Ὁδηγὸς πρώτων βοηθειῶν

1. Εἰσαγωγή

«Ὅσα φέρνει ἡ ὥρα ...» λέει ἡ λαϊκὴ σοφία καὶ πολλὲς φορὲς βρισκόμαστε μπροστὰ σὲ ἀπρόσμενες καταστάσεις ποὺ μᾶς κάνουν νὰ νιώθουμε ἀνήμποροι. Συχνά, οἱ δυσάρεστες αὐτὲς καταστάσεις ἀφοροῦν σὲ κάποιο πρόβλημα ὑγείας ποὺ ἀντιμετωπίζει ἕνας συνάνθρωπός μας. Κι ὅμως ἀκόμη καὶ στὴν πιὸ δύσκολη τῶν περιστάσεων μερικὲς ἁπλὲς γνώσεις πρώτων βοηθειῶν μποροῦν κυριολεκτικὰ νὰ σώσουν ζωές. Στὰ κεφάλαια ποὺ παρατίθενται μπορεῖτε νὰ μάθετε ὁρισμένους βασικοὺς κανόνες ἄμεσης συμπαράστασης σὲ κάποιον ποὺ ὑποφέρει.

2. Φαρμακεῖο πρώτων βοηθειῶν

Τὸ φαρμακεῖο πρέπει νὰ βρίσκεται σὲ εἰδικὸ κουτί, τὸ ὁποῖο διαθέτει εἰδικὴ σήμανση, καὶ νὰ τοποθετεῖται μακριὰ ἀπὸ χώρους μὲ ὑψηλὴ θερμοκρασία, ὑγρασία καὶ ἔντονες ὀσμές.

Ἀπαραίτητα φάρμακα γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση ἐπειγόντων περιστατικῶν

• Ἀντισηπτικὰ φάρμακα
  • Φυσιολογικὸς ὀρός. Χρησιμοποιεῖται γιὰ καθαρισμὸ τῆς πάσχουσας περιοχῆς (ἐκδορές, πληγές).
  • Οἰνόπνευμα (αἰθυλικὴ ἀλκοόλη). Τὸ οἰνόπνευμα σὲ διάλυμα νεροῦ ἀποτελεῖ καλὸ ἀντισηπτικό. Τὸ ἴδιο καὶ τὸ ξυλόπνευμα.
  • Ὀξυζενέ (ὑπεροξείδιο τοῦ ὑδρογόνου). Χρησιμοποιεῖται γιὰ τὸν καθαρισμὸ καὶ τὴν ἀπομάκρυνση ξένων σωμάτων ἀπὸ τὶς πληγές.
  • Ἐρυθρὸ βάμμα τοῦ ἰωδίου (Betadine). Χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴν ἀπολύμανση τῶν τραυμάτων.
• Ἀντιβιοτικὰ φάρμακα
  • Ἀντιβιοτικὰ φάρμακα σὲ σκόνη, ἀλοιφὴ ἢ σπρέι Νεομικίνη, κοραμισίνη, σουφλαμιδαμίνες κ.ἄ.
  • Βαμβάκι, γάζες (μεγάλες, μικρές), ἐπίδεσμοι ἐλαστικοί, ἁπλοί, συγκολλητικὲς ταινίες (λευκοπλάστ).
• Φάρμακα γιὰ ἐγκαύματα
  • Βαζελινοῦχες ἀντιβιοτικὲς γάζες (Fucidine), ποὺ ἐναποτίθενται στὴν πάσχουσα περιοχὴ χωρὶς ἐπικόλληση.
• Ἀντιισταμινικὰ φάρμακα
  • Ἀντιισταμινικὰ σκευάσματα κατάλληλα σὲ περίπτωση ἀλλεργίας ἀπὸ διάφορες αἰτίες, ὅπως δήγματα ἐντόμων, μεδουσῶν κ.ἄ.
  • Fenistil
  • Ἀμμωνία (δράση στὴν περιοχὴ τοῦ δήγματος λόγω μεγάλης πτητικότητας)
• Ἀντιεμετικὰ φάρμακα
• Ἀντιδιαρροϊκὰ φάρμακα
• Ὀφθαλμικὰ κολλύρια
• Ἀντιοφικοὶ ὀροὶ

ΟΔΗΓΟΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ

Γιὰ νὰ δώσεις πρῶτες βοήθειες πρέπει:

• Νὰ ἔχεις ψυχραιμία καὶ γνώσεις
• Νὰ φροντίσεις γιὰ τὴν ἀσφάλεια τὴν δική σου καὶ τοῦ θύματος
• Νὰ ἐκτιμήσεις σωστὰ τὴν κατάσταση τοῦ θύματος
• Νὰ καλέσεις τὸ 166 (ἂν χρειάζεται)

Αἱμορραγία

• Φορέστε γάντια
• Πιέστε σταθερὰ μὲ τὴν παλάμη σας (ἄμεση πίεση) τὸ σημεῖο ποὺ αἱμοῤῥαγεῖ
• Ἂν δὲν σταματήσει, ἐφαρμόσετε ἐπιπωματισμό (τοποθετῆστε ἐπίθεμα πάνω ἀπὸ τὸ τραῦμα, δέστε σταθερὰ μὲ ἐπίδεσμο, ἄν δὲν σταματήσει, ἐπαναλάβετε τὸ ἴδιο)
• Σὲ μεγάλη αἱμοῤῥαγία, ἀπαραίτητη ἡ μεταφορὰ στὸ νοσοκομεῖο

Δηλητηρίαση ἀπὸ οἰνόπνευμα (μέθη)

• Ἂν τὸ ἄτομο ἔχει τὶς αἰσθήσεις του προκαλέστε ἐμετό
• Χορηγῆστε γλυκὰ ῥοφήματα ὅπως ζαχαρόνερο
• Διατηρῆστε το ζεστό
• Σὲ ἀπώλεια αἰσθήσεων, τοποθετῆστε το σὲ θέση ἀνάνηψης καὶ καλέστε τὸ 166

Ξένο σώμα στὸν λάρυγγα. Πνιγμονή

• Ἐνθαρρύνετε τὸ θύμα νὰ βήξει
• Γύρτε το ἐμπρὸς καὶ δῶστε του 5 δυνατὰ χτυπήματα, ἀνάμεσα στὶς ὠμοπλάτες, μὲ τὴ βάση τῆς παλάμης
• Ἂν δὲν βγεῖ, ἐφαρμόσετε 5 κοιλιακὲς ὠθήσεις μεταξὺ στέρνου καὶ κοιλιᾶς (χειρισμὸς Heimlich)

Λιποθυμία

• Ἀνυψώστε τὰ κάτω ἄκρα
• Γυρίστε τὸ κεφάλι στὸ πλάι
• Χαλαρώστε τὰ σφιχτὰ ροῦχα (ζώνη, γραβάτα, στηθόδεσμο)
• Ἀερίστε τὸ χῶρο καὶ ἀπομακρύνετε τοὺς περίεργους
• Ὅταν ξαναβρεῖ τὶς αἰσθήσεις του, δῶστε του νὰ πιεῖ ὑγρά
• Ἀφῆστε το ξαπλωμένο γιὰ λίγα λεπτά

Καρδιοπνευμονικὴ ἀνάνηψη (ΚΑΡ.Π.Α.)

• Φροντίστε γιὰ τὴν ἀσφάλειά σας
• Ἐλέγξτε ἂν τὸ θύμα ἀντιδρᾶ
• Ἀνοῖξτε τὸν ἀεραγωγό
• Ἐλέγξτε ἂν τὸ θύμα ἀναπνέει
• Καλέστε τὸ 166
• Δῶστε 30 θωρακικὲς συμπιέσεις
• Δῶστε 2 ἐμφυσήσεις
• Συνεχίστε μὲ τὴν ἴδια ἀναλογία 30:2

Διάστρεμμα

• Ἀκινητοποιῆστε τὸ μέλος
• Τοποθετῆστε ψυχρὰ ἐπιθέματα (πάγος)
• Ἂν τὰ συμπτώματα εἶναι ἔντονα:
• Ἐπίδεση τῆς ἄρθρωσης μὲ ἐλαστικὸ ἐπίδεσμο
• Ἀνύψωση τοῦ μέλους
• Μεταφορὰ στὸ νοσοκομεῖο

Διάσειση

• Ἀκινητοποιῆστε τὸ ἄτομο
• Ἐλέγξτε τὸ ἐπίπεδο ἀνταπόκρισης (μὲ ἁπλὲς ἐρωτήσεις: πῶς χτύπησε, πῶς υὸ λένε κλπ.) κάθε 10᾿
• Ξυπνῆστε τὸ ἄτομο κάθε 1-2 ὧρες τὰ δύο πρῶτα εἰκοσιτετράωρα
• Μεταφέρετε τὸ ἄτομο στὸ νοσοκομεῖο:
  ἐφ᾿ ὅσον ὑπάρχει ἀπλώλεια αἰσθήσεων, ἢ σύγχυση, κεφαλόπονος, ἔμετος, ἔντονη ὑπνηλία

Ἡλίαση

• Βάτε τὸν πάσχοντα σὲ σκιερὸ μέρος καὶ τοποθετῆστε τον σὲ ἡμικαθιστὴ θέση
• Ἀφαιρέστε τὰ ροῦχα του
• Δροσίστε μὲ κομπρέσα (μέτωπο, αὐχένα)
• Ἂν ἔχει τὶς αἰσθήσεις του, χορηγῆστε ὑγρά (ὄχι οἰνοπνευματώδη)

Ἔγκαυμα

• Δροσίστε τὴν περιοχὴ μὲ νερὸ μέχρι νὰ ὑποχωρήσει ὁ πόνος
• Ἀφαιρέστε ὅ,τι σφίγγει τὴν περιοχή
• Περιποιηθεῖτε ἀνάλογα μὲ τὴν βαρύτητα τοῦ ἐγκαύματος (βάθος, ἔκταση, ἐντόπιση)
• Μὴ σπᾶτε τὶς φυσαλίδες

Τσίμπημα σφήκας / μέλισσας

• Ἀφαιρέστε τὸ κεντρί
• Τοποθετῆστε πάγο
• Ἀφαιρέστε ὁ,τιδήποτε σφίγγει τὴν περιοχή
• Βάλτε ἀντιισταμινικὴ ἀλοιφή
• Σὲ ἐμφάνιση ἀλλεργίας, μεταφορὰ στο νοσοκομεῖο

Ρινορραγία

• Βάλτε τὸ ἄτομο νὰ καθίσει μὲ τὸ κεφάλι του ἐλαφρὰ γερμένο μπροστά
• Πιέστε σταθερὰ γιὰ 5' τὰ μαλακὰ μόρια τῆς μύτης του (ρουθούνια)
• Ἂν ἡ ρινορραγία δὲν σταματήσει, πιέστε γιὰ ἀκόμη 5'
• Ἂν δὲν σταματᾶ, κάντε ἐπιπωματισμὸ καὶ μεταφορὰ στὸ νοσοκομεῖο

Τραῦμα

• Φορέστε γάντια
• Πλύνετε τὸ τραῦμα μὲ ἄφθονο τρεχούμενο νερό
• Στεγνῶστε τὸ τραῦμα μὲ ἀποστειρωμένη γάζα
• Καλύψτε τὸ τραῦμα μὲ ἀποστειρωμένη γάζα ἢ τραυμαπλάστ, ἂν χρειάζεται
• Συμβουλέψτε γιὰ ἀντιτετανικὸ ὀρό, ἢ ἐμβόλιο, ἂν χρειάζεται

Μαθήματα Πρώτων Βοηθειῶν

Τὸ ἐκπαιδευτικὸ πρόγραμμα τῶν Πρώτων Βοηθειῶν τῆς «Ἀγωγῆς Ὑγείας»Ε.Ε.Σ. μπορεῖ νὰ τὸ παρακολουθήσει ὁποιοσδήποτε ἐνδιαφερόμενος, χωρὶς οἰκονομικὴ ἐπιβάρυνση. Ὁλοκληρώνεται σὲ ἑπτὰ διώρα μαθήματα καὶ ἀναπτύσσει τὰ ἀκόλουθα θέματα:

• Θλάσεις - Τραύματα
• Ἐγκαύματα - Κακώσεις σκελετοῦ
• Εἰδικὲς περιπτώσεις Καταγμάτων - Δηλητηριάσεις
• Λιποθυμικὲς καταστάσεις
• Ἠλεκτροπληξία - Ἐπιληψία - Ξένα σώματα
• Ἀσφυξία - Τεχνητὴ Ἀναπνοή - ΚΑΡΠΑ
• Πρακτικὴ ἐξάσκηση - Ἀξιολόγηση

+
Ε.Ε.Σ.
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΑ «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ»

Διεύθυνση: Ἀλκιβιάδου 4, 104 39 Ἀθήνα
Ἀρ.Τηλ. 210-8227438, 210-8227822
Ἀρ.Φαξ. 210-8227822
e-mail: healtheducation@redcross.gr