Ιωάννης Φούλιας: Wolfgang Amadeus Mozart: Te Deum, KV 66b / 141

Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791): Te Deum, KV 66b / 141

Το έργο αυτό συνιστά δείγμα γραφής ενός ταλαντούχου 14ετούς συνθέτη: κατά πάσαν πιθανότητα απασχόλησε τον νεαρό Mozart προς τα τέλη του 1769, ενόσω δηλαδή βρισκόταν ακόμη στο Salzburg, λίγο προτού αναχωρήσει για το πρώτο από τα τρία συνολικά ταξίδια που πραγματοποίησε στην Ιταλία. Ο Wilhelm Kurthen, σε μελέτη του σχετική με τα νεανικά έργα εκκλησιαστικής μουσικής του Mozart, επισημαίνει την ισχυρή επιρροή που δέχθηκε το παιδί-θαύμα από ένα ομότιτλο έργο του Michael Haydn (αδελφού του περιφημότερου συνθέτη της εποχής). Κάτι τέτοιο βεβαίως δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει, δεδομένου του ότι ο Mozart μπορεί μεν να είχε κερδίσει εκπληκτική φήμη για τις νεανικές του ικανότητες στην σύνθεση, ωστόσο η δημιουργική του ωριμότητα καθυστέρησε σημαντικά σε σχέση με άλλους ταλαντούχους καλλιτέχνες (όπως π.χ. τον Felix Mendelssohn-Bartholdy, τον Richard Strauß ή ακόμη και τον Ludwig van Beethoven). Εξ άλλου, η μίμηση ήταν (και παραμένει) μια εξαιρετική και αναντικατάστατη μέθοδος εκμάθησης των μυστικών της μουσικής – και όχι μόνον – δημιουργίας.

Το κείμενο του Te Deum είναι ένας ύμνος προς τον Θεό, με έντονες επικλήσεις για την σωτηρία των ψυχών κατά την κρίση τους στην Δευτέρα Παρουσία. Οι τέσσερεις χορωδιακές φωνές συνοδεύονται από έγχορδα και εκκλησιαστικό όργανο, αλλά υπάρχει πρόβλεψη και για 4 τρομπέτες και τύμπανα (αν και η πάρτα των τυμπάνων έχει χαθεί). Η γραφή είναι ως επί το πλείστον ομοφωνική με διατονικές συνηχήσεις, το δε ύφος μεγαλοπρεπές σε αντιστοιχία προς το περιεχόμενο του λατινικού κειμένου. Για τον τελευταίο στίχο, όμως, επιλέγεται η αντιστικτική γραφή, που υπό την μορφή μιας διπλής φούγκας ολοκληρώνει με εντυπωσιακό τρόπο την σύνθεση. Αν συγκρίνει κανείς το έργο αυτό με την εκκλησιαστική μουσική της εποχής εκείνης, είναι σε θέση να διαπιστώσει ότι ο νεαρός συνθέτης δεν υπολείπεται ουσιαστικά έναντι άλλων προκλασσικών δημιουργών, αφού ήδη σε ένα τόσο πρώιμο γι’ αυτόν συνθετικό στάδιο έχει κατορθώσει να προσεγγίσει το επίπεδο του μουσικού του περίγυρου· εντούτοις, η καθοριστική εξέλιξη της τεχνοτροπίας του συνθέτη κατέστη εφικτή πολύ αργότερα, όταν δηλαδή ο Mozart ήλθε σε συστηματική επαφή με το έργο κορυφαίων μουσουργών του παρελθόντος (Georg Friedrich Händel, Johann Sebastian Bach) αλλά και συγχρόνων του (Joseph Haydn).

17.05.2000