Ιωάννης Φούλιας: Claude Debussy: Σονάτα για βιολί και πιάνο

Claude Debussy (1862-1918): Σονάτα για βιολί και πιάνο

«Το κομμάτι μπορεί να είναι ενδιαφέρον ως τεκμήριο, ως δείγμα δουλειάς ενός αρρώστου κατά την διάρκεια του πολέμου». Με τα λόγια αυτά ο ίδιος ο συνθέτης αποτιμά το τελευταίο του έργο, γραμμένο μεταξύ των ετών 1916-1917· η πρώτη του εκτέλεση στις 5 Μαΐου 1917 στο Παρίσι υπήρξε μάλιστα η τελευταία δημόσια εμφάνιση του καρκινοπαθούς Debussy ως πιανίστα σε σύμπραξη με τον βιολονίστα Gaston Poulet. Η σονάτα αυτή αποτελούσε μέρος ενός ευρύτερου συνθετικού σχεδίου που προέβλεπε έξι σονάτες για διαφορετικούς συνδυασμούς οργάνων, από τις οποίες ο Debussy πρόφθασε δυστυχώς να ολοκληρώσει μόνο τις μισές: μία για τσέλλο και πιάνο, μία για φλάουτο, βιόλα και άρπα, και την παρούσα, για βιολί και πιάνο. Το εναρκτήριο Allegro vivo παρουσιάζει τον – δεδομένο για την μορφή σονάτας από τον 19ο αιώνα και έπειτα – διχασμό ανάμεσα στην κατ’ αρχάς βαρύθυμη και έπειτα κινητική και μάλιστα αρκετά δραματική εκφραστικότητα του πρώτου θέματος και στην λυρική μελωδικότητα του δευτέρου θέματος, που στην πορεία του προσλαμβάνει ακόμη και λαϊκότροπο ύφος “φλαμένκο”. Ο αυτοσχέδιος χαρακτήρας του δεύτερου μέρους της σονάτας, Intermède: fantastique et léger, μεταβάλλεται γρήγορα σε ένα σπινθηροβόλου πνεύματος scherzo με εν μέρει μυστηριώδεις εκφάνσεις. Το Finale: très animé, εξ άλλου, διακατέχεται επίσης από ευμετάβλητο χαρακτήρα, όντας άλλοτε μεν ελεγειακό, άλλοτε δε ενεργητικό και ευδιάθετο, εμφανιζόμενο κατά διαστήματα να μιμείται το ύφος της ελαφράς “μουσικής σαλονιού” είτε ακόμη να προσλαμβάνει μάλλον παιχνιδιάρικη διάθεση.

01.07.2001