Αρχική σελίδα / Συνέδρια – ημερίδες – διαλέξεις

Ιωάννης Φούλιας, “Η παράδοση του μενουέττου και οι καινοφανείς μεταπλάσεις της στα κουϊντέττα πνευστών του Anton Reicha”, Άρτα, Επιμελητήριο Άρτας, 27 Νοεμβρίου 2022.

Τα 25 κουϊντέττα πνευστών που ο Anton Reicha συνέθεσε κατά την διάρκεια της δεύτερης δεκαετίας του 19ου αιώνος στο Παρίσι συγκροτούν ένα ομοιογενές σύνολο έργων με πολλά καινοτόμα χαρακτηριστικά. Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται στα μέρη των κουϊντέττων αυτών που επιγράφονται ως μενουέττα, παρ’ όλο που κατά κανόναν ο χαρακτήρας και η χρονική τους αγωγή παραπέμπουν πλέον σε scherzi. Παρατηρείται προσέτι ότι ο Reicha εν μέρει μόνον ακολουθεί τις παραδοσιακές δομικές προδιαγραφές που παρέμεναν καθολικά ισχύουσες και εφαρμόζονταν στερεοτυπικά στην εποχή του για κάθε μενουέττο και scherzo, αφού συχνά τις υπερβαίνει και τις αντικαθιστά με μια πληθώρα νέων εναλλακτικών δυνατοτήτων σε μικροδομικό αλλά και – πρωτίστως – μακροδομικό επίπεδο: μεταξύ αυτών, κάνουν την εμφάνισή τους ενότητες σε δομή παραλλαγών τύπου ostinato ή φούγκας, περικεκομμένες είτε αναδομημένες και ενίοτε συνδυαστικές (υβριδικές) επαναφορές τμημάτων αλλά και ευρύτερων ενοτήτων, καθώς επίσης μορφές μενουέττου που όχι μόνον εμπεριέχουν διπλό trio αλλά και επεκτείνουν ποικιλοτρόπως τον συνολικό παρατακτικό τους σχεδιασμό, παράλληλα με την ανάπτυξη μιας καινούργιας σπειροειδούς μορφής αλλά και την αξιοποίηση μορφών σονάτας στην θέση ενός μενουέττου. Όλες αυτές οι μεταπλάσεις της παράδοσης του μενουέττου αντιπαραβάλλονται και προς τις πολλαπλές εκδοχές για την μορφή του μενουέττου που ο Reicha εισηγείται λίγα χρόνια αργότερα στον δεύτερο τόμο του μεγάλου θεωρητικού του πονήματος Traité de haute composition musicale (1826).

© Ιωάννης Φούλιας