Ιωάννης Φούλιας: Richard Strauss: «Gefunden», opus 56 αρ. 1

Richard Strauß (1864-1949): Gefunden, opus 56 αρ. 1

Το τραγούδι αυτό ανήκει υφολογικά στην γερμανική υστερορομαντική παράδοση, όντας γραμμένο στις αρχές του 20ού αιώνος και συγκεκριμένα στις 8 Αυγούστου 1903· δημοσιεύθηκε το 1906, σε συλλογή 6 τραγουδιών, με αφιέρωση στην σύζυγο του συνθέτη και σημαντική τότε σοπράνο, Pauline. Στο ποιητικό κείμενο του Goethe κυριαρχεί η απλότητα που υποβάλλει ένα ελάχιστο τμήμα του μεγαλείου της φύσεως. Ενώ λοιπόν στο λιτό εισαγωγικό τμήμα του τραγουδιού δεν παρουσιάζεται ακόμη κάποιο κίνητρο για ιδιαίτερη μουσική ανάπτυξη, η εύρεση του μικρού λουλουδιού συνδυάζεται με την εισαγωγή μιας χαρακτηριστικής παρεστιγμένης ρυθμικής φιγούρας και καθίσταται καταλυτικός παράγοντας για την περαιτέρω εξέλιξη της πλοκής. Στο σημείο, τώρα, όπου το λουλούδι παρεμβαίνει ζητώντας να μην κοπεί, ο Strauß διακόπτει την μέχρι πρότινος μελωδική εξύφανση του φωνητικού μέρους και τείνει προς ένα απαγγελτικό ύφος, με το οποίο μάλιστα συνδυάζονται ορισμένες ενδιαφέρουσες αρμονικές διαδοχές συγχορδιών σε σχέση τρίτης. Κατόπιν δε, η μεταφύτευση του λουλουδιού και η ανάπτυξή του σηματοδοτούν την επαναφορά του πρότερου λυρισμού και φυσικά του κεντρικού παρεστιγμένου μοτίβου, το οποίο πλέον παρατίθεται σε ποικίλους μετασχηματισμούς τόσο στην φωνή όσο και στην συνοδεία, ενισχύοντας το νοηματικό περιεχόμενο του κειμένου. Η αρμονική γλώσσα του Strauß είναι σε γενικές γραμμές αρκετά συμβατική, με ελάχιστες νύξεις των – γνώριμων στην τεχνοτροπία του – απότομων παρεκκλίσεων από την βασική τονικότητα, γεγονός που υπογραμμίζει την ευαισθησία και την παιδική αφέλεια που απορρέουν από το ποιητικό κείμενο· είναι πάντως εκπληκτικό το να αναλογισθεί κανείς ότι ένα τέτοιο τραγούδι συμπίπτει χρονικώς με την εντονότερη εξπρεσσιονιστική φάση του συνθέτη, όπως αυτή εκδηλώνεται πρωτίστως στις μονόπρακτες όπερες Σαλώμη και Ηλέκτρα.

30.11.2000