Ιωάννης Φούλιας: Sebastian Aguilera de Heredia: Obra de Tono I

Sebastián Aguilera de Heredia (περί το 1561-1627): Obra de Tono I

Ο οργανίστας και συνθέτης Sebastián Aguilera de Heredia καταγόταν από την Αραγονία της Ισπανίας· έδρασε κυρίως στην Σαραγόσα και με το φωνητικό και ενόργανο έργο του επεξέτεινε ουσιαστικά την ύστερη αναγεννησιακή ισπανική τεχνοτροπία στις αρχές του 17ου αιώνος. Ο όρος “obra” (= “έργο”) χρησιμοποιήθηκε αρκετά σε ισπανικά και πορτογαλικά κομμάτια για πληκτροφόρα κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, κυρίως δε μετά την μεταθανάτια δημοσίευση των Obras de música (1578) του Antonio de Cabezón. Η Obra de Tono I του Aguilera de Heredia είναι ένα κομμάτι αντιστικτικής τεχνοτροπίας βασισμένο στον πρώτο τρόπο (δώριο) και σε ένα και μοναδικό θέμα που παρουσιάζεται τουλάχιστον σε μία από τις τέσσερεις διαθέσιμες φωνές καθ’ όλην σχεδόν την διάρκεια του έργου. Εδώ, η τεχνική της φούγκας έχει ήδη διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ δεν απουσιάζουν και άλλα ιδιαίτερα γνωρίσματά της, όπως π.χ. ορισμένα stretti· εντούτοις, οι συνεχείς παραθέσεις του θέματος δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη “επεισοδιακών” τμημάτων, με αποτέλεσμα η εισαγωγή και εξύφανση νέων μοτιβικών στοιχείων να λειτουργεί μεν ως αντιθεματικό υλικό, το οποίο όμως από ένα σημείο και έπειτα έρχεται στην πραγματικότητα να υπονομεύσει και να υποκαταστήσει εν πολλοίς την αρχική “αυστηρή” μιμητική γραφή με “ελεύθερα” περάσματα δεκάτων-έκτων και αργότερα εξαήχων ογδόων. Με αυτόν τον τρόπο βέβαια, υποδηλώνεται παράλληλα η σταδιακή χειραφέτηση της ενόργανης μουσικής από την φωνητική μιμητική τεχνοτροπία, η αντιγραφή της οποίας αποτέλεσε – ως γνωστόν – το θεμέλιο για την ανάπτυξη της μουσικής για πληκτροφόρα καθώς και για άλλα σύνολα οργάνων.

21.12.2004