλλά και ευδιάκριτο χορευτικό παλμό, και εξελίσσεται θυελλωδώς έως ότου καταλαγιάσει, παραχωρώντας έτσι την θέση του σε ένα γλυκύτατο και αισθαντικό πλάγιο θέμα στην Σολ-μείζονα, το οποίο ακολουθείται προσέτι από μια χαριτωμένη και σαφώς πιο ενεργητική καταληκτική ιδέα στην ίδια τονικότητα. Από εκεί και ύστερα, ένα μοτίβο της αργής εισαγωγής χρησιμεύει ως αφετηρία για την διαμόρφωση ενός σφοδρού αλλά σχετικώς σύντομου αναπτυξιακού τμήματος, ενώ μια συνοπτική και εντελώς παροδική αναδρομή στην κατάληξη του κυρίου θέματος οδηγεί παραδόξως σε ένα αιθέριο παράλλαγμα του πλαγίου θέματος στην Μι-μείζονα, πριν την τυπική τονική επαναφορά τόσο του ιδίου, όσο και της καταληκτικής ιδέας που το διαδέχεται. Τέλος, ο Verdi ολοκληρώνει αυτό το αμιγώς συμφωνικό δείγμα γραφής του εισάγοντας νέα θεματικά στοιχεία για τις ανάγκες μιας εξόχως ζωηρής και πανηγυρικής coda.

14.10.2008