Ιωάννης Φούλιας: Arnold Schoenberg: Φαντασία για βιολί με συνοδεία πιάνου, opus 47

Arnold Schönberg (1874-1951): Φαντασία για βιολί με συνοδεία πιάνου, opus 47

Ο τίτλος του προτελευταίου έργου του συνθέτη (και τελευταίου στον χώρο της ενόργανης μουσικής) παραπέμπει στην ιδιαιτερότητα της συνθετικής πρακτικής που ακολούθησε ο Schönberg στην προκειμένη περίπτωση, γράφοντας πρώτα το μέρος του βιολιού εξ ολοκλήρου και προσθέτοντας κατόπιν την πιανιστική συνοδεία. Ως εκ τούτου, η μελωδική διάσταση προτάσσεται της συνηχητικής και ο ρόλος του πιάνου είναι σαφώς υποδεέστερος του βιολιού, σε ένα μάλλον σύντομο κομμάτι που διαιρείται σε πέντε ενότητες: οι δύο εξωτερικές ξεκινούν με τον ίδιο τρόπο, δημιουργώντας έτσι ένα εισαγωγικό και επιλογικό πλαίσιο, εντός του οποίου το αρχικό σειραϊκό θεματικό υλικό εκτίθεται, παραλλάσσεται και αναπτύσσεται. Οι υφιστάμενες εναλλαγές στην χρονική αγωγή συνεπιφέρουν ποικιλία εντασιακών και λυρικών διαθέσεων, διασπώντας ουσιαστικά την ηχητική επιφάνεια σε πολλά μικρότερα και αντιθετικού χαρακτήρος κομμάτια· παράλληλα, βέβαια, η πυκνή θεματική συνέχεια διασφαλίζει την μακροδομική συνοχή του έργου.

Η φαντασία γράφηκε – σε δύο διαδοχικά συνθετικά στάδια, όπως προαναφέρθηκε – τον Μάρτιο του 1949 και παρουσιάσθηκε σε πρώτη εκτέλεση στο Los Angeles από τον βιολονίστα και αποδέκτη της αφιερώσεως Adolf Koldofsky και τον Leonard Stein στο πιάνο, στην επέτειο των 75ων γενεθλίων του συνθέτη, στις 13 Σεπτεμβρίου 1949.

21.09.2002