Εὐλόγησον Πάτερ.
Οἱ Ἅγιοι καὶ Θεοφόροι Πατέρες, διὰ τῆς χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἐδιώρισαν εἰς ἡμᾶς τὰς ἐτησίους μνήμας τῶν ἁγίων, ὡσὰν εἰκόνας θαυμαστάς, ὥστε, ἀναγινωσκομένων ἐν αὐταῖς τῶν βίων αὐτῶν, καὶ ἱστορουμένων τῶν ἐναρέτων τους ἔργων, ὄχι μόνον νὰ ἀκούωμεν αὐτὰ συνερχόμενοι εἰς τὰς Ἐκκλησίας, καὶ εἰς τοὺς ἱεροὺς ναοὺς αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ ἐντυπώνοντες τὰ μέσα εἰς τὸ ἐνθυμητικόν μας, νὰ τὰ ἔχωμεν πάντοτε διὰ μνήμης, καὶ νὰ παρακινούμεθα, ὅσον εἶναι τῆς δυνάμεως μας, εἰς τὴν μίμησίν τους, προσκαλούμενοι αὐτοὺς διὰ νὰ μᾶς βοηθήσουν μὲ τὴν πρεσβείαν τους, εἰς κάθε ψυχοσωτήριον ἔργον, καὶ εἰς τὰς σωματικὰς ἐπηρείας, καὶ ψυχικὰς περιστάσεις. Εἰς αὐτοὺς λοιπὸν καὶ ἐγὼ ὁ εὐτελής, πειθόμενος τοὺς πνευματοφόρους Πατέρας, ἠβουλήθην νὰ διηγηθῶ πρὸς τὴν ἀντίληψίν σας τὸν βίον, καὶ τὸ Μαρτύριον, τοῦ σήμερον ἑορταζομένου, (κατὰ τὴν διάταξιν αὐτῶν τῶν ἁγίων Πατέρων) ἁγίου Ἱερομάρτυρος Σεραφείμ, καὶ νὰ ἱστορήσω μέσα εἰς τὸ ἐνθυμητικόν σας, μὲ τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου, τὴν εἰκόνα τῶν κατορθωμάτων του· ὅθεν, παρακαλῶ, δότε ὀλίγην προσοχὴν εἰς τὰ λεγόμενα, διὰ νὰ σχηματισθῇ καὶ ἡ εἰκὼν εἰς τὸν νοῦν σας ἐπιτηδειοτέρα, καὶ καθαρωτέρα εἰς παντοτινὴν ἐνθύμησιν, καὶ ψυχωφελῆ παρακίνησιν.
Οὗτος λοιπὸν ὁ Ἅγιος Σεραφεὶμ ὁ Ἱερομάρτυς, ἦτον ἔκ τινος χωρίου τῶν κειμένων εἰς τὸν κάμπον τῆς Νευροπόλεως, παρὰ τοὺς πρόποδας τῶν Ἀγράφων, Μπεζήλα ὀνομαζόμενον, γεννηθεὶς εἰς αὐτὸ ἀπὸ γονεῖς θεοσεβεῖς καὶ ἐναρέτους, Σωφρόνιον, καὶ Μαρίαν, καὶ καλῶς παρ᾿ αὐτῶν ἀνατραφείς· οἱ ὁποῖοι ἔχοντες πάντοτε ἔργον καθ᾿ αὐτὸ τὴν εὐσέβειαν, καὶ τὴν ἐργασίαν τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, δὲν ἐδίδαξαν τὸν φίλτατόν τους υἱόν, νὰ ἀγαπᾷ δόξας καὶ τιμάς, καὶ ἡδονὰς τοῦ κόσμου, ἀλλ᾿ ἐκ πρώτης ἡλικίας τὸν ἔβαλαν εἰς τὸ σχολεῖο τῶν ἱερῶν γραμμάτων· ὁ δὲ παῖς φύσεως δεξιᾶς τυχών, ἐντὸς ὀλίγου χρόνου ἐπαιδεύθη καλῶς ἅπασαν τὴν ἱερὰν Ἀκολουθίαν· παιδευθεὶς δὲ ἱκανῶς εἰς τὸ σχολεῖον, καὶ εὑρισκόμενος εἰς τὸν πατρικόν του οἶκον, τὸν περισσότερον καιρὸν τὸν ἐπέρνα εἰς ἀνάγνωσιν θείων γραφῶν καὶ βίων ἁγίων. Ἀλλὰ καὶ τὴν εὐλάβειαν ἔχων πρὸς τὰς ἱερὰς Ἐκκλησιαστικὰς Ἀκολουθίας, δὲν ἔλειπε πάντοτε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν.
Καὶ ταῦτα μέν, καὶ περισσότερα τούτων ἔκαμνεν, ἔτι παιδίον ὧν, καὶ ὑπὸ τὴν ἐξουσία τῶν γονέων του· ὁπόταν δὲ ἦλθεν εἰς μέτρον ἡλικίας, γενόμενος τῆς ἐξουσίας του, πάντα τὰ τοῦ κόσμου, καὶ τὸν κόσμον αὐτὸν ἀφείς, καὶ χωρίσας τὸν ἑαυτόν του ἀπὸ κάθε βιωτικόν, ἐζήτει τόπον ἐπιτήδειον, ἡσυχίας τε καὶ ἀρετῆς ἐργαστήριον· ὅθεν ἀνέρχεται εἰς τὰ ὄρη τῶν Ἀγράφων· καὶ περιερχόμενος μὲ θεῖον ἔρωτα τὰ ἱερὰ μοναστήρια, ἦλθε καὶ εἰς τὴν ἱερὰν μονὴν τῆς Κυρίας Θεοτόκου, ὁποὺ ὀνομάζεται Κρυερὰ Πηγὴ καὶ Κορῶνα· (περὶ τῆς ὁποίας ἱερᾶς μονῆς ἄξιον εἶναι νὰ φανερώσωμεν τὸν τόπον ἔνθα εὑρίσκεται). Αὐτὴ ἡ ἱερὰ μονή, ἧς τὸ ἐπώνυμον Κρυερὰ Πηγή, ἔχουσα τὸ κλέος καὶ τὴν φήμην ἀξιάγαστον καὶ περιλάλητον, διὰ τὴν ἐν αὐτῇ εὑρισκομένην πάνσεπτον καὶ θαυματόβρυτον εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας ἡμῶν Θεοτόκου, εὑρίσκεται οὐ μακρὰν ἀπέχουσα τοῦ ἄνωθεν χωρίου τοῦ Ἁγίου, ἐν αὐτοῖς δηλαδὴ τοῖς Ἀγράφοις, ἀνάμεσον τοῦ κλίματος Λαρίσσης τε καὶ Τρίκκης, ἐκτισμένη λαμπρῶς καὶ φιλοτίμως εἰς τόπον ὀρεινὸν καὶ περίβλεπτον, καὶ ὁρῶσα ὅλον τὸν κάμπον τῆς Ἑλλάδος, καὶ ὁρωμένη ὑπ᾿ αὐτοῦ ἀληθῶς, ὡσάν τις κορῶνα, ἢ στέφανος οὐκ ὀλίγων διαλαμψάντων ἐν αὐτῇ Μοναχῶν κατὰ ἀρετῇ τε καὶ ἄσκησιν· ἰδὼν δὲ τὴν μονὴν ἐπιτηδείαν εἰς ἐργασίαν ἀρετῆς, καὶ τὸν τόπον καθὼς ἐπεθύμει ἡ ψυχή του, ἔμεινεν ἐκεῖ, καὶ τὸ Ἀγγελικὸν ἐνεδύθη σχῆμα· ταχθεὶς δὲ εἰς τὸν χορὸν τῶν Μοναχῶν, ἔπασχε καὶ ἠγωνίζετο μὲ μεγάλην προθυμίαν νὰ μιμῆται τοὺς πλέον ἐναρέτους, καὶ νὰ δρέπεται καθ᾿ ἑκάστην ἀπὸ αὐτοὺς ἄνθη ἀρετῶν, καὶ νὰ στολίζη τὸν ἑαυτόν του· ὅθεν εἰς ὀλίγον καιρόν, ἑκατόρθωσε πᾶσαν ἀρετήν· νηστείαν, λέγω, ἀγρυπνίαν, τὴν θείαν ἀγάπην, καὶ τὴν οὐράνιον ταπείνωσιν, μὲ τὸ μέσον τῆς ἁγίας ὑποταγῆς· τοιοῦτον δὲ γενόμενον, ἐφάνη εὔλογον τῷ προεστῶτι, καὶ τοῖς λοιποῖς ἀδελφοῖς, νὰ τὸν τάξουν εἰς τὸν κλῆρον τῆς Ἐκκλησίας· καὶ λοιπὸν ψήφῳ κοινῇ, χειροτονεῖται ἀναγνώστης, ὑποδιάκονος, καὶ διάκονος, ποιήσας ἀρκετὸν καιρὸν εἰς κάθε βαθμὸν κατὰ τοὺς θείους ὅρους· καὶ οὕτως αἰνεῖ τὸν Κύριον ἐν καθέδρᾳ πρεσβυτέρων, ὁ ὄντως ἄξιος τῆς τοιαύτης καθέδρας.
Μετὰ δὲ παρέλευσιν ὀλίγου καιροῦ, τοῦ Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου τὸ κοινὸν χρέος ἐκμετρήσαντος, καὶ εἰς τὰς οὐρανίους μονὰς ἀπελθόντος, ἔκαμνε χρεία νὰ ταχθῇ ἄλλος εἰς τὴν Ἐκκλησίαν ἐκείνην, νὰ ποιμαίνῃ τὸ λογικὸν τοῦ Χριστοῦ ποίμνιον· συζητήσεως δὲ γενομένης εὑρέθη ὁ οὐράνιος οὗτος ἄνθρωπος Σεραφείμ, καὶ ψηφισθείς, τάττεται ὁ φωτεινὸς λύχνος ἐπὶ τὴν λυχνίαν, διὰ νὰ φωτίζῃ τοὺς πιστούς· ὁ ἄξιος ἐργοδότης εἰς τοὺς ἐργάτας τοῦ ἀμπελῶνος Χριστοῦ· ὁ καλὸς οἰκονόμος εἰς τὴν καλὴν οἰκονομίαν τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας· ὁ δὲ Ἅγιος ἀναλαβὼν τὴν φροντίδα τῶν τοσούτων ψυχῶν, ἔδωκε τὸν ἑαυτόν του καὶ εἰς περισσοτέρους ἀγῶνας φροντίζων διὰ τὸ ποίμνιόν του ὡς ἴδιος καὶ καλὸς ποιμήν, ὁδηγῶν αὐτὸ εἰς νομὰς σωτηρίους τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, καὶ ποτίζων αὐτὸ μὲ τὰ νάματα τῆς εὐσεβοῦς καὶ καλῆς του διδασκαλίας· ἀλλὰ καὶ ἐν τούτοις καὶ τοιούτοις εὑρισκόμενος, ἔχων ἔνοικον τὴν ὑψοποιὸν ταπείνωσιν, ἐνόμιζεν ὅτι δὲν κάμνει τίποτες ἄξιον ἔργον, καὶ δοῦλον ἀχρεῖον ἀπεκάλει τοῦ λόγου του, διὰ τοῦτο καὶ ἐπεθύμει νὰ ἀξιωθῇ καὶ μαρτυρικῶν στεφάνων, καὶ τὸν Θεὸν περὶ τούτου καθ᾿ ἑκάστην ἐπικαλούμενος· ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τῶν φοβουμένων αὐτὸν Θεός, οὐ παρεῖδε τὴν δέησίν του, οὔτε τὸν ἄφησε ὑστερημένον τῆς καλῆς του ταύτης ἐπιθυμίας· ἀλλὰ τὸν ἠξίωσε νὰ λάβῃ καὶ τὸν στέφανον τῆς καλῆς ταύτης ὁμολογίας τοῦ Μαρτυρίου μὲ τρόπον θαυμάσιον, εἰς καιρὸν τοιοῦτον, εἰς τὸν ὁποῖον, ἀγκαλὰ καὶ νὰ ἦτον τὸ κράτος ἀσεβές, πλὴν Χριστὸς δὲν ἐδιώκετο, καθὼς καὶ εἰς τοὺς παρόντας καιρούς· τὸ ὁποῖον ἔγινεν οὕτως, καθὼς θέλομεν τὸ διηγηθῇ μὲ συντομίαν.
Κατὰ τὸ ͵αχα´ ἔτος ἀπὸ τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας, ἐχρημάτισε Μητροπολίτης Λαρίσσης Διονύσιος ὀνομαζόμενος, ὁ ὁποῖος ὤντας κακογνώμων καὶ κακότροπος, ἐπείσθη εἰς λόγους καὶ ὑποσχέσεις φράγκων τινων, καὶ συνεργείᾳ δαιμονικῇ ἐμάζωξε πλῆθος ἱκανόν, καὶ ἐκίνησε κατὰ τῶν κρατούντων τούρκων πόλεμον, ὁρμήσας πρὸς τὰ μέρη τῶν Ἰωαννίνων, ὅθεν πολλοὺς ἐφόνευσε· καὶ ἄλλοι μὴν ὑπομένοντες τὰς καταδρομάς του, ἔφευγον ἀπὸ τοὺς τόπους ἐκείνους· ἀλλ᾿ ὅμως εἰς ὀλίγον καιρὸν πιασθείς, ἔδωκε τὴν πρέπουσαν δίκην, ἐλεεινῶς φονευθεὶς παρ᾿ αὐτῶν, παραχωρήσει Θεοῦ, ὡς ἀνάξια ποιήσας τοῦ ἐπαγγέλματός του. Ὁ δὲ Ἅγιος οὗτος Σεραφείμ, καὶ ζῶντος τοῦ ῥηθέντος Διονυσίου, ἐγνώριζε τὴν κακογνωμίαν του, καὶ ὅσον ἐδύνετο ἀπέφευγε τὴν συναναστροφήν του, περιερχόμενος πάντοτε εἰς τὰ καθ᾿ αὐτὸν χωρία, καὶ τὸν λαὸν τοῦ Χριστοῦ διδάσκων· πιασθέντος δέ, ὡς εἴπομεν, τοῦ Διονυσίου, καὶ φονευθέντος, καὶ τῶν τούρκων εὑρισκομένων ἔτι εἰς τὴν ταραχὴν ἐκείνην, ἔκαμνε χρεία νὰ κατέβῃ ὁ Ἅγιος εἰς Φανάριον, τοῦ καιροῦ ἐλθόντος διὰ νὰ μοιράσῃ εἰς τοὺς ἐκεῖσε ἀγάδες τὰ συνήθη πεσχέσια.
Εἰς δὲ τὸ Φανάρι ἦσάν τινες τοῦρκοι ἀγάδες φθονοῦντες τὸν Ἅγιον, διὰ τὴν ἀρετήν του, ὑπὸ τοῦ δαίμονος παροξυσθέντες, καὶ ἐζήτουν καιρόν, καὶ τρόπον ἐπιτήδειον, ὥστε ἢ νὰ τὸν ῥίψουν ἀπὸ τόσον ὕψος τῆς ἀρετῆς, ἢ νὰ τὸν εὐγάλουν ἀπὸ τὴν παροῦσαν ζωήν· ὅθεν αἰτίας δραξάμενοι εὐλόγου τῆς ἀποστασίας τοῦ Διονυσίου, καθὼς τὸν εἶδον τὸν Ἅγιον, ἄρχισαν νὰ λέγουν ἀναμεταξὺ τούς· καὶ οὗτος μετὰ τοῦ Διονυσίου ἦτον, καὶ τώρα πῶς ἐτόλμησε καὶ ἦλθεν ἐμπρός μας, ἐπίβουλός μας ὤντας (ὁ δὲ Ἅγιος ἀκούων ταῦτα ἠπόρει, καὶ ὡς ἀναίτιος ὤν, ἐνόμιζε νὰ τὰ λέγουν περὶ ἅλλου τινος· διὰ τοῦτο καὶ μὲ θάῤῥος τοὺς ἐρώτησε· περὶ τίνος, φησί, λέγετε ταῦτα; οἱ δὲ ἀποκριθέντες μετὰ θυμοῦ εἶπον· διὰ λόγου σου, ὦ ἀποστάτα, καὶ ἐπίβουλε· νά ὁποὺ ἦλθες εἰς τὰς χεῖρας μας· τώρα θέλεις λάβει καὶ ἐσὺ ἐκεῖνο ὁποὺ σοῦ πρέπει· ἔξω μόνον ἀνίσως καὶ θελήσῃς νὰ ἀφήσῃς τὴν πίστιν σου, καὶ νὰ γίνεις τοῦρκος, τότε θέλομεν σὲ συγχωρήσει, καὶ σὲ τιμήσει μεγάλως, ὡσὰν ὁποὺ μὲ τὸν τρόπον τοῦτον γνωρίζομεν πῶς ἐμετανόησες, καὶ ἔγινες ἕνα μὲ τοῦ λόγου μας· ὁ δὲ Ἅγιος καί τοι παρ᾿ ἐλπίδα ταῦτα ἀκούσας, ποθῶν δὲ καὶ ὡς εἴρηται τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ Μαρτύριον, δὲν ἐδειλίασε τελείως, ἀλλὰ σταθεὶς μὲ καθαρὸν καὶ ἀσύγχιστον πρόσωπον τοὺς εἶπεν· ὅτι μὲν ἐγὼ ἀπὸ τὴν τοιαύτην κατηγορίαν εἶμαι τελείως ἀμέτοχος, ὄχι μόνο ἅπαντες οἱ Χριστιανοὶ τὸ ὁμολογοῦσιν, ἀλλὰ καὶ ἐσεῖς οἱ τοῦρκοι (ἐὰν θέλετε νὰ φανερώσετε τὴν ἀλήθεια) τὸ γνωρίζετε καλήτερα· τοῦτο δὲ ὁποὺ λέγετε νὰ ἀφήσω τὴν πίστιν μου, διὰ νὰ ἐλευθερωθῶ ἀπὸ τὸν θάνατον, δὲν θέλω τὸ καταδεχθῇ κατ᾿ οὐδένα τρόπον, νὰ ἀφήσω τὸν γλυκύτατόν μου Ἰησοῦν, καὶ νὰ συνταχθῶ τῷ δαίμονι, καὶ μάλιστα ὁποὺ θέλω πάθει ἀδίκως, καὶ διὰ τοῦτο ἐλπίζω ἀπὸ τὸν Δεσπότην μου νὰ τύχω καὶ περισσοτέρας τιμῆς· τὴν δὲ τιμὴν τὴν ἐδικήν σας, οὔτε νὰ τὴν ἀκούσω δὲν τὸ καταδέχομαι.
Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ ἀσεβέστατοι, καὶ ἰδόντες ὅτι ἀπέτυχον τοῦ πρώτου σκοποῦ, ὥρμησαν ἅπαντες κατὰ τοῦ Ἁγίου, καὶ ἕλκοντες αὐτὸν μὲ βίαν μεγάλην, ὡς ὠμοὶ καὶ ἀπάνθρωποι, τὸν ἤφεραν εἰς τὸν ἡγεμόνα (τὸν παρ᾿ αὐτοῖς Χαμουζάμπεην ὀνομαζόμενον) καὶ ἐβόων κατὰ τοῦ δικαίου, καὶ ἀθῴου λέγοντες· καὶ οὗτος μετὰ τοῦ καταράτου Διονυσίου ἦν, ἐχθρὸς καὶ ἐπίβουλός μας· διὰ τοῦτο εὔγαλέ τον ἀπὸ τὴν ζωήν του μὲ κακὸ θάνατον, διὰ νὰ παιδευθοῦν καὶ ἄλλοι· καὶ ταῦτα μὲν ἐκεῖνοι· ὁ δὲ ἡγεμὼν καθήσας ἐπὶ θρόνου, παρέστησε τὸν Ἅγιον ἐμπρός του· καὶ πρῶτα μὲν ἄρχισε καὶ αὐτὸς μὲ τρόπον ἥμερον νὰ λέγῃ πρὸς τὸν Ἅγιον· βλέπω σε, ἄνθρωπε, πὼς εἶσαι φρόνιμος, καὶ θαυμάζω πῶς ἐσυμφώνησες μὲ ἐκεῖνον τὸν κακὸν ἄνθρωπον, καὶ δὲν ἐμέτρησες εἰς τὸν νοῦν σου πῶς ἠθέλετε νὰ ἐπιχειρισθῆτε πρᾶγμα ἀδύνατον, καὶ τῆς ζωῆς σας ὀλέθριον· καὶ ἰδοὺ βλέπεις πῶς ἐκεῖνος κακός, κακῶς ἀπώλετο· καὶ ἐσὺ νὰ ὁποὺ ἐπιάσθης καὶ κινδυνεύει ἡ ζωή σου, νὰ ἀποθάνῃς μὲ ἐλεεινὸν θάνατον, καὶ ἐπώδυνον· ὅμως ἐγὼ βλέποντας τὴν φρονιμάδα σου, λέγω, πῶς ὡς ἄνθρωπος νὰ ἠπατήθης, καὶ λυπούμενος νὰ σὲ θανατώσω, σὲ συμβουλεύω νὰ γίνεις τοῦρκος· καὶ μὲ τοῦτο ὄχι μόνον τὴν ζωήν σου θέλομεν σὲ χαρίσει, ἀλλὰ καὶ εἰς τιμὴν μεγάλην θέλομεν σὲ ἔχει διὰ τὴν φρονιμάδα σου· ὁ δὲ Ἅγιος μὲ συντομίαν ἀποκριθεὶς εἶπεν· ὅτι μὲν ἄδικα πάσχω, καὶ ἀναίτιος ὤν, ὡς ὑπαίτιος, παρεδόθην, τὸ γνωρίζεις καλώτατα· ὅμως ἐγὼ τὴν πιστήν μου δὲν θέλω τὴν ἀρνηθῇ, οὔτε θέλω χωρισθῇ ποτε ἀπὸ τὸν γλυκύτατόν μου Δεσπότην καὶ Θεόν, Ἰησοῦν Χριστόν, κἂν μυρίους θανάτους ἤθελα λάβῃ διὰ τὸ ὄνομά του τὸ ἅγιον, χαράν μου καὶ εὐφροσύνην τὸ ἔχω· πρὸς ταῦτα, ὦ ἡγεμών, παῖε, κόπτε, ποίει, ὅ,τι εἶναι τῆς ἐξουσίας σου· ταῦτα ἀκούσας ὁ ἀσεβὴς ἐκεῖνος καὶ ἄδικος κριτής, ἐπρόσταξε νὰ τὸν δείρουν ὥραν πολλήν, καὶ ἀνηλεῶς νὰ κατακόψουν τὴν μύτην του εἰς λεπτά· τούτου γενομένου, καὶ τοῦ Ἁγίου πάσχοντος τὰ τοιαῦτα ὡς ἐν ἀλλοτρίῳ σώματι, καὶ εὐχαριστοῦντος τὸν Θεόν, ἐπρόσταξεν ὁ κακός, καὶ ἀσεβὴς κριτὴς νὰ τὸν ῥίψουν εἰς φυλακήν, καὶ νὰ τὸν ἀφήσουν τελείως ἀνεπιμέλητον, καὶ οὔτε τροφήν τινα νὰ τὸν δώσουν, οὔτε ποτόν, μήπως καὶ μεταγνωμήσῃ, καὶ κάμῃ τὸ θέλημα τούς· ὁ δὲ Ἅγιος ἐν τῇ φυλακῇ εὑρισκόμενος, καὶ βλέπων εἰς τοῦ λόγου του τὰ στίγματα τοῦ Χριστοῦ, ἔχαιρε· καὶ τῷ Χριστῷ μεγάλας ὡμολόγει τὰς χάριτας, ὁποὺ τὸν ἠξίωσε νὰ πάθῃ διὰ τὸ ὄνομα τοῦ τὸ Ἅγιον, καὶ τὸν ἐπαρακάλει νὰ τοῦ δώσῃ ὑπομονὴν νὰ τελειώσῃ τὸ Μαρτύριον.
Τῇ δὲ ἑξῆς καθήσας πάλιν ὁ ἄρχων ἐπὶ τοῦ δικαστικοῦ θρόνου μὲ ἄμετρον ἔπαρσιν, ἐπρόσταξε καὶ ἔφεραν τὸν Ἅγιον ἐμπρός του· καὶ ἄρχισε νὰ λέγῃ πάλιν πρὸς αὐτόν· ἄραγε, ὦ Σεραφείμ, ἐσωφρονίσθης ἀπὸ τὴν χθεσινὴν παιδείαν, καὶ ἐγνώρισες τὸ συμφέρον σου, ὁποὺ νὰ κάμῃς ἐκεῖνο ὁποὺ σὲ λέγω, καὶ ὡς φίλος σου σὲ συμβουλεύω, ἢ στέκεις ἀκόμη εἰς τὴν κακογνωμίαν ἐκείνην; ὁ δὲ Ἅγιος ἱστάμενος φαιδρῷ τῷ προσώπῳ, εἶπεν· ἔπρεπεν, ὦ ἡγεμών, πρὸς ταῦτα νὰ μὴ σὲ δώσω καμμίαν ἀπόκρισιν, ἐπειδὴ καὶ λέγεις πῶς εἶσαι φίλος μου, καὶ μὲ συμβουλεύεις τοιαύτην ἀσεβῆ συμβουλήν, ὁποὺ νὰ ἀφήσω τὸν Κύριόν μου Ἰησοῦν, τὸν Ποιητήν μου καὶ Πλάστην μου, καὶ νὰ πιστεύσω εἰς ἕνα ψεύστην προφήτην, καὶ ἀσεβῆ ἄνθρωπον· ταῦτα λέγοντος τοῦ Ἁγίου, ὁ ἀσεβὴς ἐκεῖνος, δὲν ὑπέμεινε νὰ τελειώσῃ ὁ Ἅγιος τὸν λόγον του, ἀλλὰ εὐθὺς ἐπρόσταξε πάλιν νὰ τὸν δείρουν σφοδρώτατα, ἔπειτα νὰ τὸν τανύσουν χεῖρας καὶ πόδας, καὶ νὰ βάλουν ἐπάνω εἰς τὴν κοιλίαν του μίαν μεγάλην πέτραν, καὶ ἀνηλεῶς νὰ κατακόπτουν, καὶ νὰ ξεσκίζουν τὰς σάρκας του. Ἔπειτα τὸν ἐπότιζαν νερὸν μετὰ κονιορτοῦ καὶ χολῆς μεμιγμένον· ὁ δὲ Ἅγιος, τὸ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ πάθος ἰδὼν γινόμενον εἰς αὐτόν, ἔχαιρεν· εἰς τοσοῦτον ὁποὺ καὶ αὐτοὶ οἱ ἀνηλεεῖς δήμιοι, βλέποντές τον ὁποὺ ὑπέμεινε τὰ τοιαῦτα, καὶ τοσαῦτα μετὰ εὐχαριστίας, καὶ τὸ πρόσωπόν του ὁποὺ ἦτον λαμπρὸν καὶ εὐφραινόμενον, ὡσὰν νὰ ἦτον εἰς εὐωχίαν, καὶ ὄχι εἰς τιμωρίαν, ἐθαύμαζον· ὁ δὲ ἀπάνθρωπος, καὶ λιθοκάρδιος ἐκεῖνος τύραννος, ἀπαυδήσας τοῖς ὅλοις, ἔδωκε τὴν τελευταίαν κατ᾿ αὐτοῦ ἀπόφασιν, νὰ τὸν παλουκώσουν διὰ νὰ λάβῃ βίαιον θάνατον.
Φερομένου δὲ τοῦ Ἁγίου εἰς τὸν τῆς καταδίκης τόπον, μία ἀράπισσα, μελανωτέρα εἰς τὴν ψυχὴν παρὰ τὸ σῶμα, ἱσταμένη ἀπό τινα τοῖχον, ὕβριζε καὶ ἀτίμαζε τὸν Ἅγιον, μὲ αἰσχρὰς καὶ ἀτίμους ὕβρεις· ὁ δὲ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ θεράπων πιστότατος, μιμούμενος καὶ κατὰ τοῦτο τὸν Χριστόν, κατάραν δὲ κατὰ τῆς ἀθέου ἐκείνης οὐδεμίαν εἶπεν, ἀλλὰ μόνον στραφεὶς καὶ ἰδὼν αὐτὴν μὲ τὸ ἱλαρόν του ἐκεῖνο πρόσωπον, εὐθὺς ὡσὰν νὰ ηὖγε δύναμις ἀπὸ τὸ εὐλογημένον τοῦ πρόσωπον καὶ τὴν ἐκτύπησε καί, ὢ τοῦ θαύματος! ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω ἡ ἀναιδὴς καὶ μεμελανωμένη ἐκείνη ὄψις, ὁμοίως καὶ τὸ στόμα καὶ τὰ ὀμμάτια τῆς ἐστράφησαν, καὶ ἔγινεν ὁμοία τῷ πατρί της διαβόλῳ, καὶ ἔζησε μὲ τὴν πληγὴν ἐκείνην χρόνους δεκαπέντε, γενομένη θέαμα ἐλεεινὸν εἰς τοὺς ὁρῶντας· πλὴν δύστροπος καὶ δαιμονιώδης οὖσα, καὶ τοιαῦτα παθοῦσα, δὲν ἄφησε τὴν κακογνωμίαν της, ἀλλὰ ἐπὶ τῇ ὁμοίᾳ δυστροπίᾳ διέῤῥηξε τὴν μιαρὰ τῆς ψυχήν, ἀπελθοῦσα εἰς τὸν ἑτοιμασμένον αὐτὴ καὶ πᾶσι τοῖς ὁμοίοις αὐτῆς τόπον τῆς αἰωνίου κολάσεως.
Ὁ δὲ Ἅγιος φθάσας εἰς τὸν τῆς καταδίκης τόπον, ἔνθα ἐγίνετο κατ᾿ ἐκείνους τοὺς καιροὺς τὰ συναλλάγματα, ἤτοι τὸ παζάρι, πλησίον εἰς τὴν εὑρισκομένην ἐκεῖσε κυπάρισσον, καὶ σουβλισθεὶς παρὰ τῶν ἀσπλάχνων, εὐχαριστῶν παρέδωκε τὴν ἱεράν του καὶ τρισολβίαν ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ, τῇ δ´ Δεκεμβρίου. Τὸ δὲ ἅγιόν του σῶμα, ὥρισεν ὁ θηριώδης ἐκεῖνος ἄρχων, νὰ μείνῃ ἐπὶ τοῦ ξύλου ἡμέρας πολλάς, τάχα διὰ σωφρονισμὸν ἄλλων· ἀλλὰ καὶ μὲ ὅλον ὁποὺ ἔμεινε νεκρὸν ἡμέρας ἱκανάς, δὲν ἔπαθε τίποτες διὰ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ ὅσα εἶναι τῆς φύσεως τῶν νεκρῶν νὰ πάσχουν· οὔτε ἐξογκώθη δηλαδή, οὔτε δυσοσμίαν τινὰ εὔγαλεν, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐναντίον ἔγινεν, καὶ ὡσεὶ ζῶν ἐφαίνετο, καὶ εὐωδίαν εὔγανεν ἄῤῥητον· τὸ ὁποῖον καὶ οἱ ἀσεβεῖς βλέποντες ἐθαύμαζον· οἱ δὲ εὐσεβεῖς ἔχαιρον καὶ τῷ Θεῷ μεγάλας ἀπέδιδον τὰς εὐχαριστίας, διὰ τὴν καλὴν ὁμολογίαν τοῦ Ἁγίου, καὶ ὅτι εἰς τοιαύτην ἐσχάτην γενεάν, τοὺς ἠξίωσε νὰ ἰδοὺν ἐκεῖνα, ὁποὺ εἶχον ἐξ ἀκοῆς νὰ ἔγιναν εἰς τοὺς παλαιοὺς καιρούς. Θέλοντες δὲ νὰ πάρουν τὸ ἀθλητικὸν ἐκεῖνο σῶμα, νὰ τὸ ἔχουν εἰς ἐπίσκεψιν καὶ βοήθειάν τους, δὲν ἐδυνήθησαν, ὅτι ὁ ἀνήμερος ἐκεῖνος θήρ, ἔβαλεν ἱκανοὺς φύλακας, καὶ τὸ ἐφύλαγαν ἡμέραν καὶ νύκτα· μετὰ δὲ ἡμέρας ἔκοψαν τὴν μακαρίαν τοῦ κεφαλήν, καὶ τὴν ἔφεραν εἰς Τρίκκαλα, μαζὶ μὲ ἄλλας κεφαλὰς κακούργων, τὰς ὁποίας βάνοντες τὰς εἰς κοντάρια, τὰς ἔστησαν κατὰ σειρὰν ὅλας, βλεπούσας πρὸς δυσμὰς καὶ ταῦτα μὲν ἔκαμνον ἑσπέρας, τὸ δὲ πρωΐ, αἱ μὲν λοιπαὶ ἅπασαι κεφαλαὶ τῶν κακούργων, ἐστέκοντο καθὼς τὰς ἔβαλλον, τὴν δὲ τοῦ Ἁγίου Κεφαλὴν τὴν εὕρισκον, ὁποὺ ἔβλεπε κατὰ ἀνατολάς· καὶ τοῦτο οὐχ ἅπαξ, ἀλλὰ εἰς πολλὰς ἡμέρας γινόμενον.
Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν τοῦτον ὁποὺ ἐτελεῖτο τὸ τοιοῦτον θαυμάσιον, κατ᾿ οἰκονομίαν Θεοῦ, ἔτυχεν ἐκεῖ εἰς Τρίκκαλα ὁ ἡγούμενος τῆς ἱερᾶς μονῆς τῆς καλουμένης Δούσικον, καὶ ἰδὼν ὀφθαλμοφανῶς τὸ θαῦμα, ἔθετο εἰς τὴν καρδίαν του βουλὴν καλήν, καὶ ζῆλον Θεοῦ νὰ κάμῃ τρόπον νὰ πάρῃ τὴν ἱερὰν ἐκείνην καὶ πολύτιμον Κεφαλὴν εἰς τὸ Μοναστήριον του, νὰ τὴν ἔχει εἰς ἁγιασμόν, καὶ θησαυρὸν τοῦ Μοναστηρίου τοῦ ἄξιον· ὅθεν συμφωνήσας μετά τινος ἀλβανίτου Χριστιανοῦ, τὸν ἔταξε γρόσια πεντήκοντα νὰ κάμῃ τρόπον νὰ κλέψη τὴν θαυματουργὸν ἐκείνην Κεφαλὴν νὰ τοῦ τὴν φέρῃ· ὅστις ἐπιτηρήσας τὸν καιρὸν ὅλην τὴν νύκτα ἐκείνην, καὶ κοντὰ πρὸς τὴν αὐγήν, θεασάμενος τοὺς φύλακας, ὁποὺ ἀπὸ τὴν ἀγρυπνίαν νικηθέντες ἐτράπησαν εἰς ὕπνον, ἐπῆγεν ὅσον ἐδύνετο ἀψοφητί· πλὴν κατεβάζωντας τὴν τιμίαν Κεφαλὴν ἀπὸ τὸ ξύλον, ἀπό τε τὴν βίαν, καὶ τὸν φόβον του, ἄφησε τὸ ξύλον, καὶ πεσὸν ἐκτύπησε, καὶ τοὺς φύλακας ἐξύπνησεν· οἱ ὁποῖοι βλέποντες τὸν καλὸν ἐκεῖνον Χριστιανόν, ὁποὺ ἔκαμνε τὴν τοιαύτην θαυμαστὴν κλεψίαν, ἔδραμον νὰ τὸν πιάσουν. Ὁ δὲ γενναῖος ἐκεῖνος, τοῦτο μέν, διὰ τὸν ζῆλον, τοῦτο δὲ καὶ διὰ τὸν μισθόν, τολμήσας ἅρπαξε τὸν πολύτιμον ἐκεῖνον θησαυρὸν ἀπὸ τὰς τρίχας, καὶ τὸν ἔῤῥιψεν εἰς τοὺς ὤμους του, καὶ ὅσον ἐδύνετο ἔφευγεν· ἐδίωκάν τον δὲ καὶ οἱ φύλακες μὲ πολλὴν ὁρμήν, διὰ τὴν ἐντροπήν τους· ὁ δὲ καλὸς ἐκεῖνος Χριστιανός, γενόμενος ἐπάνω εἰς τὸ γεφύρι τῆς Σαλαμβρίας, καὶ βλέποντας τοὺς φύλακας, ὁποὺ τὸν ἐπλησίαζαν, καὶ φοβηθείς, ἔῤῥιψε τὸ θαυμαστὸν κλέψιμον εἰς τὸν ποταμόν· ὅθεν καὶ οἱ φύλακες, ἰδόντες τὸ γεγονός, ἐγύρισαν ἄπρακτοι.
Εἰς δὲ τὸν ποταμὸν ἐκεῖνον κάτωθεν τοῦ γεφυρίου ἱκανὸν διάστημα, κάποιοι ψαράδες εἴχαν φράκτας κατασκευασμένας διὰ νὰ πιάνουν ὀψάρια, εἰς τὰς ὁποίας φερομένη ἡ τρισόλβιος ἐκείνη Κεφαλή, ἐπιάσθη ἀπὸ τὰς τρίχας· δύω δὲ ὄντων τῶν ψαράδων, ὁ μὲν εἷς ἐπῆγεν εἰς τὸ ὀσπήτιόν του, ὁ δὲ ἕτερος ἔμεινε τὴν νύκτα ἐκείνην νὰ φυλάττῃ τὰς φράκτας· καθήμενος δὲ εἰς τὸ κρεββάτι, καὶ βλέπων πρὸς τὴν φράκτην (ὢ τῶν θαυμασίων σου Χριστὲ Βασιλεῦ!) εἶδεν ἕνα πύρινον στῦλον, ὁποὺ ἐκράτει ἀπὸ τὴν φράκτην, καὶ ἔφθανεν ἕως εἰς τὸν Οὐρανόν, καὶ ψαλμωδίας θαυμαστὰς ἀοράτως ἤκουεν. Ἔμφοβος δὲ γενόμενος, εὐγῆκεν ἀπὸ τὸν ποταμόν, καὶ ἀπελθὼν ἐκρύβη εἰς ἑνὸς δένδρου κούφωμα, καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ ὅλην τὴν νύκτα ἄϋπνος. Ἀφ᾿ οὗ δὲ ἐξημέρωσεν, ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ἐπῆγεν εἰς τὰ Τρίκκαλα, καὶ ἐδιηγήθη τῷ συντρόφῳ του τὸ θαυμάσιον· ὅθεν τὴν ἑξῆς νύκτα, ἐπῆγαν καὶ οἱ δύω νὰ ἰδοῦν τί ἦτον τὸ φανέν· καὶ διανυκτερεύσαντες, εἶδον πάλιν ὁμοίως τὸν πύρινον στῦλον, καὶ τὰς ψαλμωδίας ἤκουσαν· καὶ μὴν ὑπομείναντες τὸ φοβερὸν τοῦ θαύματος, φεύγοντες ἐκεῖσε ἐπῆγαν πάλιν εἰς τὸ κουφωτὸν δένδρον· καὶ εἰσελθόντες ἔβλεπον ἐκεῖθεν ἀπὸ τὴν τρῦπαν τὸ τεράστιον ὅλην τὴν νύκτα, μὴ κοιμηθέντες τελείως ἀπὸ τὸν φόβον τούς· ἐλθούσης δὲ τῆς ἡμέρας, ἐπῆγαν νὰ ἰδοῦν τί ἦτον τὸ θαῦμα ὁποὺ τὴν νύκτα ἔβλεπον· καὶ στοχαζόμενοι πρὸς ἐκεῖνο τὸ μέρος, ὁποὺ ἔβλεπαν τὸν πύρινον στῦλον, ηὗραν τὴν μαρτυρικὴν καὶ χαριτόβρυτον Κεφαλήν, περιπεπλεγμένην ἀπὸ τὴν φράκτην· ἐγνωρίσαντες δὲ αὐτήν, ἐχάρηκαν εἰς τὴν εὕρεσιν τοῦ πολυτίμου θησαυροῦ· τοιγαροῦν περιστείλαντες αὐτήν, καὶ ἀναλαβόντες τὴν ἔφερον τῷ ῥηθέντι ἡγουμένῳ· ὁ δὲ καλότυχος ἡγούμενος ἰδὼν τὸ ποθούμενον ἀνεσκίρτησε· καὶ λαβὼν τὸ θαυμαστὸν κυνήγι, ἔδωκεν αὐτοῖς χάριν τῆς εὑρέσεως, γρόσια πεντήκοντα.
Μετὰ δὲ παρέλευσιν καιροῦ, μαθόντες οἱ ἀδελφοὶ τῆς Κρυερᾶς Πηγῆς τὴν ὑπόθεσιν, ἔπεμψαν τὸν ἡγούμενόν τους, μετὰ τίνος προεστοῦ τοῦ Νεοχωρίου, Παναγιώτου Κωσκολᾶ ὀνομαζομένου, διὰ νὰ πηγαίνουν νὰ ζητήσουν τὴν Ἱερὰν καὶ Μαρτυρικὴν Κάραν ἀπὸ Δούσικον, ὡς αὐτοῖς ἀνήκουσαν, διὰ τὸ εἶναι τὸν Ἅγιον Κοινοβιάτην της· ἀπερχόμενοι δέ, κατ᾿ οἰκονομίαν Θεοῦ, εὗρον εἰς Τρίκκαλα καὶ τὸν Μητροπολίτην Λαρίσσης, εἰς τὸν ὁποῖον ἐφανέρωσαν τὴν γνώμην τους, καὶ τὸν ἐπαρακάλεσαν νὰ τοὺς συνεργήσῃ εἰς τὸ δίκαιόν τους ζήτημα· ὁ ὁποῖος κρίνων τὸ δίκαιον, ἀποφάσισε νὰ λάβουν οἱ Δουσικιῶται τὰ πεντήκοντα γρόσια, καὶ νὰ δώσουν τὸν θησαυρόν, ὅπερ καὶ ἐγένετο· ὁ δὲ ἡγούμενος, καὶ ὁ ῥηθεὶς Παναγιώτης, λαβόντες τὸ ποθούμενον, τὴν ἔφερον εἰς τὸ Μοναστήριον τῆς Κρυερᾶς Πηγῆς· καὶ κατασκευάσαντες κιβώτιον θαυμαστὸν τὴν ἔβαλον, καὶ εἰς τόπον ἱερὸν καὶ ἐπιτήδειον τὴν ἀπέθεσαν, ἡ ὁποία μένει καὶ μέχρι τοῦδε σῷα, εὐωδιάζουσα, καὶ θαύματα βρύουσα ἄπειρα· ἐλευθερώνουσα τοὺς πιστῶς προσερχομένους παντοίων νοσημάτων· καὶ εἰς τὴν ὀλέθριον πανούκλαν, ἐφάνη μυριάκις θαυματουργοῦσα, καὶ πολλὰς χώρας εὐσεβῶν ἐλευθεροῦσα, μέχρι τῆς σήμερον ἀπὸ τὴν χαλεπὴν ταύτην ἀσθένειαν.
Οὗτος λοιπὸν εἶναι ὁ βίος, καὶ τοῦτο εἶναι τὸ Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Σεραφείμ, τὸ ὁποῖον ἀκούοντες νομίζω, καὶ βέβαιός εἰμι, νὰ ἔγινε μέσα εἰς τὸ ἐνθυμητικὸν τῆς ψυχῆς σας, ἐκεῖνο ὁποὺ ἦτον εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς διηγήσεως, νὰ ἱστορηθῇ δηλαδὴ (εἰ καὶ ἀπὸ ἀνεπιτήδειον χεῖρα, πλὴν διὰ τῆς χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος) μία θαυμάσιος Εἰκόνα· καὶ νὰ βλέπετε εἰς αὐτήν, τὸν Δεσπότην καὶ Θεὸν ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καθήμενον ἐπὶ Θρόνου λαμπροῦ, καὶ Βασιλικοῦ· καὶ ἀπὸ μὲν τὸ ἕνα μέρος, τὰ Σεραφὶμ δορυφοροῦντα· ἀπὸ δὲ τὸ ἄλλο μέρος, χοροὺς Ἁγίων, Ἱεραρχῶν, Μαρτύρων, καὶ Ὁσίων· κατέναντι δὲ τοῦ Βασιλέως Χριστοῦ, τὸν σήμερον ἑορταζόμενον Ἱερομάρτυρα Σεραφείμ, προσφέροντα τῷ Δεσπότῃ καὶ Βασιλεῖ τῶν ἁπάντων δῶρα πολύτιμα· μὲ τὸ ἕνα χέρι μέν, τὴν ἀρχιερωσύνην μὲ τοὺς καρπούς της· καὶ μὲ τὸ ἄλλο, τοὺς ὁσιακοὺς καὶ ἀσκητικοὺς ἀγῶνας· μέσον δὲ τούτων τὸ Μαρτύριον βασταζόμενον, καὶ ἀσφαλῶς σφιγγόμενον, ἀπό τε τοὺς ἀσκητικοὺς ἱδρῶτας, καὶ τοὺς ἐπισκοπικοὺς καρπούς· καὶ τὸν μὲν Οὐράνιον Βασιλέα ἀποδεχθέντα τὰ θαυμαστὰ καὶ πολύτιμα δῶρα, νὰ ἐγείρεται ἀπὸ τοὺς Χερουβικοὺς θρόνους, καὶ νὰ στεφανῇ τὸν πιστότατόν του θεράποντα Σεραφείμ, μὲ ἕνα τρίπλοκον διάδημα, ἐστολισμένον δηλαδή, μὲ μαρτυρικά, ἀρχιερατικά, καὶ ἀσκητικὰ χαρίσματα τοῦ Παναγίου Πνεύματος· τὰ δὲ Σεραφὶμ κρατοῦντα, καὶ εὐφημίζοντα νὰ παραλαμβάνωσι τὸν ὁμώνυμόν τους, καὶ νὰ τὸν φέρωσιν, ὡς μὲν Ὅσιον, εἰς τὸν χορὸν τῶν Ὁσίων, ὡς δὲ Ἱεράρχην, εἰς τοὺς Ἱεράρχας, καὶ εἰς τοὺς Μάρτυρας, ὡς Μάρτυρα· ἐκ τῶν ὁποίων ἕκαστος χορός, δεχόμενος τὸν συναθλητήν τους, νὰ κάμωσι μίαν κοινὴν χαρὰν μὲ τὰ Σεραφίμ, καὶ μὲ τὰς λοιπὰς Ἀγγελικὰς δυνάμεις, καὶ χοροὺς τῶν δικαίων.
Ταῦτα λοιπὸν καὶ ἡμεῖς θεωροῦντες, ἀδελφοί, εἰς τὴν ζωγραφισθεῖσαν ἀληθινὴν Εἰκόνα, ἂς ἑορτάσωμεν καὶ ἂς πανηγυρίσωμεν μαζὶ μὲ τὰς Ἀγγελικὰς δυνάμεις, καὶ μὲ τοὺς χοροὺς τῶν δικαίων, ὄχι μὲ φαγοπότια ὡς ἐθνικοί, οὔτε μὲ χοροὺς καὶ παιγνίδια, ἀλλὰ μὲ ὕμνους, μὲ δοξολογίας, παρακαλοῦντες τὸν Ἅγιον νὰ παραλάβῃ μαζί του τά τε Σεραφὶμ καὶ τοὺς περὶ αὐτὸν χοροὺς τῶν Ἁγίων, νὰ προσφέρουν τῷ Κυρίῳ καὶ Θεῷ ἡμῶν, πρεσβείαν δι᾿ ἡμᾶς ὅπως ἐδῶ μὲν νὰ λυτρωθῶμεν ἀπὸ κάθε θλῖψιν καὶ πειρασμὸν τῶν ὁρατῶν, καὶ ἀοράτων ἐχθρῶν· ἐκεῖ δέ, νὰ τύχωμεν τῶν Οὐρανίων ἀγαθῶν, ἐν Χριστῷ τῷ ἀληθινῷ ἡμῶν Θεῷ· ᾧ πρέπει δόξα, τιμὴ καὶ κράτος, σὺν τῷ Πατρί, καὶ τῷ Παναγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεί, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.