Διακήρυξη τῶν Δικαιωμάτων τοῦ παιδιοῦ

20 Νοεμβρίου 1959
Ὀργανισμὸς Ἡνωμένων Ἐθνῶν - UNICEF


ΠΡΟΟΙΜΙΟ

Ἐπειδὴ οἱ λαοὶ τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν ἐπιβεβαίωσαν στὸ χάρτη τὴν πίστη τους στὰ θεμελιώδη δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν ἀξιοπρέπεια καὶ τὴν ἀξία τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας καὶ ἀποφάσισαν νὰ προωθήσουν τὴν κοινωνικὴ πρόοδο καὶ καλύτερα ἐπίπεδα ζωῆς σὲ συνθῆκες μεγαλύτερης ἐλευθερίας.

Ἐπειδὴ τὰ Ἡνωμένα Ἔθνη, διακήρυξαν στὴν Οἰκουμενικὴ Διακήρυξη τῶν Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου, πὼς ὁ καθένας δικαιοῦται νὰ ἀπολαμβάνει ὅλα τὰ δικαιώματα καὶ τὶς ἐλευθερίες ποὺ προβλέπονται στὴν Διακήρυξη χωρὶς κανενὸς εἴδους διάκριση φυλῆς, χρώματος, φύλλου, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικῶν ἢ ἄλλων πεποιθήσεων, ἐθνικῆς ἢ κοινωνικῆς καταγωγῆς, περιουσίας, οἰκογενειακῆς προέλευσης ἢ ἄλλης κοινωνικῆς θέσεως.

Ἐπειδὴ τὸ παιδὶ ἔχει ἀνάγκη, λόγω τῆς φυσικῆς καὶ πνευματικῆς του ἀνωριμότητας, ἀπὸ ἰδιαίτερη προφύλαξη καὶ φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης καὶ τῆς κατάλληλης νομικῆς προστασίας, τόσο πρὶν ὅσο καὶ μετὰ τὴ γέννησή του.

Ἐπειδὴ ἡ ἀνάγκη γιὰ τέτοια ἰδιαίτερη προστασία, διατυπώθηκε στὴ Διακήρυξη τῆς Γενεύης γιὰ τὰ δικαιώματα τοῦ Παιδιοῦ τὸ 1924 καὶ ἀναγνωρίστηκε στὴν Οἰκουμενικὴ Διακήρυξη τῶν Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου καὶ στὰ καταστατικὰ τῶν εἰδικευμένων ὀργανισμῶν καὶ τῶν διεθνῶν ὀργανώσεων ποὺ ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν εὐημερία τῶν παιδιῶν.

Ἐπειδὴ ἡ ἀνθρωπότητα ὀφείλει στὸ παιδὶ ὅ,τι καλύτερο ἔχει νὰ δώσει,

Γι᾿ αὐτὸ τώρα ἡ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

Προβαίνει σ᾿ αὐτὴ τὴ Διακήρυξη τῶν Δικαιωμάτων τοῦ Παιδιοῦ γιὰ νὰ μπορεῖ τὸ παιδὶ νὰ ζήσει εὐτυχισμένο τὰ παιδικά του χρόνια καὶ νὰ ἀπολαμβάνει, γιὰ τὸ δικό του καλὸ καὶ τὸ καλὸ τῆς κοινωνίας, τὰ δικαιώματα ποὺ περιέχονται στὴ Διακήρυξη καὶ καλεῖ τοὺς γονεῖς, τοὺς ἄνδρες καὶ τὶς γυναῖκες σὰν ἄτομα, τὶς ἐθελοντικὲς ὀργανώσεις, τοὺς φορεῖς τῆς τοπικῆς αὐτοδιοίκησης καὶ τὶς ἐθνικὲς Κυβερνήσεις νὰ ἀναγνωρίσουν τὰ δικαιώματα αὐτὰ καὶ νὰ ἐπιδιώξουν τὴν τήρησή τους μὲ νομοθετικὰ καὶ ἄλλα μέτρα, ποὺ θὰ ληφθοῦν προοδευτικά, σύμφωνα μὲ τὶς ἀκόλουθες ἀρχές:

ΑΡΧΗ ΠΡΩΤΗ

Τὸ παιδὶ θὰ ἀπολαμβάνει ὅλα τὰ δικαιώματα ποὺ προβλέπονται σὲ τούτη τὴ Διακήρυξη. Τὰ δικαιώματα αὐτὰ ἀναγνωρίζονται σὲ ὅλα ἀνεξαιρέτως τὰ παιδιὰ χωρὶς διάκριση φυλῆς, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικῶν ἢ ἄλλων πεποιθήσεων, ἐθνικῆς ἢ κοινωνικῆς καταγωγῆς, περιουσίας, οἰκογενειακῆς προέλευσης ἢ ἄλλης κοινωνικῆς θέσεως τοῦ ἴδιου του παιδιοῦ ἢ τῆς οἰκογενείας του.

ΑΡΧΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

Τὸ παιδὶ θὰ ἀπολαμβάνει ἰδιαίτερη προστασία καὶ θὰ τοῦ παρέχονται, μὲ νομοθετικὰ ἢ ἄλλα μέσα, εὐκαιρίες καὶ δυνατότητες γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἀναπτυχθεῖ σωματικά, ψυχικά, ἠθικά, πνευματικὰ καὶ κοινωνικά, μὲ τρόπο φυσιολογικὸ καὶ ὑγιεινὸ καὶ σὲ συνθῆκες ἐλευθερίας καὶ ἀξιοπρέπειας. Ὅταν θεσπίζονται νόμοι γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτόν, πρωταρχικὴ φροντίδα θὰ εἶναι ἡ ἐξασφάλιση τῶν πραγματικῶν συμφερόντων τοῦ παιδιοῦ.

ΑΡΧΗ ΤΡΙΤΗ

Στὸ παιδὶ θὰ ἀναγνωρίζεται ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς γεννήσεώς του τὸ δικαίωμα νὰ ἔχει ὄνομα καὶ ἐθνικότητα.

ΑΡΧΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

Τὸ παιδὶ θὰ ἀπολαμβάνει τὰ δικαιώματα τῆς κοινωνικῆς ἀσφάλειας. Θὰ τοῦ ἀναγνωρίζεται τὸ δικαίωμα νὰ μεγαλώνει καὶ νὰ ἀναπτύσσεται μὲ ὑγεία.

Γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸ θὰ παρέχεται στὸ παιδὶ καὶ τὴ μητέρα του ἰδιαίτερη φροντίδα καὶ προστασία, στὴν ὁποία περιλαμβάνεται καὶ ἡ ἱκανοποιητικὴ προγεννητικὴ καὶ μεταγεννητικὴ μέριμνα. Τὸ παιδὶ θὰ ἔχει τὸ δικαίωμα ἱκανοποιητικῆς διατροφῆς, στεγάσεως, ψυχαγωγίας καὶ ἰατρικῆς περιθάλψεως.

ΑΡΧΗ ΠΕΜΠΤΗ

Τὸ παιδὶ ποὺ μειονεκτεῖ σωματικά, διανοητικὰ ἢ κοινωνικὰ θὰ ἀπολαμβάνει τὴν ἰδιαίτερη μεταχείριση, ἐκπαίδευση καὶ φροντίδα ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ εἰδικὴ κατάστασή του.

ΑΡΧΗ ΕΚΤΗ

Τὸ παιδὶ ἔχει ἀνάγκη, γιὰ τὴν πλήρη καὶ ἁρμονικὴ ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητάς του, ἀπὸ ἀγάπη καὶ κατανόηση. Θὰ μεγαλώνει, ὅπου εἶναι δυνατόν, μὲ τὴν εὐθύνη καὶ τὴν φροντίδα τῶν γονέων του καὶ πάντοτε σὲ μιὰ ἀτμόσφαιρα στοργῆς καὶ ἠθικῆς καὶ ὑλικῆς ἀσφάλειας. Τὸ παιδὶ τῆς τρυφερῆς ἡλικίας, δὲν θὰ ἀποχωρίζεται ἀπὸ τὴν μητέρα του παρὰ μόνο σὲ ἐξαιρετικὲς περιπτώσεις. Ἡ κοινωνία καὶ οἱ δημόσιες ὑπηρεσίες θὰ ἔχουν τὸ καθῆκον νὰ παρέχουν ἰδιαίτερη φροντίδα στὰ παιδιὰ χωρὶς οἰκογένεια καὶ στὰ παιδιὰ ποὺ δὲν ἔχουν ἐπαρκῆ μέσα συντηρήσεως. Ἡ παροχὴ κρατικῶν ἐπιδομάτων καὶ ἄλλης βοήθειας γιὰ τὴ συντήρηση τῶν παιδιῶν πολυμελῶν οἰκογενειῶν εἶναι ἐπιθυμητή.

ΑΡΧΗ ΕΒΔΟΜΗ

Στὸ παιδὶ ἀναγνωρίζεται τὸ δικαίωμα τῆς ἐκπαίδευσης, ἡ ὁποία θὰ παρέχεται δωρεὰν καὶ θὰ εἶναι ὑποχρεωτική, στὴ στοιχειώδη τουλάχιστον βαθμίδα. Στὸ παιδὶ θὰ παρέχεται μία ἐκπαίδευση ποὺ θὰ προάγει τὴ γενικὴ παιδεία του καὶ θὰ τοῦ δώσει τὴ δυνατότητα μὲ βάση τὴν ἀρχὴ τῆς ἰσότητας τῶν εὐκαιριῶν νὰ ἀναπτύξει τὶς ἱκανότητές του, τὴν ἀτομική του κρίση καὶ τὸ αἴσθημα τῆς ἠθικῆς καὶ κοινωνικῆς εὐθύνης του καὶ νὰ γίνει ἕνα χρήσιμο μέλος τῆς κοινωνίας.

Τὰ πραγματικὰ συμφέροντα τοῦ παιδιοῦ θὰ ἀποτελοῦν τὴν κατευθυντήρια ἀρχὴ ἐκείνων ποὺ εἶναι ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν ἐκπαίδευση καὶ τὴν καθοδήγησή του. Ἡ εὐθύνη αὐτὴ ἀνήκει κατὰ πρῶτο λόγο στοὺς γονεῖς του.

Τὸ παιδὶ θὰ ἔχει κάθε εὐκαιρία γιὰ παιχνίδι καὶ ψυχαγωγία, ποὺ πρέπει νὰ κατευθύνονται πρὸς τοὺς ἴδιους σκοποὺς ποὺ ἐπιδιώκει καὶ ἡ ἐκπαίδευση. Ἡ κοινωνία καὶ οἱ δημόσιες ὑπηρεσίες θὰ ἐπιδιώξουν νὰ προωθήσουν τὴν ἀπόλαυση τοῦ δικαιώματος αὐτοῦ.

ΑΡΧΗ ΟΓΔΟΗ

Τὸ παιδὶ θὰ εἶναι σὲ κάθε περίπτωση ἀπὸ τοὺς πρώτους ποὺ θὰ ἀπολαμβάνουν προστασία καὶ περίθαλψη.

ΑΡΧΗ ΕΝΑΤΗ

Τὸ παιδὶ θὰ προστατεύεται ἀπὸ κάθε μορφὴ ἐγκατάλειψης, σκληρότητας καὶ ἐκμετάλλευσης. Δὲν θὰ εἶναι ἀντικείμενο κανενὸς εἴδους συναλλαγῆς.

Τὸ παιδὶ δὲν θὰ προσλαμβάνεται σὲ ἐργασία πρὶν φτάσει στὴ κατάλληλη κατώτατη ἡλικία. Σὲ καμία περίπτωση δὲν θὰ ἐξαναγκάζεται ἢ θὰ τοῦ ἐπιτρέπεται νὰ ἀπασχολεῖται σὲ ἐργασία ἢ ἐπάγγελμα ποὺ θὰ ζημιώνει τὴν ὑγεία ἢ τὴν ἐκπαίδευσή του ἢ θὰ παρεμποδίζει τὴν σωματική, πνευματικὴ ἢ ἠθικὴ ἀνάπτυξή του.

ΑΡΧΗ ΔΕΚΑΤΗ

Τὸ παιδὶ θὰ προστατεύεται ἀπὸ κάθε ἐνέργεια ποὺ μπορεῖ νὰ ἐνθαρρύνει φυλετικές, θρησκευτικὲς ἢ ὅποιας ἄλλης μορφῆς διακρίσεις. Τὸ παιδὶ θὰ ἀνατρέφεται μὲ πνεῦμα κατανόησης, ἀνοχῆς, φιλίας μεταξὺ τῶν λαῶν, εἰρήνης καὶ παγκόσμιας ἀδελφοσύνης καὶ μὲ πλήρη συναίσθηση ὅτι ἡ δραστηριότητα καὶ οἱ ἱκανότητές του πρέπει νὰ ἀφιερώνονται στὴν ἐξυπηρέτηση τῶν συνανθρώπων του.