Ιωάννης Φούλιας: Carl Maria von Weber: Κοντσερτίνο για κλαρινέττο σε ντο-ελάσσονα / Μι-ύφεση-μείζονα, opus 26 / J. 109

Carl Maria von Weber (1786-1826): Κοντσερτίνο για κλαρινέττο σε ντο-ελάσσονα / Μι-ύφεση-μείζονα, opus 26 / J. 109

Κατά την διάρκεια μιας περιοδείας του στο Μόναχο το 1811, ο Weber γνωρίζει τον δεξιοτέχνη κλαρινεττίστα Heinrich Joseph Bärmann και αναλαμβάνει να συνθέσει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ένα έργο αντάξιο των τεράστιων ερμηνευτικών του δυνατοτήτων. Το αποτέλεσμα υπερέβη τελικά κάθε προσδοκία, αφού η πρώτη εκτέλεση του κοντσερτίνου στις 5 Απριλίου του 1811 σημείωσε θριαμβευτική επιτυχία και απετέλεσε το εφαλτήριο για την δημιουργία αρκετών ακόμη εκ των αντιπροσωπευτικότερων έργων του ρομαντικού ρεπερτορίου του κλαρινέττου – συμπεριλαμβανομένων των δύο περίφημων κοντσέρτων για κλαρινέττο, τα οποία ο Weber συνέθεσε αμέσως μετά το κοντσερτίνο και μάλιστα κατά παραγγελία του ιδίου του βαυαρού μονάρχη! Η πρώτη έκδοση του μεστού αυτού έργου, που πραγματοποιήθηκε το 1814, συνέβαλε επίσης στην ευρύτατη διάδοση και την γενικευμένη αποδοχή του.

Το κοντσερτίνο για κλαρινέττο αποτελείται ουσιαστικά από ένα και μόνο μέρος με τρία τμήματα διαφορετικής χρονικής αγωγής, τα οποία λειτουργούν ως εισαγωγή, θέμα με παραλλαγές και coda-finale. Η αργή εισαγωγή (Adagio ma non troppo) στην ντο-ελάσσονα ξεκινά με ιδιαίτερη σφοδρότητα από την ορχήστρα, αλλά η είσοδος του κλαρινέττου επιφέρει στην εξέλιξή της μια μάλλον ελεγειακή ποιότητα. Κατόπιν κάνει την εμφάνισή του το χαριτωμένο μελωδικό θέμα των παραλλαγών σε Μι-ύφεση-μείζονα (Andante), το οποίο όμως διαδέχεται άμεσα ένα πολύ ενεργητικό επεισόδιο, προτού δηλαδή επιχειρηθεί η προοδευτική ανάδειξη της δεξιοτεχνίας του σολιστικού οργάνου μέσα από τις δύο πρώτες παραλλαγές. Η τρίτη παραλλαγή, εξ άλλου, έρχεται να ανακόψει προσωρινά αυτήν την πορεία, προσδίδοντας στο έργο έναν πιο εσωστρεφή χαρακτήρα, χάρη στην αργή μελωδική της εξύφανση αλλά και στην λιτότατη ενορχήστρωσή της. Τέλος, το Allegro που ακολουθεί ανοίγει με μια σύντομη (παρηλλαγμένη) αναφορά στο θέμα, η οποία όμως δεν αργεί να παραχωρήσει την θέση της σε νέες ζωηρές ιδέες και περίτεχνα σολιστικά περάσματα που, παρά τις ενδιάμεσες τονικές παρεκκλίσεις, οδεύουν πλέον σταθερά προς ένα λαμπρό καταληκτικό επιστέγασμα στην τονικότητα της Μι-ύφεση-μείζονος.

05.06.2008