Ἦταν ἄνθρωπος ποὺ καλλιεργοῦσε «ὑπομονήν, πραότητα». Γι᾿ αὐτὸ καὶ πέτυχε στὴν ἀσκητική του ζωή. Γεννήθηκε στὴν Κόρινθο τὸ 5ο αἰῶνα, ἀπὸ ἱερέα πατέρα, τὸν Ἰωάννη. Τὴ μητέρα του ἔλεγαν Εὐδοξία καὶ εἶχε ἀδελφὸ τὸν ἀρχιεπίσκοπο Κορίνθου Πέτρο. Ἀπὸ ἱερατικό, λοιπόν, γένος ὁ Κυριακός, σὲ νεαρὴ ἡλικία πῆγε στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἀπὸ κεῖ στὴ Λαύρα τοῦ Μεγάλου Εὐθυμίου. Ἐκεῖ, ὁ Μέγας Εὐθύμιος, τὸν ἔκανε μοναχὸ καὶ τὸν ἔστειλε στὸν ἀσκητὴ Γεράσιμο. Ὅταν πέθανε ὁ Γεράσιμος, ὁ Κυριακὸς ἐπέστρεψε στὴ Λαύρα τοῦ Εὐθυμίου, ὅπου μὲ ζῆλο καλλιεργοῦσε τὶς ἀρετές του, ὥσπου κάποια στάση ποὺ ἔγινε στὴ Λαύρα τοῦ Εὐθυμίου τὸν ἀνάγκασε νὰ πάει στὴ Λαύρα τοῦ Σουκᾶ. Ἐκεῖ 40 χρονῶν χειροτονήθηκε πρεσβύτερος καὶ ἀνέλαβε τὴν ἐπιστασία τοῦ Σκευοφυλακίου. Ἐκεῖνο ποὺ τὸν διέκρινε ἀπέναντι στοὺς συμμοναστές του, ἦταν ὁ γαλήνιος τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο τοὺς ἀντιμετώπιζε, γι᾿ αὐτὸ καὶ ἦταν παράδειγμα πρὸς μίμηση ἀπὸ ὅλους. Ἑβδομήντα χρονῶν ὁ Κυριακὸς ἔφυγε κι ἀπὸ κεῖ καὶ μὲ ὑπομονὴ γύρισε πολλὰ μοναστήρια καὶ σκῆτες, ὅπου ἔζησε μὲ αὐστηρότατη ἄσκηση. Τελικά, πέθανε 107 χρονῶν, καὶ σὲ ὅλους ἔμεινε ἡ ἐνθύμηση τοῦ ἀσκητῆ, ποὺ ἔδειχνε «πραότητα πρὸς πάντας ἀνθρώπους», πραότητα, δηλαδή, σ᾿ ὅλους ἀνεξαίρετα τοὺς ἀνθρώπους.
Γνωρίζουμε μόνο ὅτι μαρτύρησαν στὴν Παλαιστίνη.
Οἱ Ἅγιοι Τρύφων, Τρόφιμος καὶ Δορυμέδων
Στοὺς Συναξαριστὲς ἀναφέρεται γι᾿ αὐτοὺς μόνο ἡ φράση: «ἡ σύναξις τούτων τελεῖται πλησίον τῆς Ἁγίας Ἄννης ἐν τῷ Δευτέρῳ».
Μαρτύρησε διὰ ξίφους. Ἐδῶ μερικοὶ Συναξαριστὲς ἀναφέρουν καὶ τὴν μνήμη τῆς Ὁσίας Ἀναστασίας τῆς ἀσκήτριας.
Ἦταν Περσίδα χριστιανὴ ἀπόστολος, ποὺ κατάφερε νὰ φέρει πολλοὺς ἀπίστους στὸ δρόμο τῆς διὰ Χριστοῦ σωτηρίας. Ἔζησε τὸν τέταρτο μετὰ Χριστὸν αἰῶνα, ὅταν βασιλιὰς τῆς Περσίας ἦταν ὁ Σαπώρ. Ἐπειδὴ δυναμικὰ ἐκτελοῦσε τὸ ἱεραποστολικό της ἔργο, τὴν συνέλαβαν καὶ τὴν ἔκλεισαν γιὰ πολλὰ χρόνια στὴ φυλακή. Οἱ ἐκεῖ κακοπάθειές της ὑπῆρξαν φοβερές. Μόνο ἡ θεία χάρη τὴν ἐνίσχυσε, ὥστε νὰ κατανικήσει τὴν ὑγρασία, τὸ σκοτάδι καὶ τὶς συχνὲς στερήσεις καὶ αὐτοῦ τοῦ νεροῦ. Ἀλλ᾿ ὅλα αὐτὰ τὰ μακροχρόνια βάσανα δὲν ἐλάττωσαν καθόλου τὴν φωτιὰ τῆς πίστης καὶ τὴν φλόγα τῆς γενναιότητάς της. Κατόπιν τῆς ἔγδαραν τὸ κεφάλι, χωρὶς νὰ ὑποκύψει ἡ καρτερία της. Τελικὰ πέθανε μὲ σταυρικὸ θάνατο.
(Νομίζω πὼς ἐδῶ, μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου, ἔγινε σύγχυση μεταξὺ τῶν Συναξαριακῶν πηγῶν. Δηλαδή, ὁ παρακάτω Ἅγιος Γοβδελαᾶς ἔγινε, ἀπὸ λάθος ἀντιγραφές, Γουδελία ἢ Γοβδελία μὲ πανομοιότυπη βιογραφία. Ἐνῷ ἄλλες πηγὲς ἀναφέρουν, ὅτι πράγματι ὑπῆρξε μάρτυς Γουδελία, ποὺ μαρτύρησε διὰ ξίφους χωρὶς ἄλλα βιογραφικὰ στοιχεῖα, ποὺ ὅμως εἶναι περισσότερο πιθανὸ καὶ ἀποδεκτό).
Οἱ Ἅγιοι Γοβδελαάς, Δάδας, Κασδόος καὶ Κασδόα
Ὁ Γοβδελαᾶς ἦταν γιὸς τοῦ βασιλιᾶ τῶν Περσῶν Σαβωρίου. Ἦλθε στὴν Χριστιανικὴ πίστη ἀπὸ τὸν Δᾴδα, ποὺ ἦταν μεγιστάνας καὶ εἶχε μεγάλα ἀξιώματα στὴν αὐλὴ τοῦ παλατιοῦ τοῦ Σαβωρίου. Ὅταν ἔμαθε τὸ γεγονὸς ὁ Σαβώρ, συνέλαβε τὸν Δᾴδα καὶ τὸν γιό του Γοβδελαᾶ, καὶ τοὺς πρόσταξε νὰ θυσιάσουν στὸν θεὸ ἥλιο. Ἐπειδὴ ὅμως οἱ Ἅγιοι ἀρνήθηκαν, τὸν μὲν Δᾴδα τεμάχισε ζωντανὸ καὶ ἔτσι παρέδωσε τὸ πνεῦμα του στὸν Θεό, τὸν δὲ γιό του Γοβδελαᾶ ὑπέβαλε σὲ φρικτὰ καὶ βάρβαρα βασανιστήρια. Στὸ τέλος ἔγδαρε τὸ κεφάλι του, ἔκοψε τὰ μέλη του καὶ κέντησε τὸ σῶμα του μὲ μυτερὰ καλάμια. Ἔτσι παρέδωσε καὶ αὐτὸς τὴν μακάρια ψυχή του στὸν Θεό. Ὁ Κασδόος ἦταν συγγενὴς τοῦ βασιλιᾶ Σαβωρίου, καὶ ἐπειδὴ ἔγινε χριστιανὸς ὁ Σαβὼρ τὸν ἔγδαρε ζωντανὸ μὲ ξύλινο σπαθί. Ἡ Κασδόα ἦταν κόρη τοῦ βασιλιᾶ Σαβωρίου καὶ ἀδελφὴ τοῦ Ἁγίου Γοβδελαᾶ. Αὐτὴ εἶχε ἐπισκεφθεῖ στὴ φυλακὴ τὸν ἀδελφό της, ὁ ὁποῖος κατάφερε καὶ τὴν ἔκανε χριστιανή. Ὅταν τὸ ἔμαθε καὶ αὐτὸ ὁ Σαβώρ, τὴν συνέλαβε καὶ ἐπειδὴ δὲν μπόρεσε νὰ μεταστρέψει τὸ φρόνημά της τὴν βασάνισε σκληρὰ μέχρι θανάτου.
Ὁ Ἅγιος Μαλαχίας ὁ Νέος Ὁσιομάρτυρας, ἀπὸ τὴν Ρόδο
Ἦταν γιὸς ἱερέα ἀπὸ τὴν Ρόδο. Κάποτε πῆγε στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ συκοφαντήθηκε ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ὅτι ἔβρισε τὸν Μωάμεθ. Ἀμέσως συνελήφθη καὶ ὁδηγήθηκε στὶς ἀρχές, ποὺ τὸν ἐκβίαζαν νὰ ἐξωμόσει. Ὁ Μαλαχίας ἔδειξε μεγάλο θάρρος, μὲ τὸ ὁποῖο ἐξήγειρε τὴν ὀργὴ τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι ἀφοῦ τὸν μαστίγωσαν, τρύπησαν τοὺς ἀστραγάλους του καὶ τὸν ἔδεσαν πίσω ἀπὸ ἕνα ἄγριο ἄλογο. Μετὰ ἀπὸ μία σειρὰ φρικτῶν βασανιστηρίων, ὁδηγήθηκε ὁ μάρτυρας ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη, ὅπου σουβλίστηκε καὶ κάηκε πάνω σὲ ἀναμμένη φωτιά. Ἔτσι παρέδωσε τὴν ἁγία του ψυχὴ στὶς 29 Σεπτεμβρίου 1500.
Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες «Οἱ ἐν Στροφάσιν ἀναιρεθέντες» τὸ 1530
Κανένας Συναξαριστὴς δὲν ἀναφέρει τὴν μνήμη τους. Μαθαίνουμε γι᾿ αὐτοὺς ἀπὸ τὴν Ἀκολουθία τους, ποίημα τοῦ Παχωμίου Ρουσσάνου, ποὺ δημοσιεύτηκε μὲ τὸν τίτλο: «Ἀκολουθία ψαλλομένη εἰς τοὺς ὁσίους πατέρας τοὺς ἐν Στροφάσιν ἀναιρεθέντες καὶ εἰς ἅπαντας τοὺς παραπλήσιον τέλος λαχόντας».
Οἱ Ἅγιοι Τρεῖς Νεομάρτυρες ἐν τῷ Βραχωρίῳ Ἀγρινίου (†1786)
Ἡ ἡμερομηνία τοῦ μαρτυρίου τους δὲν ἀναφέρεται πουθενά. Βλέπε σχετικῶς βιογραφικὸ σημείωμα Α.Χ.Ε.Χ.
Ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος τοῦ Ζαντόσκ (Ρῶσος)
Διὰ Χριστὸν σαλός.