Ιωάννης Φούλιας: Johann Sebastian Bach: Χορικό πρελούδιο «Vom Himmel hoch, da komm ich her», BWV 738

Johann Sebastian Bach (1685-1750): Χορικό πρελούδιο “Vom Himmel hoch, da komm ich her”, BWV 738

Το χορικό Vom Himmel hoch, da komm ich her (Από τον ουρανό ψηλά, από εκεί έρχομαι) είναι ένας πολύ γνωστός στον γερμανόφωνο χώρο χριστουγεννιάτικος ύμνος του ιδίου του Μαρτίνου Λούθηρου, ο οποίος το 1539 έγραψε τόσο το κείμενο (παραφράζοντας την περικοπή του κατά Λουκάν Ευαγγελίου που αναφέρεται στο χαρμόσυνο μήνυμα του αγγέλου προς τους ποιμένες) όσο και την μελωδία. Η τελευταία έχει αξιοποιηθεί από τον J. S. Bach ως βάση τεσσάρων χορικών πρελουδίων για όργανο, εκ των οποίων το μάλλον σύντομο BWV 738 γράφηκε πιθανότατα κατά την περίοδο της Βαϊμάρης (1708-1717). Η λουθηρανική μελωδία τίθεται εν προκειμένω στην υψηλότερη φωνή, ως επί το πλείστον αυτούσια, εκτός από μερικά σημεία όπου παραλλάσσεται μέσω μιας φιγούρας δεκάτων-έκτων, η οποία κατά τα λοιπά είναι διαρκώς παρούσα σε κάποια από τις τρεις φωνές που εκτελούνται στα μανουάλια (μόνο η γραμμή του μπάσσου στα ποδόπληκτρα δεν εμπεριέχει το χαρακτηριστικό αυτό ρυθμικό μοτίβο). Ανάμεσα στις τέσσερεις φράσεις της μελωδίας του χορικού παρεμβάλλονται επίσης μονόφωνα η δίφωνα περάσματα, τα οποία συντηρούν την γοργή ρυθμική κίνηση δεκάτων-έκτων και παράλληλα προεκτείνουν την καταληκτική αρμονία κάθε φράσης· στο τέλος της τέταρτης φράσεως, επιπλέον, διαμορφώνεται ένα εντυπωσιακό κλείσιμο με την συμμετοχή όλων των φωνών.

13.10.2003