Αρχική σελίδα / Δημοσιεύσεις / Άρθρα σε επιστημονικές εκδόσεις

Ιωάννης Φούλιας, “Ο “Μανιακός” του G. Brunetti, ο “Αναποφάσιστος” του L. Kozeluch και η προγραμματική συμφωνία ως ένα πλήρως ανεπτυγμένο μουσικό είδος περί το 1780”, στο: Ιωάννης Φούλιας – Πέτρος Βούβαρης – Γιώργος Κίτσιος – Κώστας Χάρδας (επιμ.), Μουσική και Μουσικολογία. Παρόν και μέλλον (Πρακτικά διατμηματικού συνεδρίου υπό την αιγίδα της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας, Θεσσαλονίκη, 21-23 Νοεμβρίου 2014), Ελληνική Μουσικολογική Εταιρεία, Θεσσαλονίκη 2015, σ. 121-143.

Η εντύπωση ότι η προγραμματική μουσική εν γένει αλλά και το είδος της προγραμματικής συμφωνίας ειδικότερα φθάνουν σε πλήρη άνθηση μόνο κατά τον 19ο αιώνα είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στην μουσική ιστοριογραφία ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνος, που υπαγορεύει την συλλήβδην θεώρηση όλων των ανάλογων έργων του κλασσικού ρεπερτορίου ως “πρώιμων” είτε “ατελών” δειγμάτων γραφής σε σχέση με την μεταγενέστερη “ανάπτυξη” του συγκεκριμένου μουσικού είδους κατά την ρομαντική περίοδο. Ωστόσο, η πρόσφατη ανάσυρση από την αφάνεια δύο και πλέον αιώνων μιας σειράς προγραμματικών συμφωνιών του όψιμου 18ου αιώνος και η μελέτη του τρόπου με τον οποίον οι συνθέτες τους αναπαριστούν μουσικά την εκάστοτε επιλεγμένη αφηγηματική πλοκή θέτουν πλέον υπό σοβαρή αμφισβήτηση τις μέχρι τούδε ακλόνητες πεποιθήσεις μας και επιτάσσουν μιαν εκ βάθρων αναθεώρηση του εξελικτικού πλαισίου κατανόησης του είδους αυτού από τον κλασσικισμό στον ρομαντισμό. Στην παρούσα ανακοίνωση εξετάζονται ενδεικτικά δύο εξόχως ενδιαφέρουσες – όσο και παντελώς αγνοημένες – προγραμματικές συμφωνίες που γράφηκαν περί το 1780: αφ’ ενός μεν ο “Μανιακός” (“Il maniatico”) του Gaetano Brunetti, όπου μία “έμμονη ιδέα” διατρέχει και τα τέσσερα μέρη του έργου, και αφ’ ετέρου ο “Αναποφάσιστος” (“L’Irrésolu”) του Leopold Kozeluch, όπου το εξωμουσικό υπόβαθρο του έργου αφήνει το ανεξίτηλο στίγμα του στην δυνητικά ατέρμονη συνολική μουσική δομή.

© Ιωάννης Φούλιας