Η σημασία της γλώσσας του σώματος

Της Χριστίνας Δαμουλιάνου,
Οικονομικό τμήμα, Καθημερινή της Κυριακής, 2001

Στην αποκωδικοποίησή της οφείλονται συχνά επιτυχίες αλλά και τα επικοινωνιακά λάθη των διευθυντικών στελεχών

«Για όποιον δεν αναγνωρίζει τη "γλώσσα του σώματος" στην επικοινωνία, είναι σα να διαβάζει ένα κείμενο που του λείπουν τα σημεία της στίξης», λέει ο Dr Richard Thompson, ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου «Πώς να διαβάζεις τη γλώσσα του σώματος». Που μπορεί μεν να γράφτηκε για τους μάνατζερ της Βρετανίας, ωστόσο, η αποκωδικοποίηση της αυθόρμητης -και όχι μόνο- αυτής «γλώσσας» είναι χρήσιμη για τον καθένα.

Ο συγγραφέας επιμένει ότι «θα έγραφες ίσως έναν τόμο με αυτά που φανερώνει με τη γλώσσα του σώματος ο προϊστάμενος είτε ο υφιστάμενός σου, αν ποτέ θελήσεις να ερμηνεύσεις τι έχει στο μυαλό του ενόσω ανταλλάσσεις μαζί του λίγες κουβέντες». Συγκεκριμένα για τον χώρο της εργασίας υποστηρίζει ότι η γλώσσα του σώματος είναι εκείνη που προδίδει την πραγματική στάση που τηρεί ο καθένας, το πώς αντιδρά στις σκέψεις των άλλων και, τελικά, η «γνώση» της γλώσσας αυτής είναι που σε κάνει αποτελεσματικό στην επικοινωνία σου με τους άλλους.

Χρήσιμες συμβουλές

Και επειδή οι συγγραφείς γνωρίζουν ότι τα διευθυντικά στελέχη είναι πολυάσχολα, τους δίνουν σε «κάψουλες» μερικές ερμηνείες για τις πλέον συνηθισμένες σωματικές κινήσεις:

• Όταν τρίβεις το μάτι είτε αγγίζεις τη μύτη φανερώνει ότι λες ψέματα.
• Είσαι κατακριτικός σε αυτό που ακούς όταν στηρίζεις το πηγούνι με την παλάμη και ακουμπάς τον δείκτη στο μάγουλο.
• Διαφωνείς όταν «μαδάς» το ρούχο σου.
• Ανυπομονείς όταν παίζεις «ταμπούρλο» με τα δάχτυλά σου.
• Κατανοείς όταν κινείς αργά (πάνω-κάτω) το κεφάλι. Αν η κίνηση αυτή είναι όμως γρήγορη, σημαίνει ότι συμφωνείς.
• Ενώνεις πρώτα τις άκρες των δακτύλων των χεριών σου και μετά και τις δυο παλάμες: είναι φανερό ότι πήρες την απόφασή σου!
• Χαμηλώνεις το βλέμμα: νικήθηκες...
• Πλέκεις τα δάχτυλα των χεριών πίσω από το κεφάλι και τεντώνεις τους αγκώνες προς τα έξω: διαλαλείς την ανωτερότητά σου...
• Σταυρώνεις τους αστραγάλους και τα χέρια: βρίσκεσαι σε άμυνα.
• Φανερώνεις ότι αμφιβάλλεις σε αυτά που ακούς όταν στρίψεις το λαιμό και ξύνεσαι κάτω από το αυτί...
• Ανταποκρίνεσαι σ' αυτό που λέει ο συνομιλητής σου όταν μιμηθείς τη δική του σωματική στάση.
• Αν, ως ομιλητής, τεντώσεις τα χέρια προς τα εμπρός με τις παλάμες προς τα κάτω, σημαίνει ότι είσαι βέβαιος για το τι λέει το ακροατήριό σου.
• Τέλος και κάτι που ίσως δεν χρειαζότανε ιδιαίτερη ερμηνεία είναι ότι όταν κινείσαι διαρκώς δείχνεις τη νευρικότητά σου...

Ενώ τις λέξεις που χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε τις μαθαίνουμε, η γλώσσα του σώματος είναι υποσυνείδητη, αυτόματη και ως επί το πλείστον διαπολιτισμική. Ενώ οι λέξεις πληροφορούν, η γλώσσα του σώματος δίνει νοήματα. Έστω και αν είναι μια βαθιά ανθρώπινη επικοινωνία, ωστόσο, στον κόσμο των μπίζνες η αποκωδικοποίησή της έχει αξιολογηθεί ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. «Όσοι δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί εις μάτην αγωνίζονται να πείσουν τους άλλους, να τύχουν της ανταπόκρισής τους και να κερδίσουν την προσοχή τους, ίσως να μην γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιήσουν το 90% της επικοινωνίας που δεν είναι λεκτική, αλλά ένα αποτελεσματικό "πακέτο" φωνής, σωματικής στάσης και χειρονομιών».

Η προσωπική επαφή

Στο βιβλίο επιβεβαιώνεται επίσης πόσο ζωτικής σημασίας είναι η προσωπική επαφή σε κάθε σημαντική επιχειρηματική συναλλαγή, στις διαπραγματεύσεις και κατά το κλείσιμο των συμφωνιών. Αποτελεί άλλωστε ιδιαίτερο προσόν για το στέλεχος εκείνο που στον επαγγελματικό χώρο του, μέσα από την οπτική επικοινωνία καταφέρνει «να διαβάσει ανάμεσα στις γραμμές», όπως συνήθως λέμε για τον έμπειρο και διεισδυτικό αναγνώστη.

«Η σημασία της γλώσσας του σώματος στο μάνατζμεντ δεν έχει εκτιμηθεί όπως θα έπρεπε», σημειώνει ο έτερος των συγγραφέων του βιβλίου και σύμβουλος διοίκησης επιχειρήσεων ο κ. Geoff Ribbens. Και επισημαίνει ότι τους λόγους τόσο της επιτυχίας όσο και της αποτυχίας των μάνατζερ, πολύ συχνά, θα πρέπει να τους αναζητούμε στον κρυφό κόσμο της μη λεκτικής επικοινωνίας. Και η πολύτιμη συμβουλή του -ευρέως εφαρμόσιμη προφανώς- είναι: Όταν θέλετε να ζητήσετε αύξηση, προαγωγή, να κερδίσετε μιαν υπόθεση είτε να στείλετε σε κάποιον το σωστό μήνυμα, πάντα να θυμόσαστε ότι η δύναμη δεν βρίσκεται στο περιεχόμενο, αλλά στο «πακέτο»...