Γενικὴ Σύνοδος (879-880)

Συνεκλήθη στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 879/880 (στὸ ναὸ τῆς Ἁγίας Σοφίας)

Ἀσχολήθηκε α) μὲ τὴν προσθήκη τοῦ Filioque στο Σύμβολο τῆς Πίστεως ἀπὸ τοὺς Λατίνους, β) μὲ τὴν ἀναγνώριση τοῦ Φωτίου, καὶ γ) μὲ τὸ πρωτεῖο τοῦ Πάπα.

Ἔλαβαν μέρος 383 ἐπίσκοποι (μεταξύ τους πρεσβύτεροι ὡς ἐκπρόσωποι ἐπισκόπων) ποὺ ἐκπροσωποῦσαν καὶ τὰ πέντε Πατριαρχεῖα.

Ἂν καὶ μερικοὶ τὴν κατατάσσουν ὡς Η´ Οἰκουμενική (Θεόδωρος Βαλσαμῶν, Νεῖλος Θεσσαλονίκης, Νεῖλος Ῥόδου, Συμεὼν Θεσσαλονίκης, Μᾶρκος Ἐφέσου, Γεννάδιος Σχολάριος κ.ἄ.), ἐπισήμως δεν ἀνακηρύχθηκε ὡς Οἰκουμενική.

Filioque

1. Διαφορὲς θεολογικῆς ἀφετηρίας. Οἱ ἀνατολικοὶ ἀναφέρονται στὸ Θεὸ μὲ βάση τὰ τρία πρόσωπα, ἐνῶ οἱ δυτικοὶ μὲ βάση τὴ μία οὐσία. Οἱ ἀνατολικοὶ ἀντιλαμβάνονταί τις ἐνέργειες ὡς πηγάζουσες ἀπὸ τὶς τρεῖς ὑποστάσεις καὶ τὶς διακρίνουν ἀπὸ τὴν μία οὐσία, ἐνῶ οἱ δυτικοὶ τὶς ἀντιλαμβάνονται ὡς πηγάζουσες ἀπὸ τὴν μία οὐσία καὶ τὶς ταυτίζουν μὲ αὐτή.
2. «Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ παράκλητος ὃν ἐγὼ πέμψω ὑμῖν παρὰ τοῦ πατρός, τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας ὃ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐκπορεύεται, ἐκεῖνος μαρτυρήσει περὶ ἐμοῦ» (Ἰωάν. 15, 26).
3. Ὁ Αὐγουστίνος πρῶτος ἀντιλαμβάνεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὄχι ὡς πλῆρες καὶ ἀνεξάρτητο πρόσωπο τῆς Τριάδος, ἀλλὰ ὡς τὴν δύναμη ποὺ συνέχει τὴν σχέση Πατέρα καὶ Υἱοῦ, ὡς τὴν δύναμη τῆς ἀγάπης τοῦ ἑνὸς πρὸς τὸν ἄλλο. Οἱ Φράγκοι θεολόγοι τῆς ἐποχῆς τοῦ Καρόλου* αὐτομοῦν αὐτὴ τὴν διδασκαλία καὶ τὴν θέτουν ὡς βασικὸ ἄξονα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου τους.

* Κάρολος τῶν Φράγκων: «Καρλομάγνος» (742-814), τὸ 800 αὐτοκράτορας τῆς κατ᾿ αὐτοὺς «Ἁγίας Ῥωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας».