Ὁ Ἅγιος Φωκᾶς Ἱερομάρτυρας ὁ Θαυματουργός
Πατρίδα του ἦταν ἡ Σινώπη τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Οἱ γονεῖς του Πάμφυλος καὶ Μαρία μεταλαμπάδευσαν στὸ Φωκᾶ ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία τὴν φλόγα τῆς ἁγνῆς πίστης τους καὶ τὴν θερμὴ εὐσέβειά τους. Ὁ Φωκᾶς ἀπὸ μικρὸ παιδὶ ἐντρυφοῦσε στὴν ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν, καὶ ἐκεῖνο ποὺ ἰδιαίτερα τὸν διέκρινε ἦταν ἡ θερμὴ καὶ εἰλικρινὴς ἀγάπη ποὺ εἶχε πρὸς τὸ Θεό, ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς συνανθρώπους του. Διότι ὁδηγὸ στὴν ἀγάπη του αὐτὴ εἶχε πάντα τὰ θεόπνευστα λόγια της Ἁγίας Γραφῆς: «Ὁ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐν τῷ φωτὶ μένει,... ὁ δὲ μισῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐν τῇ σκοτίᾳ ἐστὶ». Ἐκεῖνος, δηλαδή, ποὺ ἀγαπᾷ τὸν ἀδελφό του μένει μέσα στὸ πνευματικὸ καὶ ἠθικὸ φῶς. Ἐνῷ ἀντίθετα, ἐκεῖνος ποὺ μισεῖ τὸν ἀδελφό του, μένει μέσα στὸ πνευματικὸ καὶ ἠθικὸ σκοτάδι. Ὁ Φωκᾶς, λοιπόν, μὲ τὴν ἀγάπη ποὺ τὸν διέκρινε, ἔγινε ἐπίσκοπος Σινώπης καὶ κήρυττε ἄφοβα τὸ Εὐαγγέλιο. Μὲ τὰ θαύματα δέ, ποὺ τὸν ἀξίωσε ὁ Θεὸς νὰ πράττει, κατόρθωσε νὰ φέρει πολλοὺς εἰδωλολάτρες στὴν ἀληθινὴ πίστη. Τελικὰ μαρτύρησε ἐπὶ Τραϊανοῦ, ἀφοῦ τὸν ἔριξαν μέσα σὲ καυτὸ λουτρό.
Ὅλα του τὰ ὑπάρχοντα ἦταν ἕνας κῆπος, ποὺ καλλιεργοῦσε μὲ μεγάλη ἐπιμέλεια. Ὁ ἅγιος Φωκᾶς καταγόταν ἀπὸ τὴν Σινώπη καὶ ἡ ἐνασχόλησή του αὐτὴ μὲ τὰ φυτά, μὲ τὰ ἄνθη, μὲ τὰ λαχανικὰ καὶ μὲ τοὺς καρπούς, τὸν εὐχαριστοῦσε πολύ. Τὸ εἰσόδημά του ἀπὸ τὸν κῆπο, ἦταν πολὺ μικρό. Καθὼς ὅμως ἦταν πολὺ οἰκονόμος καὶ ὀλιγαρκὴς στὶς ἀνάγκες του, μποροῦσε πάντοτε νὰ διαθέτει κάτι γιὰ τοὺς φτωχούς. Ἀλλὰ δὲν ἔμενε μόνο σ᾿ αὐτά. Τὴν ἄνοιξη καὶ τὸ καλοκαῖρι κάτω ἀπὸ τὴν σκιὰ καὶ μέσα στὶς εὐωδιὲς τοῦ κήπου του, τὸ φθινόπωρο καὶ τὸ χειμῶνα κάτω ἀπὸ τὴν στέγη τοῦ σπιτιοῦ του, μελετοῦσε μὲ εὐχαρίστηση τὰ ἱερὰ βιβλία. Ἔλεγε μάλιστα σ᾿ ἐκείνους, ποὺ τὸν ἔβλεπαν νὰ μελετάει, ὅτι καὶ ἡ ψυχή μας εἶναι κῆπος, ποὺ χρειάζεται τὴν περιποίησή της, γιὰ νὰ μὴ βγάζει ἀγκάθια καὶ τριβόλια. Ἀλλ᾿ ὁ κηπουρὸς Φωκᾶς, ἤθελε καὶ ὅλες οἱ ψυχὲς νὰ εἶναι κῆποι πνευματικοί. Γι᾿ αὐτὸ λοιπόν, ὅπου μποροῦσε, συντελοῦσε στὸν καθαρισμὸ καὶ τὴν καλλιέργειά τους. Καὶ ἐνῷ πουλοῦσε τὰ λαχανικὰ καὶ τὰ φροῦτα, ἔλεγε συγχρόνως καὶ λόγια μεγάλου πνευματικοῦ κέρδους. Ἔτσι δὲν ὠφελοῦσε μόνο τοὺς χριστιανούς, ἀλλὰ πολλὲς φορὲς κέρδιζε καὶ τοὺς ἀπίστους. Καταγγέλθηκε γι᾿ αὐτό, συνελήφθη καὶ καταδικάστηκε. Ἔτσι ὁ εὐσεβὴς καὶ φιλάνθρωπος κηπουρός, θανατώθηκε μαρτυρικὰ μὲ ἀποκεφαλισμό.
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους. σ᾿ ὁρισμένους Συναξαριστές, ἀναφέρεται μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους αὐτοὺς καὶ τὸ ὄνομα ἑνὸς ἁγίου Νικολάου.
Ὁ Ὅσιος αὐτὸς γεννήθηκε ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς, ὁ δὲ πατέρας του ἦταν Βούλγαρος. Ἀφοῦ ἔμαθε τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ τὰ πρῶτα γράμματα, ἀναχώρησε στὸ Ἅγιον Ὄρος, στὴ Μονὴ Ζωγράφου ὅπου ἔγινε μοναχός. Ἡ ζωή του ἦταν ὑποδειγματικὴ μέσα στὸ Μοναστήρι καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ χειροτονήθηκε Διάκονος καὶ κατόπιν Ἱερέας. Τότε οἱ ἀσκητικοί του ἀγῶνες αὐξήθηκαν καὶ ἔτσι ὁσιακὰ ἀφοῦ ἔζησε, ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ τὴν 22α Σεπτεμβρίου τὸ ἔτος 1323.
Οἱ Ἅγιοι 26 Ὁσιομάρτυρες Ζωγραφίτες
Οἱ ἅγιοι αὐτοί, σύμφωνα μὲ τὴν διήγηση, ἀπὸ τὸν πύργο τοῦ μοναστηρίου, ὅπου ἦταν κλεισμένοι, ἤλεγχαν τοὺς αἱρετικοὺς τοῦ παπικοῦ βασιλιᾶ Μιχαὴλ Παλαιολόγου καὶ τοῦ ἐπίσης παπικοῦ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βέκκου (1275-1282). Τότε μὲ ἐντολὴ τοῦ βασιλιᾶ, στὶς 10 Ὀκτωβρίου, ἔβαλαν φωτιὰ στὸ μοναστήρι καὶ ἔτσι τοὺς ἔκαψαν ὅλους ζωντανούς. Τὰ ὀνόματά τους εἶναι: Θωμᾶς ἡγούμενος, Βαρσανούφιος, Κύριλλος, Μιχαῖος (ἢ Μιχαίας), Σίμων, Ἱλαρίων, Ἰάκωβος, ἕτερος Ἰάκωβος, Ἰώβ, Κυπριανός, Σάββας, Μαρτινιανός, Κοσμᾶς, Σέργιος, Μηνᾷς, Ἰωάσαφ, Ἰωαννίκιος, Παῦλος, Ἀντώνιος, Εὐθύμιος, Δομέτιος, Παρθένιος καὶ τέσσερα ἀκόμα ἄτομα ποὺ τὰ ὀνόματά τους εἶναι ἄγνωστα.
Ἡ Ἁγία Παρασκευὴ τοῦ Σάρωφ - Ντιβίγιεβο (Ρωσίδα)
Διὰ Χριστὸν σαλή.