Αρχική σελίδα / Επιλογή κειμένων
Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788): Φαντασία σε
Ντο-μείζονα, Wq. 59 αρ. 6 / H. 284
O Carl Philipp Emanuel Bach, ο σημαντικότερος από τους υιούς του Johann Sebastian Bach, υπήρξε ένας πρωτοπόρος συνθέτης της περιόδου του κλασσικισμού, πολύ παραγωγικός σε είδη ενόργανης μουσικής όπως το κοντσέρτο και η σονάτα, αστείρευτος σε έμπνευση και δημιουργός ενός πολύ ιδιαίτερου προσωπικού ύφους. Στις ευάριθμες «ελεύθερες φαντασίες» του για πληκτροφόρο εκδηλώνονται κατά τρόπον υποδειγματικό οι πλέον νεωτεριστικές του τάσεις: ο αυτοσχεδιασμός καταλύει κάθε έννοια οργανωμένης μουσικής μορφής, στην θέση ολοκληρωμένων θεματικών ιδεών εμφανίζονται πρωτίστως στοιχειώδη μοτίβα που υπόκεινται σε συνεχή ανάπτυξη, ενώ οι απότομες εναλλαγές των παρορμήσεων οδηγούν σε αρμονικές εκπλήξεις και τονικές περιπλανήσεις δίχως προδιαγεγραμμένο στόχο.
Η φαντασία σε Ντο-μείζονα, Wq. 59 αρ. 6 / H. 284, γράφηκε το 1784 και δημοσιεύθηκε τον επόμενο χρόνο στην Λειψία, ως έκτο και τελευταίο κομμάτι της πέμπτης συλλογής σονατών, ρόντο και φαντασιών «για ειδήμονες και ερασιτέχνες» (“für Kenner und Liebhaber”). Πρόκειται συνεπώς για ένα ώριμο δείγμα γραφής, από εκείνα που αποσπούσαν τον θαυμασμό των συγχρόνων του συνθέτη για την τόλμη της μουσικής τους γραφής και την βαθιά τους εκφραστικότητα. Στο κομμάτι δεσπόζει το εναρκτήριο μοτίβο αρπισμού, το οποίο ως “έμμονη ιδέα” επανέρχεται πολλάκις στην πορεία και εξυφαίνεται σε ποικίλα τονικά κέντρα. Κάποια δεξιοτεχνικά περάσματα ή ψήγματα θεματικών ιδεών εναλλάσσονται με αυτό εν είδει “επεισοδίων” που ενδέχεται κατά περίπτωση να επανεμφανίζονται αργότερα ή να αποδεικνύονται τελείως θνησιγενή. Ωστόσο, εκφραστικό επίκεντρο της φαντασίας συνιστά η μοναδική πλήρης θεματική ιδέα που εισάγεται προς το μέσον της συνολικής της εξέλιξης στην μι-ελάσσονα και κατόπιν συνδυάζεται αναπτυξιακά με το κύριο μοτίβο, το οποίο στην κατάληξη του κομματιού διαμορφώνει μια χιουμοριστική – σχεδόν εκκεντρική – πτωτική χειρονομία.
06.03.2008
© Ιωάννης Φούλιας