Πάντα χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον· βρύει προφητείας, ἱερέας τελειοῖ, ἀγραμμάτους σοφίαν ἐδίδαξεν, ἁλιεῖς θεολόγους ἀνέδειξεν. Ὅλον συγκροτεῖ τὸν θεσμὸν τῆς Ἐκκλησίας. Ὁμοούσιε καὶ ὁμόθρονε, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ, Παράκλητε, δόξα σοι.
Μὲ τοὺς λόγους αὐτούς, ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, συνοπτικὰ ἀλλὰ παραστατικά, ὑπομιμνήσκει καὶ ὑπογραμμίζει, ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ πατέρες καὶ ἀδελφοί, τὴν θεολογίαν καὶ πίστιν τῆς ἁγίας ἡμῶν ἐκκλησίας τὴν σχετικὴν μὲ τὸ τρίτον πρόσωπον τῆς Παναγίας Τριάδος, τὸ Ἅγιον Πνεῦμα.
Αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν πίστιν ἠθέλησεν ἡ μήτηρ ἡμῶν Ἐκκλησία νὰ διατρανώσει καὶ νὰ προβάλει ὁρίζοντας τὴν σημερινὴν ἡμέραν, ὡς ἡμέραν ἀφιερωμένην εἰς τὸ Πανάγιον Πνεῦμα. Βεβαίως, ἡ ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς καὶ ἡ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀποτελοῦν οὐσιαστικῶς μίαν συνεχῆ καὶ ἑνιαίαν ἑορτήν, καθότι καὶ κατὰ τὰς δύο ταύτας εὐσήμους ἑορτὰς τιμῶμεν καὶ πανηγυρίζομεν τὸ Πανάγιον Πνεῦμα καὶ συγχρόνως τὸν Πανάγιον Τριαδικὸν Θεόν.
Δέν εἶναι βεβαίως, δυνατόν, εἰς τὰ πλαίσια τῆς παρούσης παναγύρεως, νὰ ἀναλύσωμεν λεπτομερῶς τὴν διδασκαλίαν καὶ θεολογίαν τῆς Ἐκκλησίας τὴν σχετικὴν μὲ τὴν θεότητα τοῦ Παναγίου Πνεύματος, διότι τὸ μυστήριον τῆς θεότητος εἶναι «ἀκατάληπτον καὶ ἄπειρον» κατὰ τὸν ἅγιον Γρηγόριον τὸν Θεολόγον, πολλῷ μᾶλλον ὅτι τὰ χρονικὰ ὅρια εἶναι, ἐμφανῶς στενά.
Οἱ Πατέρες τῆς ἐκκλησίας διεξοδικῶς ἐθεολόγησαν περὶ τοῦ Παναγίου Πνεύματος καὶ καλὸν εἶναι ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ νὰ μελετῶμεν τοὺς θεοπνεύστους λόγους τῶν ἁγίων Πατέρων, γιὰ νὰ κατανοήσωμεν, ἔστω καὶ μερικῶς, τὰ περὶ Αὐτοῦ.
Ὅμως, ὅπως κάθε ἑορτὴ ἔτσι καὶ ἡ ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔχει ὡς σκοπὸν νὰ προβάλλει μερικὲς θεολογικὲς ἀλήθειες καὶ νὰ ἐνισχύσει τὴν πίστη τῶν Χριστιανῶν.
Ἡ παροῦσα ἑορτὴ σκοπὸν ἔχει νὰ τονίσει τὸ γεγονὸς τῆς ἐπιδημίας-παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴ ζωὴ τῆς ἐκκλησίας, τῆς ὁποίας «ὅλον συγκροτεῖ τὸν θεσμόν».
Στοχεύει νὰ καταδείξει τὴν σημασίαν Αὐτοῦ γιὰ τὸν κάθε πιστό, ὁ ὁποῖος μὲ τὸ ἅγιον Βάπτισμα ἔγινε δοχεῖον τοῦ Παναγίου Πνεύματος, καὶ μέλος τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπέκτησεν τὴν χάριν τῆς θείας υἱοθεσίας. Ἔτσι ὁ Παράκλητος ἐργάζεται στὸν κάθε πιστὸ προσωπικῶς τὸ μυστήριο τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας.
Ἡ ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δηλώνει τὴν παρουσία Του μέσα στὴν Ἐκκλησία. Ὅ,τι συντελεῖται καὶ τελεσιουργεῖται μέσα στὴν Ἐκκλησία ἀρχίζει μὲ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, τὴν γενέθλιον ἡμέραν τῆς Ἐκκλησίας, καὶ πραγματοποιεῖται μὲ τὴν μυστικὴ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύμάτος.
Ἐκεῖνο, ποὺ ἐπιθυμοῦμε νὰ ὑπενθυμίσουμε καὶ νὰ ὑπογραμμίσουμε εἶναι ἡ σημασία ποὺ ἔχει διὰ τὴν Ἐκκλησίαν καὶ διὰ τὸν κάθε πιστὸ ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴν καθημερινή του ζωή.
Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μᾶς διδάσκουν ὅτι σκοπὸς τῆς ζωῆς ἑκάστου πιστοῦ εἶναι ἡ ἀπόκτησις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ Θέωσις. Ἡ ἀπόκτησις τῆς χάριτος Αὐτῆς δὲν πραγματοποιεῖται μὲ τὴν τήρησιν μερικῶν ἐντολῶν. Ἡ χάρις ἀποκτᾶται μὲ τὴν ἐργασία πασῶν τῶν θείων ἐντολῶν καὶ κυρίως, μὲ τὴν θείαν συναντίληψιν καὶ ἀρωγήν.
Ὁ ἅγιος Συμεών, ὁ Νέος Θεολόγος, διδάσκει ὅτι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἀγαπᾷ τὸν Θεὸν καὶ φυλάσσει τὶς ἐντολὲς Του, ἐνδύεται τὴν χάριν τοῦ ἁγίου Πνεύματος καὶ περιβάλλεται ἀπὸ τὴν σωστικὴ ἐνέργειά Του.
Μόνον ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κάμνει τὸν ἄνθρωπον νὰ περιφρονεῖ τὰ ἐπίγεια καὶ νὰ προσβλέπει καὶ ἐπιποθεῖ τὰ ἐπουράνια.
Διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γράφει ὁ Μ. Βασίλειος, συντελεῖται ἡ ἄνοδός μας στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐπάνοδος στὴ θεία υἱοθεσία καὶ ἡ δυνατότητα νὰ γίνουμε κοινωνοὶ τῆς χάριτος τοῦ Χριστοῦ, νὰ μετάσχουμε τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἀπολαύσουμε ἀπὸ τὸν Θεὸ κάθε εὐλογίας.
Συμπερασματικά, μποροῦμε νὰ ὁμολογήσουμε ὅτι τὸ Ἅγιον Πνεῦμα εἶναι ἡ πηγὴ τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ κάθε εὐλογίας καὶ χάριτος ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας.
Εἶναι ἡ ζωογόνος ἀρχὴ τοῦ μυστικοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Μὲ τὴν χάρι τοῦ Παναγίου Πνεύματος συγκροτεῖται ὁ ὅλος θεσμὸς τῆς Ἐκκλησίας, τελειοῦνται οἱ ἱερατικοί της βαθμοὶ καὶ τὰ σωστικὰ της μυστήρια, μοιράζονται οἱ διακονίες καὶ τὰ πνευματικά της λειτουργήματα. Τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας.
Στὴ χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος συνέχονται καὶ ζωογονοῦνται τὰ σύμπαντα.
Γι᾿ αὐτὸ ἐν κατανύξει ἂς ἐπαναλάβουμε τὴν ὡραίαν ἱκετήριον προσευχήν.
Βασιλεῦ οὐράνιε Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγὸς ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος καὶ σῶσον Ἀγαθὲ τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν. Γένοιτο.
Εὔχομαι εἰς ὅλους χρόνια πολλὰ καὶ ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου εἴη μετὰ πάντων ἡμῶν.