Τῇ ΙΒ´ τοῦ μηνὸς Μαΐου. Ὁ ὅσιος πατὴρ ἡμῶν Θεόδωρος ὁ ἐν Κυθήροις, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται [919-948].
Εὐλόγησον Πάτερ.
Θεόδωρος, ὁ ἐν Ὁσίοις Πατὴρ ἡμῶν, ἤκμασε ἐπὶ Ῥωμανοῦ βασιλέως, πατρίδα ἔχων τὴν ἐν Πελοποννήσω Κορώνην, γονεῖς δὲ ἐπισήμους καὶ θεοσεβεῖς. Ἡ μήτηρ αὐτοῦ, στείρα οὖσα, πρότερον, ἐγέννησεν αὐτὸν διὰ τῆς πρὸς τὸν Θεὸν θερμῆς παρακλήσεως, διὰ τοῦτο καὶ Θεόδωρον αὐτὸν ὠνόμασεν. Ἀνατρέφετο λοιπὸν ὁ ὅσιος πατὴρ ἡμῶν Θεόδωρος παιδαγωγούμενος ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου καὶ διδαχθεὶς τὰ ἱερὰ γράμματα, παρεδόθη ὑπὸ τῶν γονέων του εἰς τὸν τότε ἐπίσκοπο Κορώνης, ὅστις καὶ δεχθεὶς αὐτὸν κατέταξεν εἰς τὸν ἱερὸν κλῆρον, χειροτονήσας αὐτὸν ἀναγνώστην.
Μετ᾿ οὐ πολὺ ἀπέθανον οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ἐπειδὴ δὲ ὁ ὅσιος δὲν εἶχεν ἀρκετὴν ἡλικίαν, παρέδωσαν αὐτὸν εἰς τὸν ἐν Ναυπλίῳ πρωθιερέα, φίλον τῶν γονέων τοῦ Ἁγίου, ὅστις καὶ ἀνέτρεφον αὐτὸν ὡς γνήσιον τέκνον. Ὅταν δὲ ἦλθεν εἰς ἡλικίαν, τῇ παρακινήσει τοῦ ἱερέως ἦλθεν ὁ ὅσιος εἰς γάμου κοινωνίαν καὶ ἐγένετο πατὴρ δύο τέκνων. Ὅμως ἂν καὶ συνέζη μετὰ τῆς συζύγου του θεοφιλῶς καὶ θεαρέστως καὶ ἔχων τὸν θεῖον φόβον εἰς τὴν καρδίαν του ἀνεξάλειπτον, οὐδόλως ἠμποδίζετο εἰς τὴν πρόοδον τῆς ἀρετῆς, ἀλλά, λησμονῶν τὰ ὄπισθεν, ἐξετείνετο μᾶλλον, κατὰ τὸν θεῖον Παῦλον εἰς τὰ ἔμπροσθεν.
Ὅθεν βιασθεὶς ὑπὸ τοῦ τότε ἐπισκόπου Ἀργείων Θεοδώρου μαθόντος τὰς ἀρετὰς καὶ τὴν πρὸς τὰ θείαν εὐλάβειαν αὐτοῦ, χειροτονεῖται διάκονος. Τότε αὐξήσας τὸν πρὸς τὸν Θεὸν πόθον καὶ ἔχων πάντοτε κατὰ νοῦν τὸν θάνατον καὶ τὴν ὥραν τῆς Κρίσεως, ἀναχωρήσας ἐκ τῆς Πελοποννήσου μετέβη εἰς τὴν Ῥώμην, χάριν προσκυνήσεως τῶν ἐκεῖ εὑρισκομένων ἁγίων ναῶν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν ἱερῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων Μαρτύρων καὶ Ὁσίων. Ἐκεῖ διατρίψας ἐπὶ τετραετίαν καὶ πολλὺς τῶν ἐκεῖσε Ἁγίων Πατέρων συναναστραφεὶς, ἐπέστρεψεν εἰς Πελοπόννησον καὶ παρέμεινεν εἰς Μονεμβασίαν, κρυπτόμενος καὶ καιροφυλακτῶν ὅπως ἀναχωρήσει εἰς τὴν νῆσον τῶν Κυθήρων ἥτις τότε ἔρημος διὰ τὸν φόβον καὶ τὰς ἐπιδρομὰς τῶν Ἀγαρηνῶν, οἱ ὁποῖοι ἐξουσίαζαν τότε τὴν Κρήτην.
Ἀφοῦ δὲ διέμεινεν ἀρκετὸν χρόνον εἰς Μονεμβασίαν, ἀπεκαλύφθη ἡ ἐκεῖ παρουσία του, ὑπέφερε ὅμως γενναίως τὰς τῆς γυναικὸς καὶ τῶν φίλων παρακλήσεις, παρακαλούντων αὐτὸν διὰ τοῦ ἐπισκόπου Μονεμβασίας εἰς συμπάθειαν τῶν τέκνων του. Πρὸς δὲ τὸν ἐπίσκοπον ἀπεκρίθη ὁ ὅσιος ὅτι γνωρίζει πόθεν προήρχοντο αἱ ἐπιβουλαί, ἐννοῶν τὰς ἐπιβουλὰς τοῦ παμπονήρου διαβόλου ὅστις περιέρχεται ὡς λέων ὠρυόμενος, ζητῶν τίνα καταπίῃ, ὅσον δὲ διὰ τὰ τέκνα αὐτοῦ, ἀπεκρίθη, ὅτι ὁ Θεὸς ὅστις εἶναι Πατὴρ καὶ προνοητὴς ὅλων τῶν πλασμάτων Αὐτοῦ, Αὐτὸς ἔχει καὶ τὴν φροντίδα τῶν τέκνων του. Ὅθεν οὐδόλως προσέξας εἰς τοὺς λόγους αὐτῶν, ἡσύχαζεν, ἕναν μόνον σκοπὸν ἔχων, νὰ εὐαρεστήσῃ τῷ Θεῷ. Τυχούσης δὲ εὐκαιρίας διεπεραιώθη εἰς τὴν νῆσον Κύθηρα, ἔρημον, ὡς εἴπομεν, οὖσαν τότε διὰ τὸν φόβον τῶν Ἀγαρηνῶν. Συνακολούθησε δὲ τὸν ὅσιον καί τις Ἀντώνιος, ὅστις, μὴ ὑποφέρων τοὺς κόπους καὶ τὰς σκληραγωγίας, ἐπέστρεψε εἰς τὴν Πελοπόννησον, ὅπου διηγείτω τοὺς ἀσκητικοὺς ἀγῶνας τοῦ ὁσίου. Εἰς τὰ Κύθηρα εὑρὼν ὁ Ὅσιος ναόν τινα τῶν Ἁγίων μαρτύρων Σεργίου καὶ Βάκχου καὶ ἐν αὐτῷ ἡσυχάζων, καλῶς εὐηρέστησε τὸν Κύριον καὶ εἰς τὰς χεῖρας Αὐτοῦ τὴν ψυχὴν παρέθετο.
Τοὺς δὲ ἀσκητικοὺς αὐτοῦ ἀγῶνας ποία γλῶσσα δύναται νὰ λαλήσῃ; Τὴν ἐν πείνῃ καὶ δίψῃ ὑπομονήν, τὸν ἐν χειμῶνι παγετὸν καὶ τὸν ἐν θέρει καύσωνα, τὰς προσβολὰς τοῦ δολίου καὶ τὰς νυκτερινὰς φαντασίας, μὲ τὰς ὁποίας ἐζήτει νὰ φοβίσῃ τὸν Ὅσιον; Ὅμως γενναίως αὐτὸν ἀντέκρουσεν, ἔχων ἰσχυρότατον κατ᾿ αὐτοῦ ὅπλον τὴν προσευχὴν καὶ τὴν ἐγκράτειαν. Διὰ τοῦτο καὶ ἠξιώθη νὰ προγνωρίσῃ καὶ τὸ μακάριον αὐτοῦ τέλος καὶ νὰ σημειώσῃ αὐτό, προγράψας καὶ τὴν ἡμέραν τῆς ἀσθενείας του.
Ἐδόξασε δὲ αὐτὸν ὁ Θεὸς καὶ μετὰ θάνατον, πολλὰ τελῶν δι᾿ αὐτοῦ θαυμάσια εἰς τοὺς ἐπικαλουμένους μετὰ πόθου τὸ ὄνομα αὐτοῦ καὶ τὸ τίμιον αὐτοῦ λείψανον εὐλαβῶς ἀσπαζόμενους, θεραπεύων νόσους καὶ φυγαδεύων πολεμίους. Κεῖται δὲ τὸ ἱερὸν αὐτοῦ λείψανον εἰς τὸν ἱερὸν ναὸν τὸν πρότερον μὲν τιμώμενον εἰς τὸ ὄνομα τῶν Ἁγίων μαρτύρων Σεργίου καὶ Βάκχου, νῦν δὲ ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Ὁσίου σεμνυνόμενον. Οὗ ταῖς πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.