Εκπαιδευτικό Υλικό>Σημειώσεις>Αρχές Προστασίας Πολφού ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: Αρχές Προστασίας Πολφού   1. Ποια είναι τα ερεθίσματα του στοματικού περιβάλλοντος που δέχονται οι οδοντικοί ιστοί; Θερμικά (θερμοκρασιακές εναλλαγές) Ηλεκτρικά (γαλβανικό ρεύμα) Μηχανικά (πίεση από ομιλία και μάσηση) Οσμωτικά (διαφορές συγκέντρωσης υγρών στόματος) Χημικά (τοξίνες, εξωτερικά στοιχεία, απελευθέρωση στοιχείων από εμφρακτικά ή άλλα υλικά) Μικροβιακά 2. Πώς μπορούν αυτά τα ερεθίσματα να φθάσουν στον πολφό; Επιλογές   Αρχές προστασίας πολφού Παράγοντες εκτίμησης για προστασία   Χαρακτηριστικά υλικών προστασίας   Βασικές οδηγίες χρήσης υλικών   Συγκολλητικοί παράγοντες vs. προστασία πολφού   Η αδαμαντίνη δεν συμμετέχει στη διαδικασία αυτή, αφού είναι μη διαπερατός ιστός Η οδοντίνη όμως είναι σχετικά ημιδιαπερατός ιστός γιατί διασχίζεται από οδοντινοσωληνάρια που ξεκινούν από τον πολφό και φθάνουν μέχρι την ΑΟ ένωση Τα οδοντινοσωληνάρια δεν είναι κενοί σωλήνες αλλά περιέχουν οδοντινικό υγρό και νευρικές ίνες Λόγω της πολφικής πίεσης παρατηρείται μία αργή, συνεχής κίνηση του υγρού των οδοντινοσωληναρίων (λόγω τριχοειδικών δυνάμεων), μειούμενη με την απομάκρυνση από τον πολφό προς την αδαμαντίνη [ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΩΣ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΔΟΝΤΙΝΗΣ] Μέσω αυτής τα διαδικασίας μεταβιβάζονται και τα κάθε είδους ερεθίσματα προς τον πολφό Τα στόμια των οδοντινοσωληναρίων είναι οι ΚΥΡΙΕΣ ΠΥΛΕΣ ΕΙΣΟΔΟΥ των ερεθισμάτων, Σε μικρότερο βαθμό μπορεί να υπάρξει διάχυση κάποιων στοιχείων και μέσω της μεσοϊνικής οδοντίνης 3. Με ποιο μηχανισμό, εν συνεχεία, τα ερεθίσματα προκαλούν πολφική διέγερση; Οποιοδήποτε ερέθισμα (π.χ. ζεστό, κρύο, πίεση, όσμωση) προκαλεί μεταβολή της στάθμης του υγρού των οδοντινοσωληναρίων Αυτό προκαλεί τη γρήγορη, προς τα έσω ή έξω, κίνηση του υγρού των οδοντινοσωληναρίων Αποτέλεσμα, αλλαγή του σχήματος των οδοντινοβλαστών και ανάπτυξη πίεσης, με συνέπεια την ενεργοποίηση των νευρικών ινών (βλέπε εικόνα 1) Τα παραπάνω προκαλούν πολφική διέγερση και πόνο [Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΚΕ ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΤΗΝ ΥΔΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ BRANNSTROM] 4. Ποια στοιχεία της οδοντίνης διαμορφώνουν την ένταση των ερεθισμάτων που φθάνουν στον πολφό; (η ένταση του ερεθίσματος συνδέεται άμεσα και με την ένταση της πολφικής αντίδρασης και εξαρτάται σημαντικά από τα διαπερατότητα τα οδοντίνης) το στρώμα των οδοντικών ξεσμάτων και φιλμς (smear layer) η απόσταση από τον πολφό η ποιότητα της οδοντίνης (Η παρουσία αυξημένης φυσιολογικής -εναπόθεση λόγω ηλικίας-, επανορθωτικής, σκληρωτικής, υπερενασβεστιωμένης οδοντίνης οδηγεί σε μείωση της διαπερατότητας) Εικόνα 1 Σχηματική παράσταση του τρόπου που παραμορφώνονται οι οδοντινοβλάστες σε μια γρήγορη, προς τα έξω κίνηση του υγρού των οδοντινοσωληναρίων (από Brannstrom M. Dentin and pulp in restorative dentistry. Wolfe Medical Pub, London, 1982) 5. Σε ένα άθικτο δόντι τα ερεθίσματα προκαλούν πολφική διέγερση; Όχι. Η αδαμαντίνη πρώτιστα αλλά και η οδοντίνη, δεν επιτρέπουν τη διαβίβαση των ερεθισμάτων προς τον πολφό σε ένταση που να προκαλεί πολφική διέγερση (ισχύει για φυσιολογικά ερεθίσματα) 6. Τι συμβαίνει σε δόντι που φέρει κάποια αποκατάσταση; Εικόνα 4 Τομή δοντιού που φέρει έμφραξη Vης ομάδας σύνθετης ρητίνης. Εντοπίζεται η ύπαρξη κενού μικροχώρου κατά μήκος του κοπτικού τοιχώματος, δηλαδή ατελής πρόσφυση του υλικού, που δημιουργεί προϋποθέσεις μικροδιείσδυσης Κανένα υλικό αποκατάστασης δε διαθέτει τις μονωτικές ικανότητες των υγιών οδοντικών ιστών (αντίθετα, ειδικά τα μεταλλικά υλικά είναι πολύ καλοί αγωγοί θερμότητας και ηλεκτρισμού) Σε κάθε περίπτωση αποκατάστασης μειώνεται το πάχος της παραμένουσας οδοντίνης και συνεπώς αυξάνεται η διαπερατότητά της Σε κάθε αποκατάσταση υπάρχουν μεσοφάσεις υλικού-τοιχωμάτων κοιλότητας, αλλά και εξωτερικά όρια που συνήθως υποφέρουν από ατέλειες => παρουσία κενών μικροχώρων (βλέπε εικόνα 4) => μικροδιείσδυση Συνεπώς, η διέλευση των ερεθισμάτων προς τον πολφό είναι εύκολη συνακόλουθα δε και η πολφική διέγερση 7. Όλα τα ερεθίσματα προκαλούν την ίδια πολφική αντίδραση, κάτω από τις ίδιες λοιπές συνθήκες; Όχι Στην κλινική πραγματικότητα, η συχνότητα και η διάρκεια των θερμικών, ηλεκτρικών, μηχανικών και οσμωτικών ερεθισμάτων είναι τέτοιες που αν δημιουργήσουν βλάβη αυτή είναι ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ & ΑΝΑΣΤΡΕΠΤΗ κι όχι μόνιμη Τα διάφορα στοιχεία απελευθέρωσης από εμφρακτικά υλικά (π.χ. μεταλλικά ιόντα, μονομερή) που συνιστούν χημικά ερεθίσματα αμφισβητείται αν από μόνα τους μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη πολφική βλάβη Το ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟ ΕΡΕΘΙΣΜΑ εκτιμάται ως το σημαντικότερο όλων. 8. Πώς μπορεί να προστατευθεί ο πολφός σε μία αποκατάσταση από τα διάφορα ερεθίσματα; Ο βασικότερο τρόπος που ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται είναι τα υλικά προστασίας πολφού. Με την παρεμβολή τους μεταξύ του εμφρακτικού υλικού και των τοιχωμάτων που επικοινωνούν άμεσα με τον πολφό (αξονικό, υπερπολφικό) λειτουργούν ως μειωτές ή και απορροφητές της έντασης των ερεθισμάτων που φθάνουν στα στόμια των οδοντινοσωληναρίων. Με τον αποκλεισμό των στομίων των οδοντινοσωληναρίων με τεχνικές που σχετίζονται με τους συγκολλητικούς παράγοντες 9. Είναι απαραίτητη η χρήση υλικών προστασίας σε κάθε αποκατάσταση; Όχι. Πραγματοποιείται μόνο στις περιπτώσεις όπου η παραμένουσα οδοντίνη δεν προσφέρει ικανή φυσική προστασία. 10. Τι χαρακτηριστικά πρέπει να διαθέτει ένα υλικό προστασίας; μη ερεθιστικό για τον πολφό αντιμικροβιακή & αντιφλεγμονώδη δράση καλή πρόσφυση στους οδοντικούς ιστούς (έλλειψη περιεμφρακτικών χώρων) καλές φυσικομηχανικές ιδιότητες ταχύπηκτο ακτινοσκιερό ευκολόχρηστο 11. Ποια υλικά προστασίας χρησιμοποιούνται σήμερα; υδροξείδιο ασβεστίου υαλοϊονομερής κονία ενισχυμένη ευγενολούχος κονία οξειδίου του ψευδαργύρου βερνίκι κορυφή