Οἱ συγγραφεῖς ὑπηρετοῦν ὡς Καθηγητὲς
στὸν Τομέα Ἁστρονομίας-Ἀστροφυσικῆς-Μηχανικῆς,
Τμῆμα
Φυσικῆς, Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν
Ὁ Ἰουστῖνος ὁ Μάρτυρας, σὲ περισσότερα ἀπὸ ἕνα χωρία τοῦ Διαλόγου πρὸς Ἰουδαῖον Τρύφωνα, ὑποστηρίζει ὅτι οἱ Μάγοι ἦσαν Ἄραβες (π.χ.: «Τῶν ἀπὸ Ἀραβίας οὖν μάγων ἐλθόντων εἰς Βηθλεέμ...» P. G., Διάλογος πρὸς Ἰουδαῖον Τρύφωνα, 78, 78). Τὴν ἴδια ἄποψη θὰ ὑποστηρίξουν λίγο ἀργότερα τόσο ὁ Τερτυλλιανὸς στὸ Κατὰ Μαρκίωνος (adv. Marcionem III, XIII) ὅσο καὶ ὁ Ἱερώνυμος (340-460), ὅτι δηλ. οἱ Μάγοι ἦσαν ἀστρολάτρες Ναβαταῖοι ἀπὸ τὴν Πετραία Ἀραβία.
Πολλοὶ μελετητὲς τῶν Γραφῶν, ὁρμώμενοι ἀπὸ τὴν ἀναφορὰ τοῦ Βιβλίου τοῦ Δανιήλ, «...οὐκ ἐπερωτᾷ ἐπαοιδόν, μάγον καὶ Χαλδαῖον» (Δαν. B´, 10), ὑποστήριξαν ὅτι οἱ Μάγοι ἦσαν Χαλδαῖοι, ἐπικαλούμενοι μάλιστα τὸ γνωστὸ γεγονὸς ὅτι στὴ Βαβυλώνα εἶχε δημιουργηθεῖ, κατὰ τὴν αἰχμαλωσία, μιὰ ἰσχυρὴ ἑβραϊκὴ κοινότητα, ποὺ ἴσως νὰ ἀντάλλασσε θεολογικὲς-ἐπιστημονικὲς ἀπόψεις μὲ τοὺς Χαλδαίους σοφούς.
Ὁ Ἰάκωβος (Πρωτοευαγγέλιο), ἀντιθέτως, ἀλλὰ καὶ ὁ Ἡσύχιος καὶ ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (337/345-407), ἀναφέρουν ὅτι οἱ Μάγοι κατάγονταν ἀπὸ τὴν Περσία, ἀφοῦ σ᾿ αὐτὴν τὴ χώρα ὁδηγοῦσε ἡ ὀνομασία «μάγος», ποὺ σήμαινε τὸν σοφὸ ἱερέα τοῦ Ζωροαστρισμοῦ. Ἀφετέρου, ὁ πολυγραφότατος Ὠριγένης ὁ Ἀλεξανδρινὸς (185-254) πίστευε ὅτι οἱ Μάγοι ἦσαν αἰγύπτιοι «ἐπαοιδοί» (P. G., 13, 768B), ἄποψη τὴν ὁποία συμμεριζόταν καὶ ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, ποὺ ἀναφέρει τοὺς Μάγους ὡς αἰγύπτιους ἐπαοιδοὺς (P. G. 26, 952). Τέλος, ἄλλοι μελετητὲς τῶν Γραφῶν ὑποστήριζαν ὅτι οἱ «μάγοι» ἦσαν ἀφγανοὶ σοφοὶ ἀπὸ τὴ μακρινὴ Βακτριανή.
Τὴν ἄποψη ὅτι οἱ Μάγοι ἦσαν Χαλδαῖοι θὰ υἱοθετήσει, αἰῶνες ἀργότερα, καὶ ὁ Γιοχάνες Κέπλερ (1571-1630). Ὁ μεγάλος ἀστρονόμος θεωροῦσε ὅτι ἡ ἰδέα πὼς οἱ Μάγοι ἦσαν Χαλδαῖοι -προέρχονταν δηλαδὴ ἀπὸ τὴ Μεσοποταμία, κοιτίδα τῆς ἀστρολογίας- ἐναρμονιζόταν μὲ τὴν ἀστρολογικὴ ἑρμηνεία του γιὰ τὴ φύση τοῦ ἄστρου τῆς Βηθλεέμ.
Σύμφωνα μὲ τοὺς σκεπτικιστὲς καὶ ὀρθολογιστὲς ἐρευνητές, οἱ τρεῖς Μάγοι ἀπὸ τὴν ἀνατολὴ εἶναι ἕνας μῦθος τὸν ὁποῖο ἔπλασαν οἱ ἐξ Ἰουδαίων Χριστιανοί, ποὺ ἀνέμεναν τὸν Μεσσία ὄχι μόνο ὡς Σωτῆρα ἐλευθερωτή, ἀλλὰ συγχρόνως καὶ ὡς σπουδαῖο γήινο βασιλιὰ ποὺ θὰ ὑπέτασσε τοὺς ἄλλους λαοὺς τῆς οἰκουμένης. Ἔτσι, οἱ σοφοὶ Μάγοι, μὲ τὴν παρουσία καὶ τὸ προσκύνημά τους, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ εἶδος τῶν δώρων τους, ἐπικύρωναν προκαταβολικὰ τόσο τὴ γήινη κυριαρχία, ὅσο καὶ τὴν κοσμοσωτήρια καὶ εἰρηνοποιὸ ἀποστολὴ τοῦ νέου βασιλιᾶ. Ἄλλοι ὅμως ὀρθολογιστὲς ἐρευνητὲς ἀντιτείνουν ὅτι θὰ ἦταν ἀδιανόητο καὶ ἀπαράδεκτο γιὰ τοὺς μονοθεϊστὲς Ἰουδαίους, Μάγοι μιθραϊστὲς ἀπὸ τὴν ἀνατολὴ νὰ ἐπικυρώσουν τὴ γέννηση τοῦ δαυϊδικοῦ Μεσσία τους, καὶ θεωροῦν τὴν ἐν λόγῳ εὐαγγελικὴ ἀναφορὰ ἐμβόλιμη, μεταγενέστερη καὶ μιθραϊστικὸ κατάλοιπο.
Ὁ ἐκκλησιαστικὸς συγγραφέας Κόιντος Σεπτίμιος Τερτυλλιανὸς (2ος αἰ.) θεωρεῖ τοὺς Μάγους ὡς βασιλεῖς («... βασιλεῖς ἀράβων καὶ Σαβᾶ δῶρα προσάξουσι» Ψαλμ. 71, 10). Τὴν ἄποψη αὐτὴ ἀποδέχτηκε ἡ παράδοση καὶ ἔτσι μεγαλοπρεπεῖς ἀπεικονίζει τοὺς Μάγους ἡ θρησκευτικὴ τέχνη.
Τὰ ὀνόματά τους δὲν διασώθηκαν. Πρῶτος ἀναφέρεται ὀνομαστικὰ στοὺς Μάγους ὁ Βέδας ὁ αἰδέσιμος (Venerable Bede, 672-735), ἐπιφανὴς Ἄγγλος ἐκκλησιαστικὸς συγγραφέας, μὲ τὰ ὀνόματα Γκαθεσπά, Μελχιὼρ καὶ Βιθισαρεά (στὰ χειρόγραφα τῆς Παρισινῆς Βιβλιοθήκης, τοῦ 8ου αἰῶνα [Liber Pontificalis Ecclesiae Ravennatis τοῦ ἱστορικοῦ Angellos τῆς Ραβέννας] ὀνομάζονται Γκεθασπῶ, Μελχιὼρ καὶ Βιθισαρεά).
Ὁ Κοnrandin Ferrari d᾿ Ochieppo (1969) καὶ ὁ K. Χασάπης (1970) ἀναφέρουν ὅτι ὁ Βέδας καὶ ὁ Angellos κατὰ πᾶσα πιθανότητα ἄντλησαν τὶς πληροφορίες τους γιὰ τὰ ὀνόματα τῶν τριῶν Μάγων ἀπὸ ἕνα μωσαϊκὸ στὸν ναὸ τοῦ ἁγίου Ἀπολλιναρίου τοῦ Νέου της Ραβέννας (560), ὅπου ἕνας ἀνώνυμος Βυζαντινὸς ἁγιογράφος παρουσίασε γιὰ πρώτη φορὰ τὰ ὀνόματα αὐτά.
Ἡ παράδοση ὅμως διατήρησε τὰ ὀνόματα ποὺ ἔδωσαν στοὺς τρεῖς Μάγους οἱ συγγραφεῖς τοῦ 9ου αἰῶνα: πρῶτος ὁ Γκάσπαρ, ποὺ προσέφερε τὸν χρυσό, δεύτερος ὁ Μελχιώρ, ποὺ ἔφερε τὸν λίβανο, καὶ τρίτος ὁ Βαλτάσαρ, ποὺ παρέδωσε στὸ θεῖο βρέφος τὴ σμύρνα.
Τὰ ἑλληνικὰ ἐγκυκλοπαιδικὰ λεξικά, στὸ λῆμμα «Μάγος» ἀναφέρουν ὅτι σημαίνει τὸν σοφὸ ἄνδρα ποὺ ἀνῆκε στὴ μηδικὴ τάξη τῶν ἱερέων τῆς Περσίας. Τὴν ἴδια ἑρμηνεία δίνει καὶ τὸ Concise Oxford Dictionary (1971): Magos (Magi): Member of ancient persian priestly caste; the (three) Magi, the «wise men» from the East who brooght offerings to the infant Christ, δηλ.: Μάγος (Μάγοι), Μέλος τῆς ἀρχαίας περσικῆς ἱερατικῆς κάστας· οἱ (τρεῖς) Μάγοι εἶναι οἱ «σοφοὶ ἄντρες» ἀπὸ τὴν ἀνατολὴ οἱ ὁποῖοι ἔφεραν δῶρα στὸν μικρὸ Χριστό.
Γιὰ τοὺς μάγους γενικά, πρῶτος ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες συγγραφεῖς δίνει συγκεκριμένες πληροφορίες ὁ Ἡρόδοτος. Ὁ μεγάλος ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι μεταξὺ τῶν ἕξι φυλῶν τῆς Μηδίας ὑπῆρχε μία ἀπὸ τὴν ὁποία προέρχονταν οἱ λεγόμενοι μάγοι: ἱερεῖς, ἀστρολόγοι-ἀστρονόμοι καὶ θεματοφύλακες τῶν ἐπιστημονικῶν γνώσεων τῆς ἐποχῆς τους. Κατεῖχαν τὴ συμπυκνωμένη πεῖρα τῆς φυλῆς τους, ποὺ μεταδιδόταν ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά, καὶ ἔτσι ἦσαν μάντεις, ἀποκρυφιστὲς καὶ ἑρμηνευτὲς τῶν ὀνείρων ἀλλὰ καὶ τῶν φαινομένων τῆς φύσης. Γενικὰ ἦσαν σοφοὶ ποὺ εἶχαν πρόσβαση στὴν ὑπερβατικὴ γνώση. Παρατηροῦσαν τὰ ἄστρα καὶ ὅλα τὰ οὐράνια σώματα καὶ ἀπὸ τὶς κινήσεις τοὺς ἔκαναν προβλέψεις γιὰ τὸ μέλλον καὶ τὶς τύχες τῶν βασιλέων, τῶν αὐλικῶν ἀλλὰ καὶ τῶν κοινῶν ἀνθρώπων. Γιὰ τοὺς λόγους αὐτοὺς εἶχαν οὐσιαστικὴ δύναμη καὶ ἀσκοῦσαν σημαντικὴ πολιτικὴ ἐπιρροή. ἀπὸ τὴ Μηδία, ἰσχυρὴ τάξη μάγων δημιουργήθηκε καὶ στὴν Περσία. Στὴ λεγόμενη Στήλη τοῦ Μπεχιστοῦν ἀπεικονίζεται ὁ Δαρεῖος ὁ Α´ στηριγμένος στὸ τόξο του νὰ πατάει μὲ τὸ πόδι του τὸν σωριασμένο καταγῆς ἡττημένο μάγο Γκαουμὰτ ἢ Γαυμάτα, τὸν Ψευδοσμέρδη, ποὺ ἐπιχείρησε, ὑπερεκτιμώντας τὴ δύναμή του, νὰ σφετεριστεῖ τὸν θρόνο τῶν ἀχαιμενιδῶν τὸ 520 π.X. Πράγματι ἡ τάξη τῶν μάγων εἶχε μεγάλη δύναμη στὰ σχετικὰ μὲ τὴ διοίκηση τῆς χώρας θέματα, ἀφοῦ συχνὰ ἐπηρέαζε μὲ τὶς «προβλέψεις» καὶ τοὺς «χρησμούς» τῆς τὶς αὐτοκρατορικὲς ἀποφάσεις.
Ὅπως ἀναφέρεται, οἱ μάγοι ὀργανώθηκαν ἀπὸ τὸν Ζαρατούστρα σὲ τρεῖς εἰδικὲς ὁμάδες -Χερδέβ, Μοδὲβ καὶ Διτοὺρ Μοδέβ- ἀνάλογα μὲ τὶς συγκεκριμένες γνώσεις καὶ ἐνασχολήσεις τους. Ὄντως, στοὺς Gαtha (Στίχους) τῆς ἀβέστα (τὸ ἱερὸ Βιβλίο τοῦ Νόμου τοῦ Ζωροαστρισμοῦ) ὑπάρχει ὁ ὅρος «μαγαβάν», ἐνῷ καὶ στὴν ὑπόλοιπη ἀβέστα ἀπαντᾶται ὁ ὅρος «μόγου» καὶ «μάγου», ὡς ἐπίθετο παράγωγο λέξης «μάγα», ποὺ σημαίνει δῶρο. Σύμφωνα μὲ τὸν G. Ricciotti (1941), ἐπειδὴ ὡς «μάγα», δηλαδὴ θεϊκὸ δῶρο, ἐθεωρεῖτο ἡ διδασκαλία τοῦ Ζωροάστρη, μὲ τὸν ὅρο «μόγου» ἢ «μάγου» (καὶ τελικὰ «μάγος»), ποὺ σημαίνει τὸν «μετέχοντα στὸ (θεῖο) δῶρο», χαρακτήριζαν τοὺς μαθητὲς ἢ τοὺς ἱερεῖς τοῦ Ζωροαστρισμοῦ.
Ἂν οἱ Μάγοι ποὺ προσκύνησαν τὸ Βρέφος ἦσαν ὄντως ἱερεῖς τοῦ Ζωροαστρισμοῦ, ἔπρεπε, ὡς «σοφοὶ ἄνδρες», νὰ ἦσαν ἀντίπαλοι τῶν ψευδομαντικῶν διδασκαλιῶν τῶν Χαλδαίων, οἱ ὁποῖες καταδικάζονται στὴν ἀβέστα. Σύμφωνα μὲ τὸν Διογένη Λαέρτιο (Βίοι Φιλοσόφων, II, 45, Σωκράτης) κάποιος μάγος ἀπὸ τὴ Συρία εἶχε προβλέψει τὸ τραγικὸ τέλος τοῦ Σωκράτη: «Ὁ Ἀριστοτέλης διηγεῖται ὅτι κάποιος μάγος ἀπὸ τὴ Συρία ποὺ ἦλθε στὰς Ἀθήνας, προεῖπε ὅτι κοντὰ στὰ ἄλλα δεινὰ ποὺ ἀπειλοῦσαν τὸν Σωκράτη, αὐτὸς θὰ εἶχε καὶ βίαιο τέλος».
Λέγεται ὅτι οἱ μάγοι, ὡς ἄνθρωποι πολυμαθεῖς, εἶχαν κύκλο μαθητῶν στοὺς ὁποίους συμπεριλαμβάνονταν καὶ ἀρχαῖοι Ἕλληνες φιλόσοφοι. Μιὰ παράδοση ἀναφέρει ὡς ἕναν ἀπὸ τοὺς μαθητές τους τὸν Πρωταγόρα.
Ἐν συνόψει, οἱ μάγοι ἦσαν ἄνθρωποι σοφοί, ἀστρολόγοι καὶ ἀστρονόμοι· σύμβουλοι τῶν βασιλέων τῆς Περσίας καὶ ἱερεῖς τοῦ Ζωροαστρισμοῦ, ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἡρόδοτος (7, 37), ἀλλὰ καὶ ὁ Πλάτων («Εἰσὶ δὲ ἐξειλεγμένοι Περσῶν οἱ ἄριστοι... τέτταρες, ὧν ὁ μὲν μαγείας τε διδάσκει τὴν Ζωροάστρου τοῦ Ὡρομάζου - ἐστι δὲ τοῦτο θεῶν θεραπεία», Ἀλκιβιάδης, 121e-122a). Ἦταν, κατὰ κάποιον τρόπο, οἱ ἐκπρόσωποι τῶν θετικῶν ἐπιστημῶν τῆς ἐποχῆς τους. Ἤξεραν τί ἀκριβῶς ζητοῦσαν ἐρχόμενοι στὴν Ἱερουσαλήμ. Δὲν θὰ ἐπιχειροῦσαν ποτὲ ἕνα τόσο μακρύ, ἐπικίνδυνο καὶ κοπιαστικὸ ταξίδι, ἐὰν δὲν πίστευαν ὅτι πράγματι γεννήθηκε ὁ βασιλιὰς τῶν Ἰουδαίων.
Ἡ χριστιανικὴ παράδοση ἀναφέρει ὅτι οἱ κατακτητὲς Πέρσες τοῦ Χοσρόη B´ τὸ 614 μ.X., δὲν βεβήλωσαν τὸν Ναὸ τῆς Γεννήσεως ἐπειδὴ σεβάστηκαν τὴν εἰκόνα (ἢ μεγαλοπρεπὲς μωσαϊκό) ποὺ κοσμοῦσε τὴν εἴσοδο τοῦ ναοῦ, μὲ θέμα τὴν προσκύνηση τῶν Τριῶν Μάγων, τοὺς ὁποίους οἱ Πέρσες θεωροῦσαν ὁμοεθνεῖς τους.
Γενικὰ ὅμως μάγοι ἀναφέρονται σὲ ὅλους τοὺς σπουδαίους ἀνατολικοὺς λαοὺς τῆς ἀρχαιότητας, ἄνθρωποι πού, ὅπως φαίνεται, ἀσκοῦσαν σημαντικὴ ἐπίδραση στὴ θρησκευτικὴ ζωὴ καὶ στὰ δημόσια πράγματα τῶν κοινωνιῶν αὐτῶν - εἶναι οἱ ἴδιοι τοὺς ὁποίους οἱ Ἕλληνες ἀποκαλοῦσαν καὶ «παιδαγωγούς». Φαίνεται, λοιπόν, ὅτι οἱ μάγοι ἀντιπροσώπευαν τὸν ὀλιγομελῆ μυστικιστικὸ πυρῆνα ἀνθρώπων ποὺ ὑπῆρχε πάντα στὸ ἐσωτερικὸ ὅλων τῶν μεγάλων θρησκειῶν. Μιὰ ὁμάδα εὐσεβῶν ἱερέων, πολυμαθῶν καὶ μυημένων, ποὺ ἐργαζόταν γιὰ τὸ συνολικὸ καλό.
Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ κάθε λαὸς τῆς ἀνατολῆς θέλει τοὺς τρεῖς Μάγους δικούς του, ἀφοῦ οὐσιαστικὰ εἶναι ἄγνωστη ἡ χώρα προέλευσής τους. Ἔτσι, κάποιοι Πέρσες χωρικοὶ ἀπὸ τὴν κωμόπολη Σαβέχ, νοτιοδυτικὰ τῆς Τεχεράνης, εἶπαν στὸν Βενετσιάνο ἔμπορο καὶ τυχοδιώκτη ταξιδευτὴ Μάρκο Πόλο, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος στὴν ἀφήγηση τοῦ ταξιδιοῦ του, καθὼς διερχόταν ἀπὸ τὴν περιοχὴ τοὺς ὁδεύοντας πρὸς τὴν Κίνα, πὼς οἱ Μάγοι ξεκίνησαν ἀπὸ ἐκεῖ. Γιὰ νὰ ἀποδείξουν μάλιστα τὸν ἰσχυρισμό τους, οἱ χωρικοὶ ἔδειχναν σχετικὰ ἀρχαϊκὰ κείμενα γραμμένα σὲ σφηνοειδὴ γραφή. ἩΗ ἀξιοπιστία τῆς πληροφορίας δὲν μπορεῖ, βέβαια, νὰ συζητηθεῖ μὲ ἱστορικὰ ἐπιστημονικὰ κριτήρια.
Ἀλλὰ καὶ ἡ περίφημη πόλη Σιππὰρ τῆς Βαβυλωνίας (ἡ Σεφαρβαὶμ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης), σημερινὴ ἀμποῦ Χαμπᾶ, νοτιοδυτικὰ τῆς Βαγδάτης, πιθανολογεῖται ὡς ἡ πόλη ἀπὸ τὴν ὁποία ξεκίνησαν οἱ Μάγοι, ἀφοῦ μάγοι ὀνομάζονταν ἀπὸ τοὺς Βαβυλώνιους οἱ σοφοὶ ἱερεῖς τοῦ μεγάλου θεοῦ Ἡλίου Σαμᾶς. Τὴν ἄποψη ὑποστηρίζει ὁ Ἀγγλος ἀστρονόμος David Hoghes (1976), ποὺ θεωρεῖ ὅτι οἱ Μάγοι ξεκίνησαν ἀπὸ τὴ Σεφαρβαίμ, ὑπολογίζει μάλιστα ὅτι γιὰ νὰ κάνουν ἕνα ταξίδι 600 περίπου μιλίων χρειάστηκαν, μαζὶ μὲ τὶς προετοιμασίες τοῦ ταξιδιοῦ, περίπου τέσσερις μῆνες.
Ἂς σημειωθεῖ ὅτι οἱ ἀνασκαφὲς τοῦ 1894 στὴ Σιππὰρ ἔφεραν στὸ φῶς τὰ θεμέλια ἑνὸς τεράστιου ναοῦ-ἀστεροσκοπείου.
Παράλληλα, ἀνακαλύφθηκαν χιλιάδες πήλινες πινακίδες μὲ καταγραφὲς τῶν κινήσεων τῶν γνωστῶν στοὺς Βαβυλώνιους πλανητῶν, μὲ ἑρμηνεία αὐτῶν τῶν κινήσεων καὶ τῶν θέσεών τους στὴν οὐράνια σφαῖρα γιὰ τὴν πρόβλεψη τοῦ μέλλοντος.
Στὴ συνέχεια, οἱ ἀνασκαφὲς τοῦ 1925 ἔφεραν στὸ φῶς καὶ ἄλλες πήλινες πινακίδες, κάποιες ἀπὸ τὶς ὁποῖες, ὅπως ἀνακάλυψε ὁ Γερμανὸς μελετητὴς P. Schnâbel, ἀναφέρουν παρατήρηση μιᾶς συνόδου τῶν πλανητῶν Δία καὶ Κρόνου στὴν περιοχὴ τοῦ ἀστερισμοῦ τῶν Ἰχθύων.
Οἱ θέσεις τῶν δυὸ πλανητῶν, ὅπως ἔχουν καταγραφεῖ στὶς πινακίδες, μελετήθηκαν καὶ καταγράφηκαν γιὰ περίοδο τουλάχιστον πέντε μηνῶν.
Ἡ παρατήρηση αὐτή, κατὰ τοὺς ὑπολογισμοὺς σύγχρονων ἀστρονόμων, εἶχε γίνει τὸ ἀντίστοιχο ἔτος 7 π.X., μάλιστα δὲ ἡ σύνοδος τῶν γιγάντων πλανητῶν παρατηρήθηκε τρεῖς φορὲς κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ ἔτους αὐτοῦ: στὶς 29 Μαΐου, τὶς 3 Ὀκτωβρίου καὶ τὶς 4 Δεκεμβρίου.
Συνεπῶς εἶχε ἄμεση σχέση μὲ τὴν τριπλῆ σύνοδο πού, πολὺ ἀργότερα, ὁ Γιοχάνες Κέπλερ, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἐμφάνιση καινοφανοῦς ἀστέρος, θεώρησε ὅτι ἦταν τὸ «ἄστρο τῆς Βηθλεέμ».
Σύμφωνα μὲ τὶς Πράξεις τῶν ἀποστόλων (IΓ´, 6-8) ὁ Σέργιος, ὁ ἀνθύπατος τῆς Κύπρου, φιλοξενοῦσε στὴν αὐλή του τὸν Ἰουδαῖο Μάγο Βὰρ-Ἰησοῦ (Γιὸ τοῦ Ἰησοῦ) ἢ Ἐλύμα. Ἀλλὰ καὶ ὁ βασιλιὰς τῆς Ἀρμενίας Τιριδάτης Α´ -ὅπως ἀναφέρει τὸ 66 μ.X. ὁ συγγραφέας Πλίνιος ὁ πρεσβύτερος (Nator. Hist. Liber XXX, I)- ἐπισκεπτόμενος, σὲ μιὰ ἀναζήτηση τοῦ σωτῆρα τοῦ κόσμου, τὸν Νέρωνα στὴ Νεάπολη, ἔφερε μαζί του ἀπὸ τὴν Παρθία μεγάλη ἀκολουθία μάγων. Βλέπουμε λοιπὸν ὅτι οἱ Μάγοι μπορεῖ νὰ ἦσαν Μῆδοι, Πέρσες, Ἄραβες, Χαλδαῖοι, Βαβυλώνιοι, Ἀρμένιοι, Πάρθοι, Ἀφγανοί, ἢ σοφοὶ ἱερεῖς ὁποιουδήποτε ἄλλου σπουδαίου ἀνατολικοῦ λαοῦ.
Ὁ Robert Graves, στὸ βιβλίο του «Ὁ βασιλέας Ἰησοῦς» (King Jesos, 1995), ὑποστηρίζει ὅτι οἱ Μάγοι ἦσαν Ἰουδαῖοι τῆς φυλῆς τοῦ Ἰσσάχαρ ἀπὸ τὴ Δαμασκό· ἀλλὰ καὶ ἄλλοι ἐρευνητὲς ὑποστηρίζουν ὅτι πιθανῶς νὰ ἦσαν Ἰουδαῖοι προερχόμενοι ἀπὸ τὶς μεγάλες κοινότητες τῆς ἑβραϊκῆς διασπορᾶς στὴν ἀνατολή.
Ὅμως κάτι τέτοιο μᾶλλον εἶναι ἀπίθανο, γιατὶ οἱ σοφοὶ Ἰουδαῖοι τῆς διασπορᾶς ὁπωσδήποτε θὰ ἤξεραν τὴν προφητεία τοῦ Μιχαία, ποὺ μιλοῦσε γιὰ τὴ γέννηση τοῦ Μεσσία στὴ φτωχὴ πολίχνη τῆς Βηθλεέμ.
Ἐν τέλει, οἱ εὐαγγελικὲς ἀναφορὲς περὶ Μάγων πιθανὸν ἀποτελοῦν, μαζὶ μὲ τὸ ἄστρο τῆς Βηθλεέμ, τὸ οὐσιαστικὸ ὑπόβαθρο μιᾶς ἀστρολογικῆς ἀπόδειξης τῆς θεότητας τοῦ Ἰησοῦ, ἀναγκαία προϋπόθεση ἀποδοχῆς Του ἀπὸ τοὺς ἐκχριστιανισθέντες ἰουδαϊκοὺς κύκλους τῶν πρώτων μεταχριστιανικῶν χρόνων.