π. Γεώργιος Μεταλληνός - Οὐνία: Μιὰ θρησκευτικοπολιτικὴ παπικὴ ἐξουσία

Περιοδικὸ Ἀποστολή, Μάρτιος - Μάιος 2001
Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ κεφάλαιο «Οὐνία: Πρόσωπο καὶ προσωπεῖο»,
τοῦ βιβλίου «Ἡ Οὐνία: Χθὲς καὶ σήμερα», ἐκδόσεις Ἁρμός, Ἀθήνα1992
http://www.aegean.gr/agios-therapontas/magazine/apostoli/issue/44/ounia.html

[…] Λέγοντας «Οὐνία», ἐννοοῦμε ἕνα θρησκευτικοπολιτικὸ σχῆμα, ποὺ ἐπινοήθηκε ἀπὸ τὸν Παπισμὸ γιὰ τὸν ἐκδυτικισμὸ τῆς μὴ λατινικῆς Ἀνατολῆς, τὴν πνευματικοπολιτικὴ δηλαδὴ ὑποταγή της στὴν ἐξουσία τοῦ πάπα.

Ἡ ἐπεκτατικὴ αὐτὴ κίνηση τοῦ παπικοῦ θρόνου, ὀνομαζόμενη οὐνία ἢ οὐνιτισμὸς στὴ γλώσσα μας, ὀφείλει τὸ ὄνομά της στὴ λατινικὴ λέξη unio (ἕνωση), ἀλλὰ μόλις τὸ 1596 ἔλαβε στὴν Πολωνία ἐπίσημα τὸ ὄνομα unia (σλάβ. unija). Τὸ ὄνομα χρησιμοποιήθηκε τότε, γιὰ νὰ χαρακτηρισθεῖ ὄχι μόνο ἡ ἑνωτικὴ κίνηση μὲ τὸν πάπα, ἀλλὰ καὶ τὸ συγκεκριμένο σῶμα (κοινότητα) τῶν Ὀρθοδόξων, οἱ ὁποῖοι συνοδικὰ ἀπεφάσισαν ὄχι τὴν ὁλοτελῆ προσχώρησή τους στὸν παπισμό, ἀλλὰ μόνο τὴν ἀναγνώριση τοῦ πάπα ὡς πνευματικῆς κορυφῆς τους, διατηρώντας τὰ λατρευτικὰ καὶ λοιπὰ ἔθιμά τους καὶ δίνοντας, ἔτσι ἐξωτερικὰ τὴν ἐντύπωση τῆς συνέχειας καὶ παραμονῆς στὸ ἐθνικὸ πλαίσιό τους.

Ἡ διακράτηση τοῦ «ἀνατολικοῦ» ἢ «βυζαντινοῦ» «ρυθμοῦ» ἀπὸ τοὺς Οὐνίτες ἐξηγεῖ τὰ ὀνόματα Βυζαντινόρρυθοι, βυζαντινοῦ ρυθμοῦ, ἑλληνόρρυθμοι, ἑλληνοκαθολικοὶ κ.ἄ., μὲ τὰ ὁποῖα συνήθως χαρακτηρίζονται. Περισσότερο ὅμως ἀνταποκρίνεται στὰ πράγματα ἢ ὀνομασία «Καθολικοὶ τῆς Ἀνατολῆς», διότι οἱ Οὐνίτες εἶναι οὐσιαστικὰ παπικοί, δεχόμενοι σύνολη τὴν παπικὴ διδασκαλία, καὶ μάλιστα τὰ δόγματα ἐκεῖνα, ποὺ διαφοροποιοῦν ριζικὰ τὸν παπισμὸ ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία, καὶ μόνο ἐξωτερικὰ καὶ ἐπιφανειακά, μὲ τὴν περιβολὴ τῶν κληρικῶν τους καὶ τὰ ἀνατολικὰ ἔθιμά τους («ρυθμός»), δίνουν τὴν ἀπατηλὴ ἐντύπωση, ὅτι παραμένουν ὀρθόδοξοι. Γι᾿ αὐτὸ ὀρθότατα ὀνομάζονται ἐπίσης «Ἡνωμένοι Ῥωμαιοκαθολικοὶ» καὶ «Ἑνωτικοὶ» (στὰ λατινικά: Uniti / Οὐνίτες).

[…] Ἡ ἰδέα τῆς Οὐνίας, ὡς μεθόδου καὶ τρόπου ὑποταγῆς, συναρτᾶται μὲ τὴν ἐπεκτατικὴ βούληση τῆς φραγκευμένης Παλαιᾶς Ρώμης, συνισταμένη στὴν ἐξάπλωση καὶ ἐπιβολὴ τοῦ παπικοῦ πρωτείου ἐξουσίας. Γι᾿ αὐτὸ δὲν εἶναι περίεργη ἡ διαπίστωση, ὅτι ἡ Οὐνία, ὡς ἰδέα, γεννήθηκε καὶ ἀναπτύχθηκε παράλληλα μὲ τὴν Ἱερὰ Ἐξέταση (inquisitio). Ἱερὰ Ἐξέταση καὶ Οὐνία ἀποδείχθηκαν ἀμφιθαλλεῖς καρποὶ τοῦ παποφραγκικοῦ πνεύματος. Καὶ ἡ μὲν Ἱερὰ Ἐξέταση ἀνέλαβε τὴν ἐπιβολὴ τῆς παποφραγκικῆς ἐξουσίας στὰ ὅρια τῆς φραγκοκρατουμένης Δύσεως, ἡ δὲ Οὐνία ἐπωμίσθηκε τὴν ἐπέκταση τῆς θρησκευτικοπολιτικῆς παπικῆς ἐξουσίας στὴν Ἀνατολή. Μὲ τὴν Ἱερὰ Ἐξέταση ἐπιδιωκόταν ἡ ἐξουδετέρωση τῶν ἀνυποτάκτων στὴν παποφραγικὴ ἐξουσία· μὲ τὴν Οὐνία, ὁ ἐκλατινισμός, εἴτε ὡς κανονικὸς ἐκλατινισμός, εἴτε μὲ τῇ μέθοδο τῆς Οὐνίας, ἐκφραζόταν μὲ τὸ ρῆμα: φραγκεύω (ἐφράγκευσε) ἢ περιφραστικά: ἔγινε φράγκος. Ἡ Οὐνία θὰ συμβαδίζει ἱστορικὰ μὲ τὴν Ἱερὰ Ἐξέταση. Ἡ μία λοιπόν, φωτίζει τὸ ρόλο τῆς ἄλλης.

…Ἤδη καταγγέλλονται μυστικὲς διαβουλεύσεις, στὰ ἐκκλησιαστικὰ καὶ πολιτικὰ παρασκήνια, γιὰ ἐξομάλυνση τῶν σχέσεων μὲ τὸ Βατικανό, ποὺ προσπαθεῖ νὰ διασκεδάσει τὶς ἀρνητικὲς ἐντυπώσεις. Ἡ Οὐνία ὅμως παραμένει καὶ ἡ καταστροφὴ στὴν Ὀρθοδοξία τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης ἔχει γίνει. Κάθε, λοιπόν, ὑποχώρηση τῶν Ὀρθοδόξων θὰ ἰσοδυναμεῖ μὲ ἔγκλημα. Οἱ ἐνέργειές μας δὲν καταγράφονται μόνο στὶς δέλτους τῆς Ἱστορίας, ἀπὸ τὸν Κύριο της Ἱστορίας, ποὺ εἶναι συγχρόνως Σωτήρας καὶ Κριτής της...