Ιωάννης Φούλιας: Niccolo Paganini: Εισαγωγή και παραλλαγές στο «Dal tuo stellato soglio» του Rossini

Αρχική σελίδα / Επιλογή κειμένων

Niccolò Paganini (1782-1840): Εισαγωγή και παραλλαγές στο “Dal tuo stellato soglio” του Rossini, για βιολί στην 4η χορδή και ορχήστρα, M.S. 23

Το παίξιμο σε μία μόνο χορδή υπήρξε μια από τις ιδιαίτερες εκείνες τεχνικές που επεδείκνυε στις συναυλίες του ο μεγάλος δεξιοτέχνης του βιολιού Niccolò Paganini προς τέρψιν του παραληρούντος ακροατηρίου του. Φαίνεται μάλιστα ότι έργα σαν αυτό – μια σειρά παραλλαγών πάνω σε ένα πολύ δημοφιλές χορωδιακό θέμα από την όπερα του Rossini Ο Μωυσής στην Αίγυπτο του 1818, η σύνθεση των οποίων έλαβε χώραν πιθανότατα το 1819 (το ίδιο έργο διαδόθηκε επίσης υπό τον εναλλακτικό τίτλο Sonata a preghiera) – καλλιέργησαν τον μύθο του δαιμονιώδους βιολονίστα, που εξακολουθούσε να παίζει μουσική ακόμη και όταν μία-μία οι χορδές του οργάνου του έσπαζαν ως αποτέλεσμα του ασυγκράτητου οίστρου του!

Το κομμάτι ξεκινά με μιαν αργή εισαγωγή (Adagio) τύπου ιταλικής οπερατικής μελωδίας με στοιχειώδη συνοδεία, η οποία, αφού στραφεί από την αρχική ντο-ελάσσονα στην ομώνυμη Ντο-μείζονα, καταλήγει σε μια σύντομη σολιστική καντέντσα για το βιολί που προετοιμάζει την είσοδο του θέματος των παραλλαγών. Πράγματι, το θέμα του Rossini παρουσιάζεται στην συνέχεια με την ένδειξη Tempo alla Marcia στην Ντο-μείζονα και σε τριμερή ασματική δομή (με δύο εσωτερικές επαναλήψεις). Πάνω σε αυτό ακολουθούν κατόπιν τρεις “ποικιλματικές” παραλλαγές προοδευτικής δεξιοτεχνίας: η πρώτη οδηγείται σε ορισμένες εκφραστικές κορυφώσεις, η δεύτερη επιγράφεται ως vigoroso και διαθέτει κατά συνέπεια ρυθμικώς “ρωμαλέο” χαρακτήρα, ενώ η τρίτη εντυπωσιάζει με την χρήση περασμάτων με αρμονικούς φθόγγους και επεκτείνει τελικά στο έπακρο την δεξιοτεχνία της στην σύντομη coda (Finale) που ακολουθεί χωρίς διακοπή.

07.10.2002