Τὸ εἰκοσιτετράωρο στὸ Ὄρος ὑπολογίζεται σύμφωνα μὲ τὸ βυζαντινὸ ἡμερολόγιο, ποὺ μετακινεῖται κατὰ τὶς ἐποχὲς τοῦ ἔτους οὕτως, ὥστε ἡ ἀνατολὴ νὰ συμπίπτει κατὰ τὸ δυνατὸν μὲ τὴν ὥρα μηδέν.
Κατὰ ἀρχὴν τὸ εἰκοσιτετράωρο τοῦ μοναχοῦ ὑποτίθεται ὅτι διαιρεῖται σὲ τρία ἴσα ὀκτάωρα μέρη, ποὺ ἀφιερώνονται ἀντίστοιχα στὴν προσευχή, τὴν ἐργασία καὶ τὴν ἀνάπαυση. Ὑπάρχουν ὅμως εἴδη ἀπασχολήσεως τὰ ὁποῖα μποροῦν νὰ ὑπαχθοῦν σὲ περισσότερα ἀπὸ ἕνα ὀκτάωρο. Π.χ. Ἡ μελέτη, ἡ ὁποία εἶναι ταυτόχρονα καὶ προσευχὴ καὶ ἀνάπαυση καὶ ἐργασία. Ἐξ ἄλλου κατὰ τὰ εἴδη τοῦ βίου παρατηροῦνται διαφοροποιήσεις στὶς λεπτομέρειες.
Γενικὰ μποροῦμε νὰ ὑπολογίσουμε ὅτι στὶς συνήθειες τῆς ἡμέρας οἱ μοναχοὶ ἀφιερώνουν στὴν προσευχὴ 7 ὦρες, στὴν ἐργασία 7 ὦρες, στὴν ἀνάπαυση 7, στὴν μελέτη 1,5 καὶ στὰ γεύματα 1,5. Οἱ κοινοβιακὲς Μονὲς κατὰ τὸ 24ωρο διαθέτουν στὸν ὕπνο τὸ χρονικὸ διάστημα 5.30-6.30 π.μ., 2-3 μ.μ. καὶ 8μ.μ.-1π.μ. κατὰ τὸ κοσμικὸ ὡρολόγιο.
Οἱ μοναχοὶ δὲν ἔχουν ἄλλη ψυχαγωγία πλὴν τῆς θέας τῶν ἀναλλοίωτων ἢ κυκλικῶς ἐπανερχομένων στοιχείων τοῦ οὐρανοῦ, τοῦ ὠκεανοῦ καὶ τῶν βουνῶν, κυρίως δέ, ἐπαρκῆς καὶ ἀναντικατάστατος «ἡ ἐν τῇ προσευχῇ καὶ τῷ ἱδρώτι κοινωνία μετὰ τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἀδελφῶν».
Διὰ τὴν καθημερινή τους ἄσκηση καὶ τὸν πνευματικό τους ἀγώνα οἱ Μοναχοὶ ἔχουν σὰν ὄργανά τους τὴν προσευχή, τὸν σταυρὸ καὶ τὸ κομποσχοίνι τους.
Γι᾿ αὐτὸ ὁ ἐπισκέπτης θὰ ἀντικρίσει παντοῦ διάφορα σχήματα καὶ μεγέθη σταυρῶν, γιατὶ εἶναι τὸ κυριώτερο ὅπλο τῶν Μοναχῶν κατὰ τοῦ διαβόλου. Ἔτσι συναντοῦμε σταυροὺς σὲ ἐξωτερικὲς καὶ ἐσωτερικὲς διακοσμήσεις σὲ κτίρια, σὲ τοιχογραφίες, σὲ μικρογραφίες, σὲ σχήματα Μοναχῶν, σὲ πόρπες ζωνῶν, σὲ κεντήματα, σὲ κανδῆλες, σὲ τέμπλα, σὲ παράθυρα, σὲ φεγγίτες, σὲ καμπαναριὰ, σὲ καπνοδόχους, σὲ μεγάλους βράχους, σὲ χαλκογραφίες, σὲ τάφους, σὲ σύνορα ἱερῶν Μονῶν, σὲ ἱερὰ ἅμφια κ.ἄ.
Ἑρμηνεία τῶν γραμμάτων τοῦ μοναχικοῦ σχήματος:1. IΧΝK = Ἰησοῦς Χριστὸς Νικᾶ. 2. ΦΧΦΠ = Φῶς Χριστοῦ Φαίνει Πᾶσι. 3. ΤΚΠΓ = Τόπος Κρανίου Παράδεισος γέγονε. 4. ΤΤΤΤ = Τοῦτο τὸ σημεῖον ταράττει τοὺς δαίμονας. 5. ΘΘΘΘ = Θεοῦ Θέα Θεῖον Θαῦμα. 6. ΕΕΕΕ = Εὖρεν εὕρημα ἐκ Θεοῦ Ἑλένη. 7. ΧΧΧΧ = Χριστὸς Χριστιανοῖς Χάριν χαρίζει. 8. ΑΠΜΣ = Ἀρχὴ Πίστεως Μωσαϊκὸς Σταυρός. 9. ΚΚΕΝ = Κωνσταντῖνε κράτιστε ἐν τούτῳ νίκα. 10. ΣΦΟΤ = Σταυρὲ φύλαττε ὅλον τὸν κόσμον. |