Ἡ ἱστορία τῆς θαυματουργοῦ εἰκόνος τῆς Πορταϊτίσσης ἀρχίζει ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς Εἰκονομαχίας. Κατὰ τὴν παράδοση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῶν Ἰβήρων, ἡ ἁγία εἰκὼν ἀνῆκε σὲ μιὰ εὐσεβῆ χήρα ποὺ κατοικοῦσε στὰ παράλια τῆς Βιθυνίας. Ὅταν οἱ στρατιῶτες τοῦ εἰκονομάχου αὐτοκράτορος Θεοφίλου ἀπείλησαν νὰ τὴν καταστρέψουν, ἡ χήρα τὴν ἔριξε στὴ θάλασσα. Τότε τὴν εἶδε νὰ ἀπομακρύνεται ὄρθια πάνω στὰ κύματα. Ὁ γιὸς τῆς χήρας ἔγινε ἀργότερα μοναχὸς στὴ Μονὴ Ἰβήρων ὅπου καὶ διηγήθηκε τὸ θαυμαστὸ γεγονός. Πολλὰ χρόνια ἀργότερα, ἡ ἁγία εἰκὼν ἔφθασε μπροστὰ στὸ Ἅγιον Ὄρος. Τότε οἱ πατέρες τῆς Μονῆς Ἰβήρων εἶδαν μιὰ φωτεινὴ στήλη νὰ ἀνέρχεται ἀπὸ τὴ θάλασσα στὸν οὐρανό. Παρατήρησαν ὅτι ξεκινοῦσε ἀπὸ τὴν εἰκόνα ποὺ ἔπλεε ὄρθια πάνω στὰ κύματα. Ὁ γέρων Γαβριήλ, ἕνας ἅγιος μοναχός, ὑπακούοντας στὴν προτροπὴ τῆς Θεοτόκου περπάτησε πάνω στὰ κύματα, ἔλαβε τὴν ἁγία εἰκόνα καὶ τὴν ἔφερε στὴν ἀκτή, ὅπου ἐτελέσθησαν δεήσεις καὶ ἀργότερα ἔχτισαν μικρὸ ναό. Ἡ ἱερὰ εἰκὼν τοποθετήθηκε στὸ ἱερὸ τοῦ κεντρικοῦ Ναοῦ τῆς Μονῆς ἀλλὰ ἐπανειλημμένως ἐξαφανιζόταν ἀπὸ ἐκεῖ καὶ τὴν εὕρισκαν οἱ μοναχοὶ κοντὰ στὴν Πύλη τῆς Μονῆς. Σὲ ὄνειρο ποὺ εἶδε ὁ γέρων Γαβριήλ, τοῦ φανέρωσε ἡ Θεοτόκος ὅτι ἐπιθυμεῖ νὰ βρίσκεται ἡ εἰκόνα της στὴν πόρτα ὡς φρουρὸς καὶ προστάτις τῆς Μονῆς. Ἐκεῖ τῆς ἔκτισαν παρεκκλήσιο καὶ ἀπὸ αὐτὸ τὸ γεγονὸς πῆρε τὸ ὄνομά της (ὡς φύλακας τῆς πόρτας). Πολλὰ εἶναι τὰ θαύματα τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Πορταϊτίσσης. Μεταξὺ αὐτῶν ἀναφέρουμε τὸ γενόμενο στὸν Ἄραβα πειρατὴ Ραχάι, ποὺ χτύπησε μὲ τὸ ξίφος τὴν εἰκόνα καὶ τότε ἔρρευσε αἷμα. Ὁ βάρβαρος πειρατὴς ἔκθαμβος ἐπίστευσε καὶ ἔγινε χριστιανὸς καὶ μοναχός. Μέχρι σήμερα φαίνεται στὴν εἰκόνα τὸ ξηρανθὲν αἷμα τῆς πληγῆς.
Μ.Σ.