Ιωάννης Φούλιας: [Gioacchino Rossini]: Εισαγωγή, θέμα και παραλλαγές για κλαρινέττο και ορχήστρα

[Gioacchino Rossini (1792-1868)]: Εισαγωγή, θέμα και παραλλαγές για κλαρινέττο και ορχήστρα

Η τεράστια επιτυχία των ιταλικών οπερών του Rossini στις αρχές του 19ου αιώνος δεν επισκίασε μονάχα την λοιπή συνθετική του παραγωγή, αλλά είχε και μία ακόμη παρενέργεια: την δημιουργία έργων που ακόμη και σήμερα αποδίδονται ανενδοίαστα σε αυτόν, ενώ στην πραγματικότητα μάλλον δεν προήλθαν από την πένα του. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του έργου Εισαγωγή, θέμα και παραλλαγές για κλαρινέττο και ορχήστρα, το οποίο έχει καταστεί αρκετά δημοφιλές μεταξύ των εκτελεστών του πνευστού αυτού οργάνου, παρά το γεγονός ότι η πατρότητά του είναι εξαιρετικά αμφίβολη και επιπλέον δεν γνωρίζουμε ούτε πότε ακριβώς γράφηκε. Το μόνο σίγουρο είναι πως πρόκειται για ένα “δίπτυχο”, βασισμένο σε ισάριθμα θέματα από τις όπερες του Rossini Ο Μωυσής στην Αίγυπτο (1818) και Η κυρά της λίμνης (1819), αντίστοιχα. Επίσης, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι το συγκεκριμένο έργο, ακόμη και αν δεν έχει γραφεί από τον ίδιο τον Rossini, ωστόσο αποδίδει με μεγάλη πιστότητα το ύφος της φωνητικής του μουσικής, χάρη πρωτίστως στους πληθωρικούς καλλωπισμούς που διανθίζουν την μελωδική γραμμή του σολιστικού οργάνου.

Η εισαγωγή (Andante sostenuto) είναι γραμμένη στην Μι-ύφεση-μείζονα και διαπνέεται από μελωδική διαύγεια και εκφραστική ηπιότητα, όπως άλλωστε και το θέμα των παραλλαγών (Allegretto) που ακολουθεί στην τονικότητα της Σι-ύφεση-μείζονος και ολοκληρώνεται με μια ζωηρή ορχηστρική κατακλείδα. Οι τρεις πρώτες παραλλαγές επιβάλλουν εν συνεχεία ολοένα και γοργότερη ρυθμική κίνηση, με ανάλαφρα δεξιοτεχνικά περάσματα και κωμικούς αρπισμούς, εν αντιθέσει προς την αργή τέταρτη παραλλαγή που ανακαλεί υποδειγματικά στο σημείο αυτό την τεχνοτροπία του οπερατικού bel canto. Έτσι, η σολιστική δεξιοτεχνία βρίσκει το επιστέγασμά της αμέσως μετά, στην πέμπτη παραλλαγή καθώς και στην coda που συνδέεται με αυτήν, ενώ το έργο ολοκληρώνεται – κατά τρόπον απολύτως συνεπή προς τον εαυτό του – με μια φανταχτερή καντέντσα του κλαρινέττου και ένα παραληρηματικό ορχηστρικό κλείσιμο.

05.06.2008