Μὲ πέντε ἀλλαγὲς το νομοσχέδιο γιὰ τὴν τεχνητὴ γονιμοποίηση (20-12-2002)

Μὲ πέντες ἀλλαγὲς στὸ νομοσχέδιο γιὰ τὴν τεχνητὴ γονιμοποίηση («ἰατρικὴ ὑποβοήθηση στὴν ἀνθρώπινη ἀναπαραγωγή») κάνει ὁ ὑπουργὸς Δικαιοσύνης κ. Φ. Πετσάλνικος μετὰ τὸ ὑπόμνημα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ποὺ τοῦ ἀπέστειλε ὁ πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς Βιοηθικῆς π. Νικόλαος Χατζηνικολάου.

Οὐσιαστικά, ὅπως σημείωναν κύκλοι τοῦ ὑπουργείου Δικαιοσύνης, καθιστοῦν σαφὲς τὸ περιεχόμενο ὁρισμένων ἄρθρων του, σὲ μία προσπάθεια νὰ ἀπαντηθοῦν θετικὰ οἱ ἐπιφυλάξεις τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῶ, παράλληλα, προσεγγίζουν τὶς θέσεις της, ὅπως αὐτὲς ἐκφράστηκαν μέσω τοῦ δωδεκασέλιδου ὑπομνήματός της.

Ἡ Ἐκκλησία ἀναμένει τὴν τελικὴ διατύπωση τῶν τροπολογιῶν πού, κατατίθενται στὴ Βουλὴ γιὰ νὰ τοποθετηθοῦν. Τὸ θέμα συζητήθηκε καὶ στὴ συνεδρίαση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, στὴν ὁποία ὑπῆρξε καὶ σχετικὴ εἰσήγηση τῆς ἁρμόδιας ἐπιτροπῆς, ποὺ μελέτησε τὶς ἀλλαγὲς τοῦ κ. Πετσάλνικου. Οἱ ἀλλαγὲς τοῦ ὑπουργείου Δικαιοσύνης «βάζουν τάξη» σὲ ὁρισμένα ζητήματα, ἀλλὰ ἡ τελικὴ τοποθέτηση τῆς Ἐκκλησίας θὰ γίνει ὕστερα ἀπὸ προσεκτικὴ μελέτη καὶ τῆς μικρότερης λεπτομέρειας. Μὲ τὶς τροπολογίες τοῦ κ. Πετσάλνικου:

1. Γίνεται ἀποδεκτὴ ἡ πρόταση τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἀντικαθίσταται ὁ ὅρος «γεννητικὸ ὑλικό» μὲ τὸν ὅρο «γαμέτες καὶ γονιμοποιημένο ὠάριο».

2. Γιὰ τὴ γονιμοποίηση μὲ σπέρμα ἀποθανόντος συζύγου (μεταθανάτια τεχνητὴ γονιμοποίηση) ἀναγκαία προϋπόθεση εἶναι ἡ ὕπαρξη δικαστικῆς ἀπόφασης.

3. Ὡς πρὸς τὰ πλεονάζοντα ἔμβρυα, ἡ Ἐκκλησία ζητοῦσε νὰ ἐξελίσσονται σὲ ἔμβρυα μόνον ὅσα ὠάρια μποροῦν νὰ ἐμφυτευθοῦν. Σύμφωνα μὲ τὴν ἀναδιατύπωση, οἱ κρυοσυντηρημένοι γαμέτες καὶ τὰ γονιμοποιημένα ὠάρια, ποὺ δὲν χρειάζονται, θὰ διατίθενται κατὰ προτεραιότητα γιὰ τεκνοποίηση ἄλλων προσώπων καὶ θὰ ἕπεται ἡ χρήση γιὰ ἐρευνητικοὺς ἢ θεραπευτικοὺς σκοποὺς ἤ, σὲ ἔσχατη περίπτωση, θὰ ἐπέρχεται ἡ καταστροφή τους.

4. Ῥητῶς διευκρινίζεται μὲ τὴν ἀναδιατύπωση τοῦ νομοσχεδίου, ὅτι ἀποκλείεται ἡ δημιουργία «οἰκογενειακοῦ πυρήνα ὁμοφυλοφιλικοῦ χαρακτήρα». Εἰδικότερα, ἐπισημαίνεται ὅτι ἡ ὑποβοήθηση τῆς ἀνθρώπινης ἀναπαραγωγῆς γίνεται μόνον ἐφόσον συντρέχουν οἱ ὅροι τοῦ ἄρθρου 1455 τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα (δηλαδή, ἀδυναμία ἀπόκτησης τέκνων μὲ φυσικὸ τρόπο ἢ ἀποφυγὴ μετάδοσης σοβαρῆς ἀσθένειας). Ἀποκλείεται, κατὰ συνέπεια, κάθε παρερμηνεία περὶ ὑποβοηθήσεως σὲ ἀπόκτηση τέκνου ἀπὸ ὁμοφυλοφιλικὰ ζευγάρια ἢ ἀπὸ ἄγαμες γυναῖκες, ποὺ ἁπλῶς δὲν ἐπιθυμοῦν τεκνοποίηση μὲ τὸν φυσικὸ τρόπο.

5. Ἱκανοποιεῖται μερικῶς καὶ ἡ πρόταση τῆς Ἐκκλησίας ὡς πρὸς τὴν τεκνοποίηση ἐκτὸς θεσμοθετημένου γάμου. Ἡ Ἐκκλησία ζητοῦσε νὰ ἀπαγορευθεῖ ἡ δυνατότητα τεκνοποίησης ἄγαμης γυναίκας ἢ νὰ προηγηθεῖ δικαστικὴ ἀπόφαση.

Σύμφωνα μὲ τὴ νέα διατύπωση, ἡ συναίνεση τεκνοποίησης στὴν περίπτωση τῆς ἄγαμης γυναίκας, ποὺ ζεῖ στὴν ἐλεύθερη ἕνωση παρέχεται ἀπὸ τὸν ἄνδρα μὲ τὸν ὁποῖον συζεῖ.

Ἐπίσης, διευκρινίζει, ὅτι ἡ παρένθετη μητρότητα (δανεικὴ μητέρα) ἐφαρμόζεται μόνο στὶς περιπτώσεις, ὅπου ἡ ἐνδιαφερόμενη νὰ ἀποκτήσει παιδὶ καὶ ἡ δανεικὴ μητέρα (κυοφοροῦσα γυναίκα) ἔχουν τὴν κατοικία τους στὴν Ἑλλάδα.