Ιωάννης Φούλιας: Οι μορφές σονάτας και η θεωρητική τους εξέλιξη

Αρχική σελίδα / Δημοσιεύσεις / Άρθρα σε επιστημονικές εκδόσεις

Ιωάννης Φούλιας, “Οι μορφές σονάτας και η θεωρητική τους εξέλιξη: Θεωρητικοί του 18ου αιώνος (Β΄)”, Πολυφωνία 9, Κουλτούρα, Αθήνα 2006, σ. 67-97.

Το δεύτερο τμήμα της παρούσας εκτενούς επισκόπησης της θεωρητικής εξέλιξης των μορφών σονάτας από τον 18ο έως τον 20ό αιώνα πραγματεύεται την θεωρία του Heinrich Christoph Koch για την μορφή σονάτας. Ο Koch προσφέρει μια σχετικώς λεπτομερή περιγραφή της κατασκευής της τριμερούς μορφής σονάτας, η οποία μπορεί να εφαρμοσθεί σε κάθε μέρος μιας συμφωνίας ή ενός άλλου πολυμερούς ενόργανου έργου. Υπάρχουν τρεις “κύριες περίοδοι” που ταυτίζονται με τους μεταγενέστερους θεωρητικούς όρους της εκθέσεως, της επεξεργασίας και της επανεκθέσεως: κάθε μια εξ αυτών οφείλει να ακολουθεί συγκεκριμένες τονικές προδιαγραφές, παρουσιάζοντας και αναπτύσσοντας συγχρόνως και κατά τρόπον διαφορετικό μια δεδομένη “Anlage”, δηλαδή μια ακολουθία κυρίων και δευτερευόντων θεμάτων – εκτός από την περίπτωση μιας ιδιαιτέρως αναπτυξιακής μεσαίας ενότητος, όπου μόνο επιλεγμένα θεματικά στοιχεία χρειάζεται να αξιοποιηθούν. Ο Koch εξετάζει επίσης τον διμερή τύπο σονάτας, ο οποίος παλαιότερα συνιστούσε το σημείο αφετηρίας της θεωρίας περί την σονάτα, αλλά μόνον ως μέσο συντόμευσης της βασικής (τριμερούς) μορφής, σε περίπτωση εφαρμογής της σε ένα μάλλον σύντομο αργό μέρος.