Οἶμαι δεῖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, περὶ τηλικούτων βου-
λευομένους διδόναι παρρησίαν ἑκάστῳ τῶν συμβουλευόντων.
ἐγὼ δ᾿ οὐδεπώποθ᾿ ἡγησάμην χαλεπὸν τὸ διδάξαι τὰ βέλτισθ᾿
ὑμᾶς (ὡς γὰρ εἰπεῖν ἁπλῶς, ἅπαντες ὑπάρχειν ἐγνωκότες
μοι δοκεῖτε), ἀλλὰ τὸ πεῖσαι πράττειν ταῦτα. ἐπειδὰν
γάρ τι δόξῃ καὶ ψηφισθῇ, τότ᾿ ἴσον τοῦ πραχθῆναι
ἀπέχει ὅσονπερ πρὶν δόξαι. ἔστι μὲν οὖν ἓν ὧν ἐγὼ
νομίζω χάριν ὑμᾶς τοῖς θεοῖς ὀφείλειν, τὸ τοὺς διὰ τὴν
αὑτῶν ὕβριν ὑμῖν πολεμήσαντας οὐ πάλαι νῦν ἐν ὑμῖν
μόνοις τῆς αὑτῶν σωτηρίας ἔχειν τὰς ἐλπίδας. ἄξιον δ᾿
ἡσθῆναι τῷ παρόντι καιρῷ. συμβήσεται γὰρ ὑμῖν, ἐὰν ἃ χρὴ
βουλεύσησθ᾿ ὑπὲρ αὐτοῦ, τὰς παρὰ τῶν διαβαλλόντων τὴν
πόλιν ἡμῶν βλασφημίας ἔργῳ μετὰ δόξης καλῆς ἀπολύσα-
σθαι. ᾐτιάσαντο μὲν γὰρ ἡμᾶς ἐπιβουλεύειν αὑτοῖς Χῖοι καὶ
Βυζάντιοι καὶ Ῥόδιοι, καὶ διὰ ταῦτα συνέστησαν ἐφ᾿ ἡμᾶς
τὸν τελευταῖον τουτονὶ πόλεμον. φανήσεται δ᾿ ὁ μὲν πρυτα-
νεύσας ταῦτα καὶ πείσας Μαύσωλος, φίλος εἶναι φάσκων
Ῥοδίων, τὴν ἐλευθερίαν αὐτῶν ἀφῃρημένος, οἱ δ᾿ ἀποδείξαντες
ἑαυτοὺς συμμάχους Χῖοι καὶ Βυζάντιοι τοῖς ἀτυχήμασιν αὐ-
τῶν οὐ βεβοηθηκότες, ὑμεῖς δ᾿, οὓς ἐφοβοῦντο, μόνοι τῶν
πάντων τῆς σωτηρίας αὐτοῖς αἴτιοι. ἐκ δὲ τοῦ ταῦθ᾿ ὑφ᾿
ἁπάντων ὀφθῆναι ποιήσετε τοὺς πολλοὺς ἐν ἁπάσαις ταῖς
πόλεσι τοῦτο ποιεῖσθαι σύμβολον τῆς αὑτῶν σωτηρίας, ἐὰν
ὑμῖν ὦσι φίλοι. οὗ μεῖζον οὐδὲν ἂν ὑμῖν γένοιτ᾿ ἀγαθόν, ἢ
παρὰ πάντων ἑκόντων ἀνυπόπτου τυχεῖν εὐνοίας.
Θαυμάζω δ᾿ ὅτι τοὺς αὐτοὺς ὁρῶ ὑπὲρ μὲν Αἰγυπτίων
τἀναντία πράττειν βασιλεῖ τὴν πόλιν πει θοντας, ὑπὲρ δὲ τοῦ
Ῥοδίων δήμου φοβουμένους τὸν ἄνδρα τοῦτον. καίτοι τοὺς
μὲν Ἕλληνας ὄντας ἅπαντες ἴσασι, τοὺς δ᾿ ἐν τῇ ἀρχῇ τῇ
᾿κείνου μεμερισμένους. οἶμαι δ᾿ ὑμῶν μνημονεύειν ἐνίους,
ὅτι ἡνίκ᾿ ἐβουλεύεσθ᾿ ὑπὲρ τῶν βασιλικῶν, παρελθὼν πρῶτος
ἐγὼ παρῄνεσα, οἶμαι δὲ καὶ μόνος ἠ δεύτερος εἰπεῖν, ὅτι μοι
σωφρονεῖν ἂν δοκεῖτε, εἰ τὴν πρόφασιν τῆς παρασκευῆς μὴ
τὴν πρὸς ἐκεῖ νον ἔχθραν ποιοῖσθε, ἀλλὰ παρασκευάζοισθε
μὲν πρὸς τοὺς ὑπάρχοντας ἐχθρούς, ἀμύνοισθε δὲ κἀκεῖνον,
ἐὰν ὑμᾶς ἀδικεῖν ἐπιχειρῇ. καὶ οὐκ ἐγὼ μὲν εἶπον ταῦτα, ὑμῖν
δ᾿ οὐκ ἐδόκουν ὀρθῶς λέγειν, ἀλλὰ καὶ ὑμῖν ἤρεσκε ταῦτα.
ἀκόλουθος τοίνυν ὁ νῦν λόγος ἐστί μοι τῷ τότε ῥηθέντι.
ἐγὼ γάρ, εἰ βασιλεὺς παρ᾿ αὑτὸν ὄντα με σύμβουλον ποιοῖτο,
ταὔτ᾿ ἂν αὐτῷ παραινέσαιμ᾿ ἅπερ ὑμῖν, ὑπὲρ μὲν τῶν αὑτοῦ
πολεμεῖν, ἐάν τις ἐναντιῶται τῶν Ἑλλήνων, ὧν δὲ μηδὲν
αὐτῷ προσήκει, τ ούτων μηδ᾿ ἀντιποιεῖσθαι τὴν ἀρχήν. εἰ μὲν
οὖν ὅλως ἐγνώκατ᾿, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅσων ἂν βασιλεὺς
ἐγκρατὴς γένηται φθάσας ἢ παρακρουσάμενός τινας τῶν ἐν
ταῖς πόλεσι, παραχωρεῖν, οὐ καλῶς ἐγνώκατε, ὡς ἐγὼ κρίνω.
εἰ δ᾿ ὑπὲρ τῶν δικαίων καὶ πολεμεῖν, ἂν τούτου δέῃ, καὶ
πάσχειν ὁτιοῦν οἴεσθε χρῆναι, πρῶτον μὲν ὑμῖν ἧττον δεήσει
τούτων, ὅσῳ ἂν μᾶλλον ἐγνωκότες ἦτε ταῦτα, ἔπειθ᾿ ἃ
προσήκει φρονεῖν δόξετε.
Ὅτι δ᾿ οὐδὲν καινὸν οὔτ᾿ ἐγὼ λέγω νῦν κελεύων Ῥοδίους
ἐλευθεροῦν, οὔθ᾿ ὑμεῖς, ἂν πεισθῆτέ μοι, ποιήσετε, τῶν γεγενη-
μένων ὑμᾶς τι καὶ συνενηνοχότων ὑπομνήσω. ὑμεῖς ἐξε-
πέμψατε Τιμόθεόν ποτ᾿, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, βοηθήσοντ᾿
Ἀριοβαρζάνῃ, προσγράψαντες τῷ ψηφίσματι ᾿μὴ λύοντα
τὰς σπονδὰς τὰς πρὸς τὸν βασιλέα.᾿ ἰδὼν δ᾿ ἐκεῖνος τὸν
μὲν Ἀριοβαρζάνην φανερῶς ἀφεστῶτα βασιλέως, Σάμον δὲ
φρουρουμένην ὑπὸ Κυπροθέμιδος, ὃν κατέστησε Τιγράνης
ὁ βασιλέως ὕπαρχος, τῷ μὲν ἀπέγνω μὴ βοηθεῖν, τὴν δὲ
προσκαθεζόμενος καὶ βοηθήσας ἠλευθέρωσε. καὶ μέχρι τῆς
τήμερον ἡμέρας οὐ γέγονεν πόλεμος διὰ ταῦθ᾿ ὑμῖν. οὐ γὰρ
ὁμοίως οὐδεὶς ὑπέρ τε τοῦ πλεονεκτεῖν πολεμήσειεν ἂν καὶ
τῶν ἑαυτοῦ, ἀλλ᾿ ὑπὲρ μὲν ὧν ἐλαττοῦνται μέχρι τοῦ δυνατοῦ
πάντες πολεμοῦσιν, ὑπὲρ δὲ τοῦ πλεονεκτεῖν οὐχ οὕτως, ἀλλ᾿
ἐφίενται μέν, ἐάν τις ἐᾷ, ἐὰν δὲ κωλυθῶσιν, οὐδὲν ἠδικηκέναι
τοὺς ἐναντιωθέντας αὐτοῖς ἡγοῦνται.
Ὅτι δ᾿ οὐδ᾿ ἂν ἐναντιωθῆναί μοι δοκεῖ τῇ πράξει ταύτῃ
νῦν Ἀρτεμισία τῆς πόλεως οὔσης ἐπὶ τ ῶν πραγμάτων, μίκρ᾿
ἀκούσαντες σκοπεῖτε εἴτ᾿ ὀρθῶς λογίζομαι ταῦτ᾿ εἴτε μή.
ἐγὼ νομίζω, πράττοντος μὲν ἐν Αἰγύπτῳ πάνθ᾿ ὡς ὥρμηκε
βασιλέως, σφόδρ᾿ ἂν Ἀρτεμισίαν πειραθῆναι περιποιῆσαι
Ῥόδον αὐτῷ, οὐ τῇ βασιλέως εὐνοίᾳ, ἀλλὰ τῷ βούλεσθαι
πλησίον αὐτῆς διατρίβοντος ἐκείνου μεγάλην εὐεργεσίαν
καταθέσθαι πρὸς αὐτόν, ἵν᾿ ὡς οἰκειότατ᾿ αὐτὴν ἀποδέχηται.
πράττοντος δ᾿ ὡς λέγεται, καὶ διημαρτηκότος οἷς ἐπεχείρησεν,
ἡγεῖσθαι τὴν νῆσον ταύτην, ὅπερ ἔστιν, ἄλλο μὲν οὐ δὲν
ἂν εἶναι βασιλεῖ χρησίμην ἐν τῷ παρόντι, τῆς δ᾿ αὑτῆς
ἀρχῆς ἐπιτείχισμα πρὸς τὸ μηδ᾿ ὁτι οῦν παρακινεῖν. ὥστε μοι
δοκεῖ μᾶλλον ἂν ὑμᾶς ἔχειν μὴ φανερῶς αὐτῆς ἐνδούσης, ἢ
᾿κεῖνον λαβ εῖν βούλεσθαι. οἶμαι μὲν οὖν οὐδὲ βοηθήσειν
αὐτήν, ἂν δ᾿ ἄρα τοῦτο ποιῇ, φαύλως καὶ κακῶς. επεὶ καὶ
βασιλέα γε, ὅ τι μὲν ποιήσει μὰ Δί᾿ οὐκ ἂν εἴποιμ᾿ ἔγωγ᾿
ὡς οἶδα, ὅτι μέντοι συμφ έρει τῇ πόλει δῆλον ἤδη γενέσθαι
πότερ᾿ ἀντιποιήσεται τῆς πόλεως τῆς Ῥοδίων ἢ οὔ, τοῦτ᾿
ἂν ἰσχυρισαίμην. οὐ γὰρ ὑπὲρ Ῥοδίων βουλευτέον, ὅταν
ἀντιποιῆται, μόνον, ἀλλ᾿ ὑπὲρ ἡμῶν αὐτῶν καὶ τῶν πάντων
Ἑλλήνων.
Οὐ μὴν οὐδ᾿ ἂν εἰ δι᾿ αὑτῶν εἶχον τὴν πόλιν οἱ νῦν ὄντες
ἐν αὐτῇ Ῥόδιοι, παρῄνεσ᾿ ἂν ὑμῖν τούτους ἑλέσθαι, οὐδ᾿ εἰ
πάνθ᾿ ὑπισχνοῦνθ᾿ ὑμῖν ποιήσειν. ὁρῶ γὰρ αὐτοὺς τὸ μὲν
πρῶτον, ὅπως καταλύσωσι τὸν δῆμον, προσλαβόντας τινὰς
τῶν πολιτῶν, ἐπειδὴ δὲ τοῦτ᾿ ἔπραξαν, πάλιν ἐκβαλόντας
τούτους. τοὺς οὖν μηδετέροις πιστῶς κεχρημένους οὐδ᾿ ἂν
ὑμῖν βεβαίους ἡγοῦμαι γενέσθαι συμμάχους. καὶ ταῦτ᾿
οὐδεπώποτ᾿ εἶπον ἄν, εἰ τῷ Ῥοδίων δήμῳ μόνον ἡγούμην
συμφέρειν. οὔτε γὰρ προξενῶ τῶν ἀνδρῶν οὔτ᾿ ἰδίᾳ ξένος
αὐτῶν οὐδείς ἐστί μοι. οὐ μη ν οὐδ᾿ εἰ ταῦτ᾿ ἀμφότερ᾿ ἦν,
εἰ μὴ συμφέρειν ὑμῖν ἡγούμην, εἶπον ἄν, ἐπεὶ Ῥοδίοις γε, ει
οἷόν τε τοῦτ᾿ εἰπεῖν τῷ συναγορεύοντι τῇ σωτηρίᾳ αὐτῶν,
συγχαίρω τῶν γεγενημένων. τοῦ κομίς ασθαι γὰρ τὰ ὑμέτερ᾿
ὑμῖν φθονήσαντες τὴν ἑαυτῶν ἐλευθερίαν ἀπολωλέκασι, καὶ
παρὸν αὐτοῖς Ἕλλησι καὶ βελτίοσιν αὐτῶν [ὑμῖν] ἐξ ἴσου
συμμαχεῖν, βαρβάροις καὶ δούλοις, οὓς εἰς τὰς ἀκροπόλει ς
παρεῖνται, δουλεύουσιν. ὀλίγου δὲ δέω λέγειν, ἐὰν αὐτοῖς
ὑμεῖς ἐθελήσητε βοηθῆσαι, ὡς καὶ συνε νήνοχε ταῦτ᾿ αὐτοῖς.
εὖ μὲν γὰρ πράττοντες οὐκ οἶδ᾿ εἴ ποτ᾿ ἂν εὖ φρονῆσαι
ἠθέλησαν, ὄντες Ῥόδιοι, ἔργῳ δὲ πειραθέντες καὶ διδαχθέντες
ὅτι πολλῶν κακῶν ἡ ἄνοι᾿ αἰτία τοῖς πολλοῖς γίγνεται, τάχ᾿
ἄν, εἰ τύχοιεν, σωφρονέστεροι πρὸς τὸν λοιπὸν τοῦ χρόνου
γένοιντο. τοῦτο δ᾿ οὐ μικρὰν ὠφέλειαν αὐτοῖς ἡγοῦμαι.
φημὶ δὴ χρῆναι πειρᾶσθαι σῴζειν τοὺς ἄνδρας καὶ μὴ
μνησικακεῖν, ἐνθυμουμένους ὅτι πολλὰ καὶ ὑμεῖς ὑπὸ τῶν
ἐπιβουλευσάντων ἐξηπάτησθε, ὧν οὐδενὸς αὐτοὶ δοῦναι δίκην
δίκαιον ἂν εἶναι φήσαιτε.
Ὁρᾶτε δὲ κἀκεῖν᾿, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅτι πολλοὺς ὑμεῖς
πολέμους πεπολεμήκατε καὶ πρὸς δημοκρατίας καὶ πρὸς
ὀλιγαρχίας. καὶ τοῦτο μὲν ἴστε καὶ αὐτοί. ἀλλ᾿ ὑπὲρ ὧν
πρὸς ἑκατέρους ἔσθ᾿ ὑμῖν ὁ πόλεμος, τοῦτ᾿ ἴσως ὑμῶν οὐδεὶς
λογίζεται. ὑπὲρ τίνων οὖν ἐστίν; πρὸς μὲν τοὺς δήμους ἢ
περὶ τῶν ἰδίων ἐγκλημάτων, οὐ δυνηθέντων δημοσίᾳ διαλύ-
σασθαι ταῦτα, ἢ περὶ γῆς μέρους ἢ ὅρων ἢ φιλονικίας ἢ τῆς
ἡγεμονίας. πρὸς δὲ τὰς ὀλιγαρχίας ὑπὲρ μὲν τούτων οὐδενός,
ὑπὲρ δὲ τῆς πολιτείας καὶ τῆς ἐλευθερίας. ὥστ᾿ ἔγωγ᾿ οὐκ
ἂν ὀκνήσαιμ᾿ εἰπεῖν μᾶλλον ἡγεῖσθαι συμφέρειν δημοκρατου-
μένους τοὺς Ἕλληνας ἅπαντας πολεμεῖν ὑμῖν ἢ ὀλιγαρχου-
μένους φίλους εἶναι. πρὸς μὲν γὰρ ἐλευθέρους ὄντας οὐ
χαλεπῶς ἂν εἰρήνην ὑμᾶς ποιήσασθαι νομίζω, ὁπότε βουλη-
θείητε, πρὸς δ᾿ ὀλιγαρχουμένους οὐδὲ τὴν φιλίαν ἀσφαλῆ
νομίζω. οὐ γὰρ ἔσθ᾿ ὅπως ὀλίγοι πολλοῖς καὶ ζητοῦντες
ἄρχειν τοῖς μετ᾿ ἰσηγορίας ζῆν ᾑρημένοις εὖνοι γένοιντ᾿ ἄν.
Θαυμάζω δ᾿ εἰ μηδεὶς ὑμῶν ἡγεῖ ται Χίων ὀλιγαρχουμένων
καὶ Μυτιληναίων, καὶ νυνὶ Ῥοδίων καὶ πάντων ἀνθρώπων
ὀλίγου δέω λέγειν εἰς ταύτην τὴν δουλείαν ὑπαγομένων,
συγκινδυνεύειν τι τὴν παρ᾿ ἡμῖν πολιτείαν, μηδὲ λογίζεται
τοῦθ᾿ ὅτι οὐκ ἔστιν ὅπως, εἰ δι᾿ ὀλιγαρχίας ἅπαντα συστή-
σεται, τὸν παρ᾿ ὑμῖν δῆμον ἐάσουσιν. ἴσασι γὰρ οὐδένας
ἄλλους πάλιν εἰς ἐλευθερίαν <ἂν> τὰ πράγματ᾿ ἐξάγοντας.
ὅθεν δὴ κακὸν αὑτοῖς ἄν τι γενέσθαι προσδοκῶσι, τοῦτ᾿
ἀνελεῖν βουλήσονται. τοὺς μὲν οὖν ἄλλους τοὺς ἀδικοῦντάς
τινας αὐτῶν τῶν κακῶς πεπονθότων ἐχθροὺς ἡγεῖσθαι χρή.
τοὺς δὲ τὰς πολιτείας καταλύοντας καὶ μεθιστάντας εἰς ὀλι-
γαρχίαν κοινοὺς ἐχθροὺς παραινῶ νομίζειν ἁπάντων τῶν
ἐλευθερίας ἐπιθυμούντων. ἔπειτα καὶ δίκαιον, ὦ ἄνδρες
Ἀθηναῖοι, δημοκρατουμένους αὐτοὺς τοιαῦτα φρονοῦντας
φαίνεσθαι περὶ τῶν ἀτυχούντων δήμων, οἷάπερ ἂν τοὺς
ἄλλους ἀξιώσαιτε φρονεῖν περὶ ὑμῶν, εἴ ποθ᾿, ὃ μὴ γένοιτο,
τοιοῦτό τι συμβαίη. καὶ γὰρ εἰ δίκαιά τις φήσει Ῥοδίους
πεπονθέναι, οὐκ ἐπιτήδειος ὁ καιρὸς ἐφησθῆναι. δεῖ γὰρ τοὺς
εὐτυχοῦντας περὶ τῶν ἀτυχούντων ἀεὶ φαίνεσθαι τὰ βέλ-
τιστα βουλευομένους, ἐπειδήπερ ἄδηλον τὸ μέλλον ἅπασιν
ἀνθρώποις.
Ἀκούω δ᾿ ἐγὼ πολλάκις ἐνταυθὶ παρ᾿ ὑμῖν τινῶν λεγόντων
ὡς, ὅτ᾿ ἠτύχησεν ὁ δῆμος ἡμῶν, συνεβουλήθησάν τινες αὐτὸν
σωθῆναι. ὧν ἐγὼ μόνων Ἀργείων ἐν τῷ παρόντι μνησθή-
σομαι βραχύ τι. οὐ γὰρ ἂν ὑμᾶς βουλοίμην, δόξαν ἔχοντας
τοῦ σῴζειν τοὺς ἀτυχοῦντας ἀεί, χείρους Ἀργείων ἐν ταύτῃ
τῇ πράξει φανῆναι, οἳ χώραν ὅμορον τῇ Λακεδαιμονίων
οἰκοῦντες, ὁρῶντες ἐκείνους γῆς καὶ θαλάττης ἄρχοντας, οὐκ
ἀπώκνησαν οὐδ᾿ ἐφοβήθησαν εὐνοϊκῶς ὑμῖν ἔχοντες φανῆναι,
ἀλλὰ καὶ πρέσβεις ἐλθόντας ἐκ Λακεδαίμονος, ὥς φασιν,
ἐξαιτήσοντάς τινας τῶν φυγάδων τῶν ὑμετέρων ἐψηφίσαντο,
ἐὰν μὴ πρὸ ἡλίου δύντος ἀπαλλάττωνται, πολεμίους κρίνειν.
εἶτ᾿ οὐκ αἰσχρόν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, εἰ τὸ μὲν Ἀργείων
πλῆθος οὐκ ἐφοβήθη τὴν Λακεδαιμονίων ἀρχὴν ἐν ἐκείνοις
τοῖς καιροῖς οὐδὲ τὴν ῥώμην, ὑμεῖς δ᾿ ὄντες Ἀθηναῖοι βάρ-
βαρον ἄνθρωπον, καὶ ταῦτα γυναῖκα, φοβήσεσθε; καὶ μὴν οἱ
μὲν ἔχοιεν ἂν εἰπεῖν ὅτι πολλάκις ἥττηνται [ὑπὸ] Λακεδαι-
μονίων, ὑμεῖς δὲ νενικήκατε μὲν πολλάκις βασιλέα, ἥττησθε
δ᾿ οὐδ᾿ ἅπαξ οὔτε τῶν δούλων τῶν βασιλέως οὔτ᾿ αὐτοῦ
᾿κείνου. εἰ γάρ τί που κεκράτηκε τῆς πόλεως βασιλεύς, ἢ
τοὺς πονη ροτάτους τῶν Ἑλλήνων καὶ προδότας αὐτῶν χρή-
μασι πείσας ἢ οὐδαμῶς ἄλλως κεκράτηκεν. καὶ οὐδὲ τοῦτ᾿
αὐτῷ συνενήνοχεν, ἀλλ᾿ ἅμ᾿ εὑρήσετ᾿ αὐτὸν τήν τε πόλιν
διὰ Λακεδαιμονίων ἀσθενῆ ποιήσαντα καὶ περὶ τῆς αὑτοῦ
βασιλείας κινδυνεύσαντα πρὸς Κλέαρχον καὶ Κῦρον. οὔτ᾿
οὖν ἐκ φανεροῦ κεκράτηκεν οὔτ᾿ ἐπιβουλεῦσαι συνενήνοχεν
αὐτῷ. ὁρῶ δ᾿ ὑμῶν ἐνίους Φιλίππου μὲν ὡς ἄρ᾿ οὐδενὸς
ἀξίου πολλάκις ὀλιγωροῦντας, βασιλέα δ᾿ ὡς ἰσχυρὸν ἐχθρὸν
οἷς ἂν προέληται φοβουμένους. εἰ δὲ τὸν μὲν ὡς φαῦλον
οὐκ ἀμυνούμεθα, τῷ δ᾿ ὡς φοβερῷ πάνθ᾿ ὑπείξομεν, πρὸς
τίνας, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, παραταξόμεθα;
Εἰσὶ δέ τινες, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, παρ᾿ ὑμῖν δεινότατοι
τὰ δίκαια λέγειν ὑπὲρ τῶν ἄλλων πρὸς ὑμᾶς, οἷς παραινέ-
σαιμ᾿ ἂν ἔγωγε τοσοῦτον μόνον, ὑπὲρ ὑμῶν πρὸς τοὺς ἄλλους
ζητεῖν τὰ δίκαια λέγειν, ἵν᾿ αὐτοὶ τὰ προσήκοντα πρῶτοι
φαίνωνται ποιοῦντες. ὡς ἔστ᾿ ἄτοπον περι τῶν δικαίων ὑμᾶς
διδάσκειν αὐτὸν οὐ δίκαια ποιοῦντα. οὐ γάρ ἐστι δίκαιον
ὄντα πολίτην τοὺς καθ᾿ ὑμῶν λόγους, ἀλλὰ μὴ τοὺς ὑπὲρ
ὑμῶν ἐσκέφθαι. φέρε γὰρ πρὸς θεῶν σκοπεῖτε, τί δήποτ᾿ ἐν
Βυζαντίῳ οὐδείς ἐσθ᾿ ὁ διδάξων ἐκείνους μὴ καταλαμβάνειν
Χαλκηδόνα, ἣ βασιλέως μέν ἐστιν, εἴχετε δ᾿ αὐτὴν ὑμεῖς,
ἐκείνοις δ᾿ οὐδαμόθεν προσῆκεν. μηδὲ Σηλυμβρίαν, πόλιν
ὑμετέραν ποτὲ σύμμαχον οὖ σαν, ὡς αὑτοὺς συντελῆ ποιεῖν
καὶ Βυζαντίων ὁρίζειν τὴν τούτων χώραν παρὰ τοὺς ὅρκους
καὶ τὰς συνθήκας, ἐν αἷς αὐτονόμους τὰς πόλεις εἶναι
γέγραπται; οὐδὲ Μαύσωλον ζῶντα, οὐδὲ τελευτήσαντος
ἐκείνου τὴν Ἀρτεμισίαν οὐδείς ἐσθ᾿ ὁ διδάξων μὴ κατα-
λαμβάνειν Κῶν καὶ Ῥόδον καὶ ἄλλας ἑτέρ ας πόλεις Ἑλλη-
νίδας, ὧν βασιλεὺς ὁ ᾿κείνων δεσπότης ἐν ταῖς συνθήκαις
ἀπέστη τοῖς Ἕλλησι, καὶ περὶ ὧν πολλοὺς κινδύνους καὶ
καλοὺς ἀγῶνας οἱ κατ᾿ ἐκείνους τοὺς χρόνους Ἕλληνες
ἐποιήσαντο. εἰ δ᾿ ἄρα καὶ λέγει τις ἀμφοτέροις αὐτοῖς,
ἀλλ᾿ οἵ γε πεισόμενοι τούτοις, ὡς ἔοικεν, οὐκ εἰσίν. ἐγὼ
δὲ δίκαιον μὲν εἶναι νομίζω κατάγειν τὸν Ῥοδίων δῆμον. οὐ
μὴν ἀλλὰ καὶ εἰ μὴ δίκαιον ἦν, ὅταν εἰς ἃ ποιοῦσιν οὗτοι
βλέψω, προσήκειν οἶμαι παραινεῖν κατάγειν. διὰ τί; ὅτι
πάντων μέν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὰ δίκαια ποιεῖν ὡρμηκότων,
αἰσχρὸν ἡμᾶς μόνους μὴ ᾿θέλειν, ἁπάντων δὲ τῶν ἄλλων
ὅπως ἀδικεῖν δυνήσονται παρασκευαζομένων μόνους ἡμᾶς τὰ
δίκαια προτείνεσθαι, μηδενὸς ἀντιλαμβανομένους, οὐ δικαιο-
σύνην ἀλλ᾿ ἀνανδρίαν ἡγοῦμαι. ὁρῶ γὰρ ἅπαντας πρὸς τὴν
παροῦσαν δύναμιν τῶν δικαίων ἀξιουμένους. καὶ παράδειγμα
λέγειν ἔχω τούτου πᾶσιν ὑμῖν γνώριμον. εἰσὶ συνθῆκαι
τοῖς Ἕλλησι [διτταὶ] πρὸς βασιλέα, ἃς ἐποιήσαθ᾿ ἡ πόλις ἡ
ἡμετέρα, ἃς ἅπαντες ἐγκωμιάζουσι, καὶ μετὰ ταῦθ᾿ ὕστερον
Λακεδαιμόνιοι ταύτας ὧν δὴ κατηγοροῦσι. κἀν ταύταις οὐχὶ
ταὐτὰ δίκαι᾿ ἀμ φοτέραις ὥρισται. τῶν μὲν γὰρ ἰδίων δικαίων
τῶν ἐν ταῖς πολιτείαις οἱ νόμοι κοινὴν τὴν μετουσίαν ἔδοσαν
καὶ ἴσην καὶ τοῖς ἀσθενέσιν καὶ τοῖς ἰσχυροῖς. τῶν δ᾿
Ἑλληνικῶν δικαίων οἱ κρατοῦντες ο ρισταὶ τοῖς ἥττοσι
γίγνονται.
Ἐπειδὴ τοίνυν ὑμῖν ἐγνωκέναι τὰ δίκαια [ποιεῖν] ὑπάρχει,
ὅπως καὶ πρᾶξαι ταῦτ᾿ ἐφ᾿ ὑμῖν ἔσται δεῖ σκοπεῖν. ἔστι δὲ
ταῦτ᾿, ἐὰν ὑποληφθῆτε κοινοὶ προστάται τη ς πάντων ἐλευ-
θερίας εἶναι. εἰκότως δέ μοι δοκεῖ χαλεπώτατον ὑμῖν εἶναι
πρᾶξαι τὰ δέοντα. τοῖς μὲν γὰρ ἄλλοις ἅπασιν ἀνθρώποις
εἷς ἀγών ἐστιν ὁ πρὸς τοὺς προδήλους ἐχθρούς, ὧν ἂν κρατή-
σωσιν, οὐδὲν ἐμποδὼν αὐτοῖς κυρίοις τῶν ἀγαθῶν εἶναι.
ὑμῖν δ᾿, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δύο, οὗτο ς θ᾿ ὁ καὶ τοῖς ἄλλοις
καὶ πρόσεσθ᾿ ἕτερος τούτου πρότερος καὶ μείζων. δεῖ γὰρ
ὑμᾶς βουλευομέν ους κρατῆσαι τῶν τἀναντία τῇ πόλει παρ᾿
ὑμῖν πράττειν προῃρημένων. ὅταν οὖν μηδὲν ἦ διὰ τούτο υς
ἀκονιτεὶ τῶν δεόντων γενέσθαι, πολλῶν διαμαρτάνειν ὑμᾶς
εἰκότως συμβαίνει. τοῦ μέντοι πολλοὺς ἀδεῶς ταύτην τὴν
τάξιν αἱρεῖσθαι τῆς πολιτείας, ἴσως μὲν αἱ παρὰ τῶν μισθοδο-
τούντων αὐτοὺς ὠφέλειαι μάλιστ᾿ αἴτιαι, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ
ὑμᾶς ἄν τις ἔχοι δικαίως αἰτιᾶσθαι. ἐχρῆν γάρ, ὦ ἄνδρες
Ἀθηναῖοι, τὴν αὐτὴν ἔχειν διάνοιαν ὑμᾶς περὶ τῆς ἐν τῇ
πολιτείᾳ τάξεως ἥνπερ περὶ τῆς ἐν ταῖς στρατείαις ἔχετε.
τίς οὖν ἐστιν αὕτη; ὑμεῖς τὸν λιπόντα τὴν ὑπὸ τοῦ στρα-
τηγοῦ τάξιν ταχθεῖσαν, ἄτιμον οἴεσθε προσήκειν εἶναι καὶ
μηδενὸς τῶν κοινῶν μετέχειν. χρῆν τοίνυν καὶ τοὺς τὴν
ὑπὸ τῶν προγόνων τάξιν ἐν τῇ πολιτείᾳ παραδεδομένην
λιπόντας καὶ πολιτευομένους ὀλιγαρχικῶς ἀτίμους τοῦ συμ-
βουλεύειν ὑμῖν αὐτοῖς ποιεῖσθαι. νῦν δὲ τῶν μὲν συμμάχων
τοὺς τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον κρινεῖν ὀμωμοκότας νομίζετ᾿
εὐνουστάτους, τῶν δὲ πολιτευομένων οὓς ἴστε σαφῶς τοὺς
τῆς πόλεως ἐχθροὺς ᾑρημένους, τούτους πιστοτάτους ἡγεῖσθε.
Ἀλλὰ γὰρ οὐχ ὅ τι τις κατηγορήσει τούτων ἢ τοῖς ἄλλοις
ὑμῖν ἐπιπλήξει χαλεπὸν εὑρεῖν, ἀλλ᾿ ἀφ᾿ ὁποίων λόγων ἢ
πράξεως ποίας ἐπανορθώσεταί τις ἃ νῦν οὐκ ὀρθῶς ἔχει,
τοῦτ᾿ ἔργον εὑρεῖν. ἴσως μὲν οὖν οὐδὲ τοῦ παρόντος καιροῦ
περὶ πάντων λέγειν. ἀλλ᾿ ἐὰν ἃ προῄρησθε δυνηθῆτ ᾿ ἐπικυ-
ρῶσαι συμφερούσῃ τινὶ πράξει, καὶ τἄλλ᾿ ἂν ἴσως καθ᾿ ἓν
ἀεὶ βέλτιον σχοίη. ἐγὼ μὲν ο ὖν οἶμαι δεῖν ὑμᾶς ἀντιλαμ-
βάνεσθαι τῶν πραγμάτων τούτων ἐρρωμένως, καὶ πράττειν
ἄξια τῆς πόλεως, ἐνθυμουμένους ὅτι χαίρετ᾿ ἀκούοντες, ὅταν
τις ἐπαινῇ τοὺς προγόνους ὑμῶν καὶ τὰ πεπραγμέν᾿ ἐκείνοις
διεξίῃ καὶ τὰ τρόπαια λέγῃ. νομίζετε τοίνυν ταῦτ᾿ ἀναθεῖναι
τοὺς προγόνους ὑμῶν οὐχ ἵνα θαυμάζητ᾿ αὐτὰ θεωροῦντες,
ἀλλ᾿ ἵνα καὶ μιμῆσθε τὰς τῶν ἀναθέντων ἀρετάς.