Αρχική σελίδα / Δημοσιεύσεις / Άρθρα σε επιστημονικές εκδόσεις

Ιωάννης Φούλιας, “Οι μορφές σονάτας και η θεωρητική τους εξέλιξη: Συμπερασματικές επισημάνσεις επί των τριών πρώτων τύπων σονάτας – Η συμβολή της θεωρίας των Hepokoski και Darcy στην τρέχουσα επιστημονική συζήτηση”, Πολυφωνία 16, Κουλτούρα, Αθήνα 2010, σ. 112-154.

Με το ένατο τμήμα της παρούσας εκτενούς επισκόπησης της θεωρητικής εξέλιξης των μορφών σονάτας από τον 18ο έως τον 20ό αιώνα ολοκληρώνεται η διερεύνηση των τριών πρώτων τύπων σονάτας (ήτοι του τριμερούς, του διμερούς και του δομικού τύπου της σονάτας χωρίς επεξεργασία), με την επισήμανση των γενικών τάσεων που επικρατούν στις σχετικές πηγές (εγχειρίδια σύνθεσης και ανάλυσης, καθώς επίσης νεώτερες μουσικολογικές μελέτες) κατά την κλασσική περίοδο, από τα μέσα του 19ου έως τα μέσα του 20ού αιώνος και κατόπιν. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην γνωστή διαμάχη περί του κατά πόσον ο βασικός τύπος σονάτας είναι τριμερής ή διμερής, επί τη βάσει όχι μόνο θεματικών ή τονικών-αρμονικών κριτηρίων αλλά και των πιθανών μακροδομικών επαναλήψεων. Παρ’ ότι η μονογραφία Elements of Sonata Theory (Στοιχεία της Θεωρίας της Σονάτας) των James Hepokoski και Warren Darcy ανήκει στον 21ο αιώνα, η πρόσφατη αυτή συμβολή επί του θέματος είναι τόσο σημαντική και διεξοδική που δεν θα μπορούσε να παραβλεφθεί στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης· τουναντίον, οι κυριότερες απόψεις των Hepokoski και Darcy όσον αφορά τους τρεις πρώτους τύπους σονάτας συνοψίζονται εδώ με ορισμένες επισημειώσεις, οι οποίες ως επί το πλείστον υπογραμμίζουν το (λανθάνον) ιστορικό υπόβαθρο της θεωρίας τους. Στο τέλος του παρόντος κειμένου, επιχειρείται επίσης μια σύνοψη των προδιαγραφών των τριών προαναφερόμενων τύπων σονάτας κατά την κλασσική περίοδο, σύμφωνα με τα μουσικοθεωρητικά συγγράμματα από τα μέσα του 18ου έως τα τέλη του 20ού αιώνος.

© Ιωάννης Φούλιας