|
Πειραματικό Γυμνάσιο Ἀναβρύτων |
Διδάσκων: |
Ἐρωτήσεις ἀπὸ τὴν ἐπεξεργασία τοῦ προηγουμένου μαθήματος, ὅπως: Ποιὸς εἶναι ὁ ἀρχηγὸς καὶ δημιουργὸς τοῦ κακοῦ στὸν κόσμο, ἐμάθαμε στὸ προηγούμενο μάθημα; Σὲ πόσα εἴδη χωρίζουμε τὸ κακό; (ἠθικὸ καὶ φυσικό). Ποιὰ σχέση ὑπάρχει μεταξὺ τῶν δύο κακῶν; Ἕνα εἶδος τοῦ φυσικοῦ κακοῦ εἶναι καὶ οἱ ἀρρώστιες· Ποιὸς τὶς ὑπερνίκησε καὶ μὲ ποιὸ τρόπο;
Ἀνάγνωση τοῦ κειμένου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου, σὲ μετάφραση, ἀπὸ τὸ βιβλίο, σελίδα 182 καὶ σχόλια γιὰ τὴν Καπερναούμ.
Ὁ Χριστὸς ἀποκαλύπτει στὸ σημερινὸ θαῦμα ὅτι εἶναι ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ φανερώσῃ μιὰ ἀλήθεια στὸ ἀνθρώπινο γένος, τὴ φανέρωση τῆς ἁμαρτίας, ποὺ εἶναι ἀποτέλεσμα τοῦ ἠθικοῦ κακοῦ. Ἡ διάγνωση τοῦ Ἰησοῦ φτάνει ὡς τὴ ρίζα τοῦ κακοῦ, ποὺ εἶναι καὶ ἡ ἀφορμὴ γιὰ τὴν ἀρρώστια, τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο. Ἡ ἁμαρτία δημιούργησε καὶ δημιουργεῖ τὴν ἀποκοπὴ τῆς σχέσεως τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸ Θεό. Προτοῦ παραβεῖ ὁ ἄνθρωπος τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μέσα στὸν Παράδεισο δὲν ὑπῆρχε τὸ κακὸ μὲ ὅλες του τὶς συνέπειες, αὐτὸ δηλαδὴ ποὺ λέμε φυσικὸ κακό. Δὲν ὑπῆρχε οὔτε ἴχνος κακοῦ, ἀλλὰ ἡ εὐτυχία καὶ ἡ μακαριότητα (προπτωτικὴ κατάσταση). Τὸ κακὸ μπῆκε στὸ ἀνθρώπινο γένος μὲ τὴν παρακοή, μὲ τὴν πτώση καὶ μὲ ὅλες του τὶς συνέπειες (φθορά, ἁμαρτία, ἀρρώστιες, θάνατος κλπ.).
Στὸ θαῦμα αὐτὸ ἀποκαλύπτει ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἡ αἰτία καὶ ἡ ρίζα τῆς ἀρρώστιας εἶναι ἡ ἁμαρτία καὶ δὲν εἶναι τιμωρία ποὺ στέλνεται ἀπὸ τὸ Θεό (ἀναφέρω τὸ παράδειγμα μὲ τὸ σάπιο δέντρο). Ὁ πόνος, ἡ ἀρρώστια, ἡ φθορὰ καὶ ὁ θάνατος εἶναι συνέπειες τῆς ἁμαρτίας καὶ δὲν εἶναι τιμωρίες ἀπὸ τὸ Θεό (Ἅγ. Μάξιμος Ὁμολογητής).
Ἴσως νὰ ἀναρωτηθῇ κάποιος γιατὶ ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχει τὸ κακὸ ἀκόμα σήμερα στὸν κόσμο καὶ ταλαιπωρεῖ τοὺς ἀνθρώπους (ἀρρώστιες, βάσανα, πόνος κ.λ.π.); Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι τὰ ἐπιτρέπει αὐτὰ ὁ Θεὸς γιὰ παιδαγωγικοὺς λόγους. Ὁ ἄνθρωπος ἐνόμισε μέσα στὸν Παράδεισο ὅτι θὰ στηρίξῃ τὴν εὐτυχία του καὶ τὴ θέωσή του στὴν παράβαση καὶ στὸ κακὸ καὶ στὴν ἀποστασία του ἀπὸ τὸ Θεό. Ὁ Θεὸς ἐπέτρεψε ἀκόμα νὰ ὑπάρχῃ τὸ κακὸ μέσα στοὺς ἀνθρώπους γιὰ παιδαγωγικοὺς σκοπούς, ὅπως εἴπαμε, ἐξοικονομῶντας τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ὁ ἄνθρωπος προσκαλεῖται νὰ ἀντιληφθῇ ὅτι σ᾿ ἐκεῖνο ποὺ ἐστήριξε τὴν εὐτυχία του τὸν ὁδήγησε στὴ δυστυχία του κι ἔτσι «νὰ τρώῃ τὰ μοῦτρά του, ὅπως λέμε στὴν καθημερινὴ γλῶσσα», νὰ συντρίβεται καὶ νὰ ἐπανέρχεται στὸ Θεό. Ἔτσι τὸ φυσικὸ κακὸ ὁδηγεῖ (παιδαγωγεῖ) πάλι τὸν πεπτωκότα ἄνθρωπο, τὸν ἄνθρωπο τῆς πλάνης, τῆς φθορᾶς καὶ τῆς ἁμαρτίας κοντὰ στὸ Θεό, ὅπως ὁ ἄσωτος υἱός, γιὰ τὸν ὁποῖο ἔχουμε μιλήσει σὲ προηγούμενο μάθημά μας, ποὺ ἡ Ἐκκλησία μας θὰ μᾶς θυμίσει τὴν προσεχῆ Κυριακή, ποὺ λέγεται Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου. Καὶ ὅπως γνωρίζουμε ἡ ἀποστασία του τὸν ἔκανε νὰ βρεῖ τὴν προτέρα εὐτυχία, ἐπανερχόμενος πρὸς τὸν Πατέρα, τὸ Θεό, μὲ ἀπώτερο σκοπὸ νὰ φθάσῃ στὴν τελείωση, στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὅπου δὲ θὰ ὑπάρχει πόνος, δάκρυ, λύπη καὶ στεναγμός, ἀλλὰ ζωὴ ἀτελεύτητος. Παρατηροῦμε, δηλαδή, παιδιά, ὅτι ἐνῷ ἐνίκησε ὁ Χριστὸς τὸ κακό, τὴν ἀρρώστια καὶ τὸ θάνατο μὲ τὴν Ἀνάστασή Του, τὰ ἐπιτρέπει νὰ ὑπάρχουν ἀκόμα στὴν παρούσα ζωὴ, προσωρινά, ὅπως εἴπαμε, γιὰ παιδαγωγικοὺς λόγους. Τέλος, ὅλα αὐτὰ θὰ καταργηθοῦν ὁλοκληρωτικὰ στὴ μέλλουσα καὶ αἰώνια ζωή.
Ἀσφαλῶς πρέπει νὰ προστρέχουμε στοὺς γιατροὺς, ὅπως εἴπαμε, ὅταν ἀρρωσταίνουμε καὶ οἱ ὁποῖοι ἔχουν σημαντικὴ θέση μέσα στὴ ζωή μας. Ὑπάρχει ὅμως καὶ ὁ μεγάλος Γιατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ποὺ εἶναι διαρκῶς παρὼν μέσα στὴν Ἐκκλησία μὲ τὰ μυστήριά Του. Σωτῆρας καὶ Λυτρωτής ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Τὸ μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου καὶ τὰ ἁγιαστικὰ μέσα τῆς Ἐκκλησίας μας ἀποβλέπουν «εἰς ἴασιν ψυχῆς τε καὶ σώματος». Στὴν πρώτη Ἐκκλησία τὸ μυστήριον τοῦ Εὐχελαίου, ὅπως λέει ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος στὴν ἐπιστολή του, τὸ τελοῦσαν οἱ πρεσβύτεροι τῆς Ἐκκλησίας καὶ οἱ ἀσθενεῖς θεραπεύονταν σωματικῶς καὶ ψυχικῶς καὶ συγχωροῦνταν καὶ οἱ ἁμαρτίες τους, ὅπως ὁ Κύριος συγχώρεσε τὶς ἁμαρτίες τοῦ παραλυτικοῦ, ὅπως εἴδαμε στὸ σημερινό μας μάθημα ("καὶ ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως σώσῃ τὸν κάμνοντα κἂν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκὼς ἀφεθήσεται αὐτῷ").
Ὁ ἱερὸς Ἰάκωβος ὀνομάζει τὸ Εὐχέλαιο «εὐχή», δηλαδὴ προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸν ἄρρωστο. Τονίζεται, λοιπόν, ἐδῶ ἡ δύναμη τῆς πίστεως καὶ τῆς προσευχῆς. Ὁ Προφήτης Ἠλίας μὲ τὴν προσευχὴ ἔκλεισε τοὺς οὐρανοὺς τριάμισι χρόνια καὶ μετὰ πάλι μὲ την προσευχή τοὺς ἄνοιξε καὶ ὁ Θεὸς ἔριξε καταρρακτώδη βροχή. Ἂν ἡ προσευχὴ τοῦ ἑνὸς ἔχει μεγάλη δύναμη φανταστεῖτε πόση δύναμη ἔχει ἡ προσευχὴ τῶν πολλῶν. Στὸν πόλεμο δὲν πηγαίνει ἕνας νὰ πολεμήσῃ ἀλλὰ μεραρχίες, στρατὸς πολύς, καὶ φέρουν νικηφόρα ἀποτελέσματα. Ἔτσι καὶ στὴν Ἐκκλησία ἡ προσευχὴ τῶν πολλῶν, μέσα στὴ Θεία Λειτουργία, τοῦ στρατεύματος τῆς Ἐκκλησίας, φέρνει ἄριστα ἀποτελέσματα. Τὸ εἴδαμε αὐτό, παιδιά, στὸ σημερινὸ θαῦμα. Ὅλοι οἱ συγγενεῖς κρατοῦσαν τὸν παράλυτο στὸ κρεβάτι, τὸν πῆγαν στὸν Ἰησοῦ καὶ Τὸν παρεκάλεσαν καὶ ὁ Ἰησοῦς ἔκανε τὸ θαῦμά Του καὶ τὸν θεράπευσε σωματικὰ καὶ ψυχικά.
Ὁ Χριστὸς συνέτριψε τὸν ἀρχηγὸ τοῦ κακοῦ, τὸ Σατανά, καὶ ἦλθε νὰ καταργήσῃ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου. Ἑπομένως, μέσα στὴ βασιλεία Του τὰ κατανίκησε ὅλα αὐτὰ καὶ δὲν ἔχουν θέση.
Ἀνάγνωση κειμένου τοῦ Ψυχαναλυτοῦ Μίλλερ, σχετικοῦ μὲ τὸ θέμα. Στὸ περιστατικὸ αὐτὸ ἀποδεικνύεται ὅτι ἡ παράβαση τοῦ ἠθικοῦ Νόμου, ἡ ἐναντίωση στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ ἡ ἁμαρτία, ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα τὴν ψυχικὴ καὶ σωματικὴ παραλυσία, γεγονὸς ποὺ τὸ εἴδαμε στὴν εὐαγγελικὴ διήγηση γιὰ τὴ θεραπεία τοῦ παραλυτικοῦ τῆς Καπερναούμ.
Συνέπειες τῆς ἁμαρτίας: α) Παραλύει τὴν πίστη. Γιὰ νὰ ἀνθίσει ἡ πίστη θέλει ἕνα ἐσωτερικὸ ἔδαφος καθαρό. Ὅταν ἡ ψυχὴ εἶναι βυθισμένη στὴν ἁμαρτία, στὸ βόρβορο καὶ στὴν ἀκαθαρσία πνίγεται ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἁμαρτία, κατὰ τὴν ἔκφραση συγχρόνου Θεολόγου καὶ στοχαστοῦ, εἶναι ὁ ξερὸς λίβας ποὺ μαραίνει τὸ ἄνθος τῆς πίστεως καὶ ἡ ψυχὴ γίνεται πετρῶδες ἔδαφος χωρὶς πνευματικὲς ἰκμάδες. β) Παραλύει τὴ θέληση, τὴν ἐλευθερία, τὸ συναίσθημα, τὴ βούληση. Ἡ ἁμαρτία ἀτονεῖ τὴ θέληση, τὴ ναρκώνει, τὴν παραλύει, χάνεται ἡ ἀγωνιστικότητα καὶ ἡ εὐρρωστία τοῦ ψυχικοῦ ὀργανισμοῦ. Τὸ εἴδαμε αὐτὸ στὸν παραλυτικὸ ποὺ ἦταν καθηλωμένος σὲ μία ἀπραξία, ἀνελευθερία, ἀδυναμία τῆς θελήσεως νὰ ἐπιβληθῇ στὰ πάθη του καὶ νὰ ἀρθεῖ σὲ πνευματικὸ ὕψος ἀγωνιζομένου καὶ ἐλεύθερου ἀνθρώπου. Ἐπιφέρει ὁλέθριες ἐσωτερικὲς ἐπιπτώσεις, χάνεται ἡ καθαρότης, ἡ ἀγαθότης, ἡ ἁγιότης, παραλύει ὁ ψυχικὸς κόσμος καὶ ἡ βούληση τοῦ ἀνθρώπου ὁδηγεῖται σὲ πράξεις ἀντίθετες μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. γ) Παραλύει τὸ σῶμα. Ἡ ψυχικὴ ὑγεία ἀντανακλᾶται καὶ στὸ σῶμα. Ὁ ἄνθρωπος, ὅπως λένε καὶ οἱ Ψυχολόγοι, εἶναι ψυχοσωματικὸς ὀργανισμός. Καὶ τὰ δύο αὐτὰ στοιχεῖα, σῶμα καὶ ψυχή, εὑρίσκονται σὲ ἄμεση καὶ ὀργανικὴ ἐξάρτηση. Ἡ ψυχικὴ ἀρρώστια (ἡ «ἐνοχή», ὅπως τὴν ἀποκαλοῦν οἱ Ψυχαναλυτές) μεταβιβάζεται καὶ στὸ σῶμα. Γι᾿ αὐτὸ ὁ Ἰησοῦς θεραπεύει πρῶτα τὴν ψυχή, τὴν ἁμαρτία, ποὺ εἶναι ἡ αἰτία τῆς ἀρρώστιας, καὶ μετὰ τὸ σῶμα. Μᾶς διδάσκει αὐτὸ τὸ θαῦμα τὶς θανάσιμες συνέπειες ποὺ φέρνει ἡ ἁμαρτία καὶ τὸ ψυχικὸ καὶ σωματικὸ γονάτισμα ποὺ δημιουργεῖ. Ἐμεῖς ἂς προστρέχουμε μὲ θάρρος, προθυμία καὶ ἐλπίδα στὴ συγχωρητικὴ χάρη τοῦ Θεοῦ τῆς ἀγάπης ποὺ εἶναι πάντα κοντά μας σὲ κάθε μας πνευματική πτώση καὶ πρόθυμος νὰ μᾶς ἀνορθώσει πνευματικὰ «ἵνα ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν».
Ὁ Χριστὸς θεραπεύει τὴν ἀρρώστια, τὸ κακό, ἀπὸ τὴ ρίζα του, ὅπως εἴπαμε, συγχωρώντας τὶς ἁμαρτίες τοῦ ἀνθρώπου ποὺ τοῦ προξένησαν τὸ κακὸ, ἐνῷ οἱ γιατροὶ ἀντιμετωπίζουν τὸ κακὸ μόνο σωματικά. Τὴν ψυχὴ δὲν τὴ βοηθοῦν καθόλου, τὴ ρίζα τοῦ κακοῦ δὲν τὴ θεραπεύουν, ὁπότε τὸ κακὸ μπορεῖ νὰ ἔχει ὑποτροπές. Ἀσφαλῶς ἡ Ἐκκλησία καὶ ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι ἀντίθετοι μὲ τὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη, ἀπεναντίας συνεργάζεται, θὰ πᾶμε στὸ γιατρὸ ὅταν ἀρρωστήσουμε, χρειαζόμαστε τὴ βοήθειά του, ἀλλὰ πρέπει νὰ γνωρίζουμε μέχρι ποίου σημείου μπορεῖ νὰ μᾶς βοηθήσει. Ἡ Ἰατρικὴ σήμερα ὁμιλεῖ ὅλο καὶ περισσότερο γιὰ τὴν ψυχοσωματικὴ ἀρρώστια, δηλαδὴ τὴν ἐπίδραση τῆς ψυχικῆς καταστάσεως τοῦ ἀνθρώπου πάνω στὴ σωματική του ὑγεία. Ὁ Ψυχίατρος Γιούνγκ καλοῦσε καὶ ἱερεῖς ἐξομολόγους στὸ ἰατρεῖο του νὰ ἐξομολογοῦν καὶ νὰ βοηθοῦν μὲ τὴ θεία χάρη τοὺς ἀσθενεῖς του, γιατὶ διαφορετικὰ δὲν μποροῦσε νὰ τοὺς θεραπεύσει μόνο μὲ τὰ φάρμακα καὶ ἔβρισκαν οἱ ἀσθενεῖς μεγάλη ἀνακούφιση καὶ ὁδηγοῦνταν στὴν πλήρη ἴαση.
Ἔπειτα ἀπὸ ὅλα αὐτὰ ποὺ ἀκούσατε, παιδιά, τὶ συμπέρασμα μποροῦμε νὰ βγάλουμε; Ὅτι μέσα στὴν Ἐκκλησία, μὲ τὰ μυστήριά της καὶ μὲ ὅλα τὰ ἀγιαστικὰ μέσα ποὺ διαθέτει, ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ Ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν.
Χαρακτηρίστε τὴ στάση τοῦ παραλυτικοῦ καὶ τῶν συνοδῶν του καὶ πῶς ἀπάντησε ὁ Ἰησοῦς σ᾿ αὐτή τους τὴ στάση.
(Ἐὰν ὑπάρχει χρόνος ἐνδείκνυται ἡ ἀκρόαση ἐπίκαιρου βυζαντινοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ὕμνου)