Αρχική σελίδα / Συνέδρια – ημερίδες – διαλέξεις

Ιωάννης Φούλιας, “Οι μεικτές μορφές ρόντο-σονάτας και σονάτας-ρόντο στον Beethoven”, 28 Νοεμβρίου 2020 (με τηλεδιάσκεψη).

Στόχος της παρούσας μελέτης είναι ο προσδιορισμός του εύρους της εφαρμογής των μορφών ρόντο-σονάτας και σονάτας-ρόντο αλλά και των ειδικότερων χαρακτηριστικών που διέπουν τις μεικτές αυτές μορφές στο σύνολο της μουσικής δημιουργίας του Beethoven. Τα σχετικά δείγματα – 43 μέρη και ανεξάρτητα κομμάτια, εκ των οποίων 24 ανήκουν στην μία μορφή και 19 στην άλλη – εντοπίζονται σχεδόν αποκλειστικά στις δύο πρώτες από τις τρεις δημιουργικές περιόδους του συνθέτη, αποκαλύπτοντας τόσο την σαφή μετατόπιση του κέντρου βάρους από την αρχή του ρόντο προς αυτήν της σονάτας κατά τις δεκαετίες ένθεν και ένθεν του 1800, αντίστοιχα, όσο και έναν αξιοπρόσεκτο βαθμό αλληλεξάρτησης μεταξύ μορφής και είδους στο έργο του Beethoven. Η διερεύνηση των ειδικότερων πτυχών της συγκρότησης των μεικτών αυτών μορφών, εξ άλλου, φωτίζει τόσο τα σημεία σύγκλισης όσο και τις ειδοποιούς διαφορές μεταξύ τους υπό ένα συστηματικό πρίσμα, που ανατρέπει και αναθεωρεί πολλές από τις εδραιωμένες αντιλήψεις περί αυτών και πρωτίστως την τάση εξομοίωσής τους στην σύγχρονη θεωρητική συζήτηση· όπως αποδεικνύεται, η πρόταξη του ρόντο ή της σονάτας στις μεικτές αυτές μορφές καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την δομή του κυρίου θέματος σε κάθε τακτική εμφάνισή του αλλά και πολλές επιμέρους στρατηγικές τις οποίες ο Beethoven εφαρμόζει για την διαμόρφωση των υπόλοιπων στοιχείων που συγκροτούν είτε ένα πενταμερές ρόντο που επεκτείνεται με όρους σονάτας είτε μία μορφή σονάτας που διευρύνεται αφομοιώνοντας μία ροντοειδή επαναφορά του αρχικού θέματος πριν από την ενότητα της επεξεργασίας.

© Ιωάννης Φούλιας