Ιωάννης Φούλιας: Georg Boehm: Πρελούδιο σε σολ-ελάσσονα

Georg Böhm (1661-1733): Πρελούδιο σε σολ-ελάσσονα

Ο Georg Böhm υπήρξε για δεκαετίες οργανίστας του ναού του Αγίου Ιωάννη στο Lüneburg· εντούτοις, όσα έργα του για πληκτροφόρο έχουν σωθεί, ανήκουν σε μια σχετικώς πρώιμη δημιουργική του περίοδο, καθώς χρονολογούνται στο σύνολό τους μέχρι το 1710 περίπου. Μεταξύ αυτών, το πρελούδιο σε σολ-ελάσσονα συνιστά ίσως το πιο γνωστό δείγμα γραφής του Böhm, ενώ δεν απαιτεί χρήση ποδοπλήκτρων. Στην εν λόγω σύνθεση διακρίνονται τρεις ενότητες: εισαγωγή, φούγκα και επίλογος. Η εισαγωγή ανοίγει με έναν ισοκράτη επί της τονικής και με υπέρθεση συγχορδιών που επικυρώνουν την βασική τονικότητα· περαιτέρω αλυσίδες οδηγούν στην περιοχή της δεσπόζουσας, όπου εκ νέου διαμορφώνονται συγχορδιακές οντότητες, και τελικά επιστρέφουν στην σολ-ελάσσονα. Ένα σύντομο Adagio, αυτοσχεδιαστικού χαρακτήρος, καταλήγει στην δεσπόζουσα, προκειμένου στην συνέχεια να ξεκινήσει άμεσα η φούγκα. Το θέμα της τελευταίας βασίζεται σε έναν απλό σκελετό κατιούσας πέμπτης από την δεσπόζουσα προς την θεμέλιο, ο οποίος όμως είναι πλούσια καλλωπισμένος και κατά συνέπειαν προβάλλει έντονα μέσα από την αντιστικτική εξύφανση των τεσσάρων φωνών σε κάθε επανεμφάνισή του. Ολόκληρη η φούγκα ουδέποτε εγκαταλείπει ουσιαστικά το περιβάλλον της αρχικής τονικότητας, αλλά από το μέσον της περίπου και έπειτα δημιουργείται μεθοδικά μια προοδευτική αύξηση του ηχητικού της όγκου, η οποία τελικά καταλήγει σε μιαν ομοφωνική παράσταση που προαναγγέλλει τον ελεύθερο επίλογο. Πράγματι, μια αρμονικώς περιπλανώμενη ακολουθία σπασμένων συγχορδιών έχει για άλλη μια φορά ως στόχο της την τονική, ενώ συμπαγείς συγχορδίες που συνδυάζονται με γρήγορα περάσματα και μελωδικά στολίσματα εν είδει τοκκάτας προσφέρουν ένα μεγαλοπρεπές κλείσιμο στην συνολική σύνθεση.

22.09.2003