Χειμερινοὶ Κολυμβητές

Τὸ πέρασμά σου

Lyra, 2007


Περιεχόμενα

Πληροφορίες

Παρουσίαση


1. Ἄνοιξέ μου, ἀδελφή μου, φίλη μου 2:35
2. Τὸ πέρασμά σου 2:52
3. Κάθε πρωῒ σ᾿ ἀναζητῶ 4:11
4. Ἡ τρελλὴ ροδιά 4:28
5. Εἶσαι ὁλομόναχος 1:50
6. Σὰν ἐξομολόγηση 2:27
7. Ἔρχεται ὁ πατέρας (Λόγια τοῦ τρελοῦ) 2:23
8. Ἔλα νὰ πᾶμε στὰ δεσμά μας 1:53
9. Ὄχι ἄλλα κλάματα, ὄμορφες 4:06
10. Σονέτο 114 1:44
11. Βγῆκε ὁ καλὸς μὲ τὴν καλή 3:05
12. Ἕνας ἄντρας δυὸ γυναῖκες 0:30
13. Πέστε, ὁ πόθος ποῦ φυτρώνει 0:38
14. Μ᾿ ἀγέρα καὶ βροχή (Τραγούδι τοῦ τρελοῦ) 1:35
15. Σὰν ἤμουν νιός (Τραγούδι τοῦ νεκροθάφτη) 1:23
16. Κυρά μου, ποῦ γυρίζεις μόνη; 1:54
17. Τὸ φιλί 1:23
18. Παραλληλισμοί 1:44
19. Κλαίουσες ἰτιές 4:38
20. Ἐρωτικὸς λόγος 10:36
21. Πῶς πέρασα τὴν Κυριακή μου (ἔκθεση Α´ Γυμν.) 0:22

1. Ἄνοιξέ μου, ἀδελφή μου, φίλη μου

Στίχοι: Σολομῶν, (Ἄσμα Ἀσμάτων, μικρὴ παραλλαγὴ
τοῦ ἀποσπάσματος ποὺ περιέχεται στὸ βιβλίο τοῦ
Pierre Louÿs Ἀφροδίτη, μετάφραση: Γιῶργος Τσουκαλᾶς,
Ἄγκυρα, Ἀθήνα 1969, σελ. 141)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἐλευθερία Ἀρβανιτάκη, Χειμερινοὶ Κολυμβητές

Ἤμουνα κοιμισμένη, ἀλλὰ ἡ καρδιά μου ἀγρυπνοῦσε
εἶν᾿ ἡ φωνὴ τοῦ πολυαγαπημένου μου...
Χτύπησε τὴν πόρτα.
Νά τον, ἔρχεται
πηδώντας πά᾿ στὰ βράχια,
ὅμοιος μὲ κατσίκι,
ἢ μ᾿ ἐλαφάκι.
Ὁ πολυαγαπημένος μου μιλάει καὶ μοῦ λέει:
Ἄνοιξέ μου, ἀδελφή μου, φίλη μου.
Τὸ κεφάλι εἶναι γεμάτο ἀπὸ δρόσο.
Τὰ μαλλιά μου ἀπὸ τὶς στάλες τῆς νυχτιᾶς.
Σήκω, φίλη μου·
ἔλα, ὄμορφη κοπέλα.
Νὰ ποὺ ὁ χειμώνας πέρασε
καὶ ἔφυγ᾿ ἡ βροχή.
Τὰ λουλούδια φυτρώνουν πά᾿ στὴ γῆ.
Ἔφτασ᾿ ὁ καιρὸς τοῦ τραγουδιοῦ,
ἀκούγετ᾿ ἡ τρυγόνα.
Σήκω, φίλη μου·
ἔλα, ὄμορφη κοπέλα.

2. Τὸ πέρασμά σου

Στίχοι: Κώστας Βάρναλης
(Ποιητικά, Κέδρος, Ἀθήνα 1978, σελ. 181)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς, Κώστας Σιδέρης

Στὴ ζήση αὐτὴ ποὺ τὴ μισοῦμε,
στὴ γῆς αὐτὴ ποὺ μᾶς μισεῖ,
κι ὅσο νὰ πιοῦμε δὲ σὲ σβηοῦμε
πόνε πικρὲ καὶ πόνε ἁψύ,
ποὺ μᾶς κρατᾶς καὶ σὲ κρατοῦμε·

σ᾿ αὐτὴν τὴ μαύρη γῆς καὶ ζήση,
ποῦ περπατούσαμε τυφλὰ
κι ἀνθὸς γιὰ μᾶς δὲν εἶχε ἀνθίσει
κι οὔτε σὲ δέντρον ἀψηλὰ
κρυμμένο ἀηδόνι κελαηδήσει,

ἦρθες Ἐσὺ μίαν ἅγιαν ὥρα,
ὅραμα θεῖο καὶ ξαφνικὸ
καὶ γέμισε ἥλιο ἀνθόν, ὀπώρα
κελαηδισμὸν παθητικὸ
ὀλ᾿ ἡ καρδιά μας, ὀλ᾿ ἡ χώρα.

Ἄχ! Τόσο λίγο νὰ βαστάξει
Τούτ᾿ ἡ γιορτὴ κ᾿ ἡ Πασκαλιά!..
Ἔφυγες κ᾿ ἔχουμε ρημάξει
ξανὰ καὶ πάλ᾿ ἡ Πασκαλιὰ
γιατ᾿ ἔτσι λίγο νὰ βαστάξει!

3. Κάθε πρωῒ σ᾿ ἀναζητῶ

Στίχοι: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Κάθε πρωὶ σ᾿ ἀναζητῶ, ὁλημερὶς σὲ ψάχνω
καὶ κάθε ἡλιοβασίλεμα ρωτῶ γιὰ σένα πάντα.

Κι ὅλες τὶς νύχτες μου περνῶ μὲ ἀγωνία καὶ πόνο,
κι ὅμως ποτὲ παράπονο δὲν βγάζει ἡ καρδιά μου.

Κι ὅμως ποτὲ παράπονο δὲν βγάζει ἡ καρδιά μου,
γιατὶ εἶν᾿ ὁ πόνος μου γλυκὸς πού ῾χω γιὰ σένα φῶς μου.

Ἀγάπη μου εἶν᾿ ἀβάσταχτος τοῦ χωρισμοῦ ὁ πόνος,
σὰν τὸ κερὶ σιγὰ-σιγὰ τὸ πνεῦμα μου θὰ σβήσει μὲς στὴ φλόγα.

Ἄλλη καμιὰ ποτὲ μὲς στὴ ζωὴ τὸ πνεῦμα μου δὲ θ᾿ ἀδράξει
κι οὔτε ποτὲ ζητῶ νὰ βρῶ παρηγοριὰ κι ἀνάσα σ᾿ ἀγάπη ἄλλη!


Στίχοι ἐμπνευσμένοι ἀπὸ τὸ παρακάτω ποίημα τοῦ ποιητῆ
Καῒς ἐμπν Μουὰς ἢ Μετζούν (τρελός), 1ος αἰ. μ.Χ.
Χίλιες καὶ μία νύχτες, μετάφραση: Κώστας Τρικογλίδης,
τόμος 1, Ἠριδανός, Ἀθήνα, σελ. 246

Ρωτῶ γιὰ σένα κάθε ἀνατολὴ τοῦ ἥλιου,
καὶ κάθε ἡλιοβασίλεμα ῥωτῶ γιὰ σένα πάντα.
Κι ὅλες τὶς νύχτες μου περνῶ μὲ ἀνησυχία καὶ πόνο,
κι ὅμως ποτὲ παράπονο δὲ βγάζω γιὰ τὸ βάσανό μου:
εἶναι γλυκὸς ὁ πόνος μου γιὰ σένα.

Ἀγάπη μου! Ἂν ἀκόμα βαστάξει ἡ ἀγωνία αὐτοῦ τοῦ χωρισμοῦ,
λίγο-λίγο τὸ πνεῦμα μου θὰ λιώσει σὰν τὸ κερὶ στὴ φλόγα.
Ἀγάπη μου, ἂν ἤθελες στὰ μάτια τοῦτα τὰ θλιμμένα
νὰ χαρίσεις τὴ θωριά σου, μιὰ μονάχα μέρα, τὰ μάτια μου
δὲ θὰ λαχταροῦσαν τίποτα πιὰ νὰ ἰδοῦν σ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο.

Σκέψου: ἄλλη καμιὰ ποτέ, σ᾿ ὅλη τὴ ζωή μου,
τὸ πνεῦμα μου δὲ θὰν τὸ κυριέψει,
οὔτε ποτὲ θέλω νὰ βρῶ παρηγοριὰ κι ἀνάσα
σ᾿ ἀγάπη ἄλλη!

4. Ἡ τρελλὴ ροδιά

Στίχοι: Ὀδυσσέας Ἐλύτης
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς, Κώστας Σιδέρης,
Χορωδία Δήμου Γλυκῶν Νερῶν

Πρωινὸ ἐρωτηματικὸ
κέφι à perdre haleine

Σ᾿ αὐτὲς τὶς κάτασπρες αὐλὲς ὅπου φυσᾶ ὁ νοτιὰς
Σφυρίζοντας σὲ θολωτὲς καμάρες, πέστε μου εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ
Ποὺ σκιρτάει στὸ φῶς σκορπίζοντας τὸ καρποφόρο γέλιο της
Μὲ ἀνέμου πείσματα καὶ ψιθυρίσματα, πέστε μου εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ
Ποὺ σπαρταράει μὲ φυλλωσιὲς νιογέννητες τὸν ὄρθρο
Ἀνοίγοντας ὅλα τὰ χρώματα ψηλὰ μὲ ρίγος θριάμβου;

Ὅταν στοὺς κάμπους ποὺ ξυπνοῦν τὰ ὁλόγυμνα κορίτσια
Θερίζουνε μὲ τὰ ξανθά τους χέρια τὰ τριφύλλια
Γυρίζοντας τὰ πέρατα τῶν ὕπνων, πέστε μου εἶναι ἡ τρελὴ ροδιὰ
Ποὺ βάζει ἀνύποπτη μέσ᾿ στὰ χλωρὰ πανέρια τους τὰ φῶτα
Ποὺ ξεχειλίζει ἀπὸ κελαηδισμοὺς τὰ ὀνόματά τους, πέστε μου
Εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ ποὺ μάχεται τὴ συννεφιὰ τοῦ κόσμου;

Στὴ μέρα ποὺ ἀπ᾿ τὴ ζήλια της στολίζεται μ᾿ ἑφτὰ λογιῶ φτερὰ
Ζώνοντας τὸν αἰώνιον ἥλιο μὲ χιλιάδες πρίσματα
Ἐκτυφλωτικά, πέστε μου εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ
Ποὺ ἁρπάει μιὰ χαίτη μ᾿ ἑκατὸ βιτσιὲς στὸ τρέξιμό της
Ποτὲ θλιμμένη καὶ ποτὲ γρινιάρα, πέστε μου εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ
Ποὺ ξεφωνίζει τὴν καινούργια ἐλπίδα ποὺ ἀνατέλλει;

Πέστε μου, εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ ποὺ χαιρετάει στὰ μάκρη
Τινάζοντας ἕνα μαντίλι φύλλων ἀπὸ δροσερὴ φωτιὰ
Μιὰ θάλασσα ἑτοιμόγεννη μὲ χίλια δυὸ καράβια
Μὲ κύματα ποὺ χίλιες δυὸ φορὲς κινᾶν καὶ πᾶνε
Σ᾿ ἀμύριστες ἀκρογιαλιές, πέστε μου εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ
Ποὺ τρίζει τ᾿ ἄρμενα ψηλὰ στὸν διάφανον αἰθέρα;

Πανύψηλα μὲ τὸ γλαυκὸ τσαμπὶ ποὺ ἀνάβει κι ἑορτάζει
Ἀγέρωχο, γεμάτο κίνδυνο, πέστε μου εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ
Ποὺ σπάει μὲ φῶς καταμεσὶς τοῦ κόσμου τὶς κακοκαιριὲς τοῦ δαίμονα
Ποὺ πέρα ὡς πέρα τὴν κροκάτη ἁπλώνει τραχηλιὰ τῆς μέρας
Τὴν πολυκεντημένη ἀπὸ σπαρτὰ τραγούδια, πέστε μου εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιὰ
Ποὺ βιαστικὰ ξεθηλυκώνει τὰ μεταξωτὰ τῆς μέρας;

Σὲ μεσοφούστανα πρωταπριλιᾶς καὶ σὲ τζιτζίκια δεκαπενταυγούστου
Πέστε μου, αὐτὴ ποὺ παίζει, αὐτὴ ποὺ ὀργίζεται αὐτὴ ποὺ ξελογιάζει
Τινάζοντας ἀπ᾿ τὴ φοβέρα τὰ κακὰ μαῦρα σκοτάδια της
Ξεχύνοντας στοὺς κόρφους τοῦ ἥλιου τὰ μεθυστικὰ πουλιὰ
Πέστε μου, αὐτὴ ποὺ ἀνοίγει τὰ φτερὰ στὸ στῆθος τῶν πραγμάτων
Στὸ στῆθος τῶν βαθιῶν ὀνείρων μας, εἶναι ἡ τρελλὴ ροδιά;

5. Εἶσαι ὁλομόναχος

Στίχοι: Ἀσὶζ Νεζίν
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Εἶσαι ὁλομόναχος
Δὲν εἶν᾿ στὸ χέρι σου νὰ δίνεις προσταγή
Ροδάκινα νὰ φᾶμε δὲν μπορέσαμε
Οὔτε τὶς ὄμορφες νὰ δοῦμε
Ἀπ᾿ τὰ μεταξωτά της νὰ φορέσουμε
Στὴν Κάπλιτζα νὰ μποῦμε δὲν μπορέσαμε
Σ᾿ αὐτὴν τὴν πόλη τῶν θελγήτρων ὁλομόναχοι...


Στίχοι ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἀσὶζ Νεζίν, «Ἀναμνήσεις ἑνὸς ἐξόριστου»,
μικρὴ παραλλαγὴ τῆς παρακάτω μετάφρασης
τοῦ Στέλιου Μαγιόπουλου, Στοχαστής, Ἀθήνα 1973, σελ. 85

Εἶσαι ὁλομόναχος
δὲν εἶναι στὸ χέρι σου νὰ δίνεις προσταγή
ροδάκινα νὰ φᾶμε δὲ μπορέσαμε
τὶς ὄμορφες νὰ δοῦμε δὲ μπορέσαμε
νὰ φορέσουμε ἀπ᾿ τὰ μεταξωτά της δὲ μπορέσαμε
στὴν Κάπλιτζα* νὰ μποῦμε δὲ μπορέσαμε
σὲ τούτη τὴν πόλη τῶν θελγήτρων ὁλομόναχοι...

* Κάπλιτζα: Τὰ περίφημα λουτρὰ τῆς Προύσας.

6. Σὰν ἐξομολόγηση

Στίχοι: Γιάννης Βαρβέρης
(Πεταμένα λεφτά, Κέδρος, Άθήνα 2005, σελ. 12)
Μουσική: Χάρης Παπαδόπουλος
Ἑρμηνεία: Ἐλευθερία Ἀρβανιτάκη, Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Ἔχει ὁ καθένας μας, πέρα ἀπ᾿ τὸ φθόνο
ἕναν ἄνθρωπο, γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ μόνο
ἄϋλον ἄνθρωπο - ποὺ τοῦ ἁπλώνει φυλλωσιά,
χωρὶς νά ῾ναι δέντρο ἢ ὀμπρέλλα, μοναχὰ δροσιά.

Τὸν κρατάει κρυφὸν ἀπὸ τὸν κόσμο, ἀλλὰ
ὁ ἴδιος τὶς νύχτες τὸν ἀγγίζει ἁπαλὰ
κι ἂς εἶναι ἄϋλος· ὅμως μεσουρανεῖ
στὰ χαρούμενα ὄνειρα, σὲ χρῶμα οὐρανί.

Γιατὶ ὁ ἄϋλος στ᾿ ὄνειρο γίνεται ὑπαρκτός,
πιάνεις τὸ σῶμα του, τὰ στήθη, ἐκτὸς
ἂν χάσεις ποτὲ τὸ ἀόρατο νῆμα·
θὰ μείνεις μόνος, μὲ τὰ δάκρυα καὶ τὴ ῥίμα.

Τὰ λυρικὰ ποιήματα ἀπὸ ἔργα τοῦ Σαίξπηρ -ὀκτὼ ἀπὸ τὰ ὁποῖα παρουσιάζουμε ἐδῶ σὲ μιὰ ἀκόμη μελοποιημένη τους μορφή, ἀφοῦ συνήθως τραγουδιοῦνται στὸ ἀνέβασμα τῶν ἔργων του- καὶ τὸ Σονέτο 114, μαζὶ μὲ ποιήματα καὶ ἄλλων σπουδαίων ποιητῶν τὰ βρῆκα συγκεντρωμένα σὲ ἕνα λεπτὸ βιβλίο τοῦ 1955, μὲ στοιχεῖα ἐξωφύλλου «Βασίλη Ρὠτα, Ξένα Λυρικά, Σαίξπηρ – Μπέρνς – Μπάϋρον - Σκωτσέζικες μπαλάντες – Σίλλερ – Μυσσέ - Χουίτμαν, ΙΚΑΡΟΣ». Τὸ ἀγόρασα τὸ 1971, ὅταν ὑπηρετοῦσα φαντάρος στὴ Λάρισα, στὴν ἐτήσια ἐμποροπανήγυρη ποὺ γίνεται ἐκεῖ κάθε τελευταία βδομάδα τοῦ Σεπτέμβρη, καὶ ἀφοῦ τὸ ἔντυσα μὲ ἕνα ὡραῖο δερμάτινο βυσσινὶ ἐξώφυλλο, ἔκτοτε δὲν τὸ ἀποχωρίστηκα. Τοὺς στίχους τοῦ «Ἔλα νὰ πᾶμε στὰ δεσμά μας» ξεχώρισα ἀπὸ τὰ λόγια μὲ τὰ ὁποῖα ὁ βασιλιὰς Λήρ, στὸ ὁμώνυμο ἔργο, ἀπευθύνεται στὴ μικρή του κόρη Κορδέλια, στὴν ἀρχὴ τῆς τρίτης σκηνῆς τῆς πέμπτης πράξης.
Α.Μ.

7. Ἔρχεται ὁ πατέρας (Λόγια τοῦ τρελοῦ)

Στίχοι: William Shakespeare, (Βασιλιὰς Λήρ,
Πρ. Β´, Σκ. 4 καὶ Πρ. Γ´, Σκ. 2,
Ξένα Λυρικά, μετάφραση Β. Ρώτας,
ΙΚΑΡΟΣ, Ἀθήνα 1955. σελ. 29-30)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς, Ἀργύρης Μπακιρτζῆς,
Χάρης Παπαδόπουλος, Κώστας Σιδέρης,
Μιχάλης Σιγανίδης, Χορωδία φίλων

Ἔρχεται ὁ πατέρας κουρελής,
πιάνει τὰ παιδιά του στραβομάρα·
ἔρχεται ὁ πατέρας παραλής,
τρέχουν τὰ παιδιά του μὲ λαχτάρα·
εἶναι πόρνη κι ἀπὸ κούνια ἡ μοίρα,
δὲν ἀνοίγει σὲ φτωχὸν τὴ θύρα.

Σὰν μπεῖ σὲ σπίτι τὸ βρακί,
ποὺ δὲν χωράει καὶ τὸ κεφάλι,
ψειριάζουν καὶ τὰ δυὸ πολύ.
Γυφτόγαμος, χαρὰ μεγάλη!

Ὅποιος τὴ φτέρνα του τὴ βγάζει
Στὴ θέση πού ῾χει τὴν καρδιά του
Ἀπό ῾να ἀγκάθι αὐτὸς φωνάζει
Κι ὁ ὕπνος γίνεται ἀγρυπνιά του.

Ὅποιος γιὰ κέρδος σὲ δουλεύει
καὶ γιὰ τὰ μάτια σ᾿ ἀκολουθάει,
σὰν δεῖ νὰ βρέχει, τὰ μαζεύει
καὶ στὴ βροχὴ σὲ παρατάει.

8. Ἔλα νὰ πᾶμε στὰ δεσμά μας

Στίχοι: William Shakespeare, (Βασιλιὰς Λήρ,
Πρ. Ε´, Σκ. 3, Ξένα Λυρικά, μετάφραση Β. Ρώτας,
ΙΚΑΡΟΣ, Ἀθήνα 1955. σελ. 29-30)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Ἔλα νὰ πᾶμε στὰ δεσμά μας:
οἱ δυό μας μόνοι, σὰν πουλάκια στὸ κλουβί,
θὰ κελαηδοῦμε.

μέσ᾿ ἀπ᾿ τοὺς τοίχους τῆς φυλακῆς μας
θὰ θωροῦμε τὴν παλίρροια
ἀπὸ τὶς κλίκες τῶν μεγάλων καὶ τὰ κόμματα
μὲ τὸ φεγγάρι νά ῾ρχονται, νὰ φεύγουν.

[Ἔλα πᾶμε...]

9. Ὄχι ἄλλα κλάματα, ὄμορφες

Στίχοι: Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ, (Πολὺ κακὸ γιὰ τὸ τίποτα,
πρ. Β´, Σκ. 3, Ξένα Λυρικά, μτφ. Βασίλης Ρώτας,
ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 1955, σελ. 12-13)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Διασκευή: Ἰσίδωρος Παπαδάμου
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς, Κώστας Σιδέρης, Χορωδία φίλων

Ὄχι ἄλλα κλάματα, ὄμορφες, ὄχι ἄλλλα δάκρυα πιά,
πάντα ἦταν οἱ ἄντρες ἄπιστοι καὶ πλάνοι,
μὲ τὅνα πόδι στὸ γιαλὸ καὶ τ᾿ ἄλλο στὴ στεριά,
ποτὲ δὲ σταματᾶν σ᾿ ἕνα λιμάνι.

Μὴν κλαῖτε πιὰ
κι ἂς ἔχουν γειά,
χαρὲς ἐσεῖς καὶ γέλια,
καὶ ξαλαφρῶστε τὴν καρδιὰ
μὲ τραλαρὸ καὶ τραλαρὰ
καὶ τραλαραλαρέλια.

Μὴ μοιρολόγια θλιβερά, μὴ μοιρολόγια πιά,
τοῦ πόνου ἀχοὺς καὶ τοῦ καημοῦ τραγούδια
ἔτσι ἦταν πάντα τῶν ἀντρῶν τὸ ψέμα κι ἡ ἀπιστιά,
ἀφότου ἡ γῆ πρωτόβγαλε λουλούδια.

Μὴν κλαῖτε πιὰ
κι ἂς ἔχουν γειά,
χαρὲς ἐσεῖς καὶ γέλια,
καὶ ξαλαφρῶστε τὴν καρδιὰ
μὲ τραλαρὸ καὶ τραλαρὰ
καὶ τραλαραλαρέλια.

10. Σονέτο 114

Στίχοι: Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ, (Πολὺ κακὸ γιὰ τὸ τίποτα,
πρ. Β´, Σκ. 3, Ξένα Λυρικά, μτφ. Βασίλης Ρώτας,
ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 1955, σελ. 32)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Κανένα ἐμπόδιο νὰ ἑνωθοῦν καρδιὲς πιστὲς
ἐγὼ δὲ δέχομαι· δὲν εἶναι ἡ ἀγάπη ἀγάπη,
ποὺ ἀλλάζει μ᾿ ὅλες του καιροῦ τὶς ἀλλαγὲς
καὶ ξεστρατάει μὲ κάθε σκούντημα, σὰν τόπι

Ὄχι· εἶναι ἕνα σημάδι αἰώνιο σταθερὸ
ποὺ ἀπαρασάλευτο τὶς μπόρες ἀντικρύζει:
τοῦ ναύτη τὸ ἄστρο πού, κι ἂν ἔχει μετρημὸ
πόσο μακριά ῾ναι, δὲ μετριέται πόσο ἀξίζει.

Δὲν εἶν᾿ ἡ ἀγάπη μπαίγνιο τοῦ καιροῦ,
ποὺ αὐτὸς θερίζει ροδομάγουλα καὶ χείλια·
ἡ ἀγάπη δὲν πηγαίνει μὲ ὦρες καὶ μὲ μίλια
γιατὶ θὰ βρεῖ τὴν ἄκρη, πάντα καὶ παντοῦ.
Ἂν τοῦτο εἶν᾿ πλάνη κι ἀποδείχνεται σ᾿ ἐμέ,
οὔτ᾿ ἔγραψα, οὔτε ἀγάπησε ἄνθρωπος ποτέ.

11. Βγῆκε ὁ καλὸς μὲ τὴν καλή

Στίχοι: Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ, (Ὅπως ἀγαπᾶτε,
πρ. Ε´, Σκ. 3, Ξένα Λυρικά, μτφ. Βασίλης Ρώτας,
ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 1955, σελ. 25)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς,
Χειμερινοὶ Κολυμβητές, Χορωδία φίλων

Βγῆκε ὁ καλὸς μὲ τὴν καλή,
μὲ χάι καὶ χὼ καὶ χάι καὶ τριαλαρό,
στὴν καταπράσινη ἐξοχή,
τὸν Μάη τὸν πιὸ ὄμορφο καιρὸ γιὰ δυό,
ποὺ ὅλο τὸ λέν᾿, μάνα μ᾿, τὸ λέν᾿, τὸ λένε τὰ πουλιά,
τοὺς νιοὺς τρελαίνει ἡ Ἄνοιξη ἡ γλυκειά.

Μὲς στὰ γρασίδια τὰ πυκνά,
μὲ χάι καὶ χὼ καὶ χάι καὶ τριαλαρό,
ξάπλωσε ὁ νιὸς κι ἡ κοπελιά,
τὸν Μάη τὸν πιὸ ὄμορφο καιρὸ γιὰ δυό,
ποὺ ὅλο τὸ λέν᾿, μάνα μ᾿, τὸ λέν᾿, τὸ λένε τὰ πουλιά,
τοὺς νιοὺς τρελαίνει ἡ Ἄνοιξη ἡ γλυκειά.

Πιάσαν εὐθὺς σκοπὸ γλυκύ,
μὲ χάι καὶ χὼ καὶ χάι καὶ τριαλαρό,
πὼς εἶν᾿ ἕν᾿ ἄνθος ἡ ζωή,
τὸν Μάη τὸν πιὸ ὄμορφο καιρὸ γιὰ δυό,
ποὺ ὅλο τὸ λέν᾿, μάνα μ᾿, τὸ λέν᾿, τὸ λένε τὰ πουλιά,
τοὺς νιοὺς τρελαίνει ἡ Ἄνοιξη ἡ γλυκειά.

Γι᾿ αὐτὸ μὴ χάνετε καιρό,
μὲ χάι καὶ χὼ καὶ χάι καὶ τριαλαρό,
ἡ ἀγάπη ἀξίζει στὸν ἀνθό,
τὸν Μάη τὸν πιὸ ὄμορφο καιρὸ γιὰ δυό,
ποὺ ὅλο τὸ λέν᾿, μάνα μ᾿, τὸ λέν᾿, τὸ λένε τὰ πουλιά,
τοὺς νιοὺς τρελαίνει ἡ Ἄνοιξη ἡ γλυκειά.

12. Ἕνας ἄντρας δυὸ γυναῖκες

Στίχοι: Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ, (Χειμωνιάτικο παραμύθι,
πρ. Δ´, Σκ. 3, Ξένα Λυρικά, μτφ. Βασίλης Ρώτας,
ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 1955, σελ. 20)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς, Οὔρσουλα Βρυζάκη,
Εὔη Μάζη, Ρεγγίνα Μαντανίκα, Γιάννης Βρυζάκης

Κάντε πέρα, φεύγω ἐγώ,
μὰ γιὰ ποῦ, δὲν θὰ σᾶς πῶ.
- Ποῦ πᾶς;
- Ἔ, ποῦ πᾶς;
- Ποῦ πᾶς;
Δὲ μοῦ ὁρκίστης μιὰ καὶ δυό,
νὰ μοῦ λὲς κάθε κρυφό;
- Καὶ σὲ μένα; Ποῦ θὰ πᾶς;
- Γιὰ στ᾿ ἀχούρι, γιὰ στὸ μύλο.
- Στό ῾να ἢ στ᾿ ἄλλο, ἀλλιῶς θὲς ξύλο.
- Ὄχι.
- Πῶς ὄχι;
- Ὅρκο μοῦ ῾χεις καμωμένα.
- Ὅρκο πιὸ τρανὸ σὲ μένα:
τὸ λοιπὸν ποῦ πᾶς; Ποῦ πᾶς;

13. Πέστε, ὁ πόθος ποῦ φυτρώνει;

Στίχοι: Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ, (Ὁ ἔμπορος τῆς Βενετίας,
πρ. Γ´, Σκ. 2, Ξένα Λυρικά, μτφ. Βασίλης Ρώτας,
ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 1955, σελ. 23)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς, Χορωδία φίλων

Πέστε ὁ πόθος ποῦ φυτρώνει
στὴν καρδιὰ ἢ στὸν νοῦ ριζώνει
πῶς γεννιέται, πῶς φουντώνει;
πέστε μου, παρακαλῶ!

Πιάνεται στὰ μάτια, ἀξαίνει
μὲ ματιὲς καὶ κεῖ ἀπομένει
μὲς στὴν κούνια του πεθαίνει

Κλάφτε τὸν χαμὸ τοῦ πόθου
πέστε του ὅλοι: «αἰώνια ἡ μνήμη!»
- Αἰώνια ἡ μνήμη!

14. Μ᾿ ἀγέρα καὶ βροχή (Τραγούδι τοῦ τρελοῦ)

Στίχοι: Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ, (Δωδεκάτη Νύχτα,
τέλος, Ξένα Λυρικά, μτφ. Βασίλης Ρώτας,
ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 1955, σελ. 30-31)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς, Κώστας Σιδέρης

Σὰν ἤμουν ἤμουν κούτσικο μωρό,
μὲ χάι χάι χάι, μ᾿ ἀγέρα καὶ βροχή,
τρελό ῾μουνα κι ἀνήξερο
κι ἔβρεχε ἡ βροχή, βροχὴ καθημερ᾿νά.

Μὰ κι ὅταν ἐμεγάλωσα καλά,
μὲ χάι χάι χάι, μ᾿ ἀγέρα καὶ βροχή,
χαμίνια κλέφτες ποιὸς βοηθᾶ,
κι ἔβρεχε ἡ βροχή, βροχὴ καθημερ᾿νά.

Κι ὅταν, ἀλί μου, μπῆκα σὲ παντρειά,
μὲ χάι χάι χάι, μ᾿ ἀγέρα καὶ βροχή,
μὲ τὸν καβγὰ δὲν πρόκοψα
κι ἔβρεχε ἡ βροχή, βροχὴ καθημερ᾿νά.

Τὸ βράδυ πάντα πλάγιαζα βαρὺς
μὲ χάι χάι χάι, μ᾿ ἀγέρα καὶ βροχή,
μπεκροπαρέα ὁλημερίς,
κι ἔβρεχε ἡ βροχή, βροχὴ καθημερ᾿νά.

Πάει καιρὸς ποὺ πιάστη ἡ πλάση αὐτή,
μὲ χάι χάι χάι, μ᾿ ἀγέρα καὶ βροχή,
κι ἂς πάει, τὸ δρᾶμα τέλειωσε,
πρόθυμοι γιὰ σᾶς ἐδῶ καθημερ᾿νά.

15. Σὰν ἤμουν νιός (Τραγούδι τοῦ νεκροθάφτη)

Στίχοι: Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ, (Ἄμλετ,
Πρ. Ε´ Σκ. 1, Ξένα Λυρικά, μτφ. Βασίλης Ρώτας,
ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 1955, σελ. 11)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Σὰν ἤμουν νιὸς γλυκὰ-γλυκά,
περνοῦσα τὸν καιρό·
μὲ τὴν ἀγάπη ξένοιαστα
γλεντοῦσα πάντα ἐγώ.

Μά ῾ρθαν τὰ χρόνια κλέφτικα,
μ᾿ ἁρπᾶν ἀπ᾿ τὸν λαιμὸ
κι ἕνα κουρέλι μὲ πετᾶν,
σὰν νὰ μὴν εἶμαι ἐγώ.

Φτυάρι καὶ τσαπὶ - τσαπί,
πανὶ νὰ διπλωθῶ,
κιβούρι ἀνοῖχτε μου βαθὺ
κι ὁ ξένος πάω κι ἐγώ.

16. Κυρά μου, ποῦ γυρίζεις μόνη;

Στίχοι: Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ, (Δωδεκάτη Νύχτα,
πρ. Β´, Σκ. 3, Ξένα Λυρικά, μτφ. Βασίλης Ρώτας,
ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 1955, σελ. 24)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς, Χειμερινοὶ Κολυμβητές, Χορωδία φίλων

Κυρά μου, ποῦ γυρίζεις μόνη;
Ὤ, στάσου κι ἄκου: ὁ φίλος φτάνει,
ψηλὰ-βαθιὰ σοῦ τραγουδεῖ,
μὴν τρέχεις πιά, γλυκειά μου ὡραία,
ἡ ἀγάπη θέλει δυὸ παρέα,
τὸ ξέρει κάθε γνωστικοῦ παιδί.

Μὴν πεῖς, ἡ ἀγάπη περιμένει,
στὴν ὥρα του τὸ γέλιο εὐφραίνει·
καὶ ποιὸς τὰ ξέρει τὰ στερνά;
Δὲν ξεδιψάει ὅπου ἀναβάλλει
λοιπὸν φιλί, φιλὶ καὶ πάλι
κι ἡ νιότη εἶν᾿ ὕφασμα ποὺ δὲν βαστᾶ.

17. Τὸ φιλί

Στίχοι: Ντῖνος Χριστιανόπουλος,
(Ποιήματα, Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1985, σελ. 157)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Κώστας Σιδέρης

τὸ φιλὶ
ἑνώνει πιὸ πολὺ
ἀπ᾿ τὸ κορμί

γι᾿ αὐτὸ τὸ ἀποφεύγουν
οἱ πιὸ πολλοί

18. Παραλληλισμοί

Στίχοι: Νίκος Καββαδίας,
(Μαραμπού, Ἄγρα, Ἀθήνα 1990, σελ. 52)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Τρία πράματα στὸν κόσμο αὐτό, πολὺ νὰ μοιάζουν εἶδα.
Τὰ ὁλόλευκα, μὰ πένθιμα, σχολεῖα τῶν Δυτικῶν,
τῶν φορτηγῶν οἱ βρώμικες σκοτεινιασμένες πλῶρες
καὶ οἱ κατοικίες τῶν κοινῶν, χαμένων γυναικῶν.

Ἔχουνε μία παράξενη συγγένεια καὶ τὰ τρία
παρ᾿ ὅλη τὴ μεγάλη τους στὸ βάθος διαφορά,
μὰ μεταξύ τους μοιάζουνε πολύ, γιατὶ τοὺς λείπει
ἡ κίνηση, ἡ ἄνεση τοῦ χώρου κι ἡ χαρά.

19. Κλαίουσες ἰτιές

Στίχοι: Ναζὶμ Χικμέτ (Τὰ ἔργα του, μικρὴ παραλλαγὴ
τῆς μετάφρασης τοῦ Στέλιου Μαγιόπουλου,
ἔκδοση τοῦ μεταφραστῆ, Ἀθήνα 1959, σελ. 125)
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Τὸ νερὸ κυλοῦσε.
          Τὶς ἰτιές μας στὴν ἀνταυγειά του ἐζωγραφοῦσε.
Τὰ μαλλιά τους πλένανε μὲς στὸ νερὸ οἱ ἰτιές!
Τὰ γυμνὰ κι ἀστραφτερὰ σπαθιὰ βαρώντας τὶς ἰτιὲς
          κόκκινοι καβαλλάρηδες τρέχανε πρὸς τὴ Δύση.
                    Ξάφνου
                              σὰν πουλὶ
                                        ποὺ χτυπιέται
                                        στὸ φτερὸ
λαβωμένος καβαλλάρης ἀπ᾿ τὸ ἄτι του κυλᾶ.
          Μιλιὰ δὲν ἔβγαλε
                    τοὺς φεύγοντας ὀπίσω δὲν κάλεσε.
                              Μὲ μάτια μόνο ἐκοίταξε, μὲ μάτια δακρυσμένα
                                        στὰ πέταλα
                                                  ποὺ γυαλίζανε ἀλάργα.
Ἄχ! Τί κρίμα,
          σ᾿ αὐτόνα τὸ κρίμα
ποὺ στ᾿ ἄτια τὰ γοργόφτερα, στ᾿ ἀφρισμένα τους λαιμὰ
          ποτὲ πιὰ δὲ θὰ χυθεῖ,
πίσω ἀπ᾿ τὶς λευκὲς στρατειὲς σπαθὶ πιὰ δὲ θὰ παίξει!
Ἀργαλά, ἀργαλὰ σβύνουνε οἱ καλπασμοί,
          οἱ καβαλλάρηδες χάνονται στὴ Δύση
          Καβαλλάρηδες, καβαλλάρηδες, κόκκινοι καβαλλάρηδες.
Τὰ ἄτια τους τοῦ ἀνέμου φτερὰ ἔχουν…
Τὰ ἄτια τους τοῦ ἀνέμου φτερά…
Τὰ ἄτια τους τοῦ ἀνέμου…
Τὰ ἄτια τους…
Τὰ ἄτια…

Σὰν καβαλλαραῖοι γοργόφτεροι ἐπέρασε ἡ ζωή.
Τοῦ τρεχάμενου νεροῦ ἐσώπασε ἡ βοή.
          Ἴσκιωσαν οἱ σκιὲς
          σώπασαν οἱ χαρές.
          Μαῦρα πέπλα σκέπασαν
                    τὰ μάτια τὰ γαλανά,
          ἰτιὲς κλαίουσες χαμήλωσαν
                    στὰ ὁλόξανθα μαλλιά.
                    Μὴν κλαῖς κλαψιάρα ἰτιά,
                              μὴ μοιρολογᾶς!
                    Σιμὰ στὸ πικρόνερο
                              μὴ μοιρολογᾶς
                                        μὴν κλαῖς!

20. Ἐρωτικὸς λόγος

Στίχοι: Γιῶργος Σεφέρης, (Ποιήματα,
9η ἔκδοση, Ἴκαρος, Ἀθήνα 1974, σελ. 26-32)
Πρόταση ἑρμηνείας τοῦ ποιήματος: Λ. Σαμπανοπούλου, Ἀ.Μ.
Μουσική: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Ἑρμηνεία: Ἐλευθερία Ἀρβανιτάκη, Ἀργύρης Μπακιρτζῆς,
Χορωδία Δήμου Γλυκῶν Νερῶν

Ἔστι δὲ φύλον ἐν ἀνθρώποισι ματαιότατον,
ὅστις αἰσχύνων ἐπιχώρια παπταίνει τὰ πόρσω,
μεταμώνια θηρεύων ἀκράντοις ἐλπίσιν.
ΠΙΝΔΑΡΟΣ

Α´

Ρόδο τῆς μοίρας, γύρευες νὰ βρεῖς νὰ μᾶς πληγώσεις
μὰ ἔσκυβες σὰν τὸ μυστικὸ ποὺ πάει νὰ λυτρωθεῖ
κι ἦταν ὡραῖο τὸ πρόσταγμα ποὺ δέχτηκες νὰ δώσεις
κι ἦταν τὸ χαμογέλιο σου σὰν ἕτοιμο σπαθί.

Τοῦ κύκλου σου τὸ ἀνέβασμα ζωντάνευε τὴ χτίση
ἀπὸ τ᾿ ἀγκάθι σου ἔφευγε τὸ δρόμου ὁ στοχασμὸς
ἡ ὁρμή μας γλυκοχάραζε γυμνὴ νὰ σ᾿ ἀποχτήσει
ὁ κόσμος ἦταν εὔκολος. Ἕνας ἁπλὸς παλμός.

Β´

Τὰ μυστικὰ τῆς θάλασσας ξεχνιοῦνται στ᾿ ἀκρογιάλια
ἡ σκοτεινάγρα τοῦ βυθοῦ ξεχνιέται στὸν ἀφρό.
Λάμπουνε ξάφνου πορφυρὰ τῆς μνήμης τὰ κοράλλια...
Ὦ μὴν ταράξεις... πρόσεξε ν᾿ ἀκούσεις τ᾿ ἀλαφρὸ

ξεκίνημά της... τ᾿ ἄγγιξες τὸ δέντρο μὲ τὰ μῆλα
τὸ χέρι ἁπλώθη κι ἡ κλωστὴ δείχνει καὶ σὲ ὁδηγεῖ...
Ὦ σκοτεινὸ ἀνατρίχιασμα στὴ ρίζα καὶ στὰ φύλλα
νἄ ῾σουν ἐσὺ ποὺ θἄ ῾φερνες τὴν ξεχασμένη αὐγή!

Στὸν κάμπο τοῦ ἀποχωρισμοῦ νὰ ξανανθίζουν κρίνα
μέρες ν᾿ ἀνοίγουνται ὥριμες, οἱ ἀγκάλες τ᾿ οὐρανοῦ,
νὰ φέγγουν στὸ ἀντηλάρισμα τὰ μάτια μόνο ἐκεῖνα
ἁγνὴ ἡ ψυχὴ νὰ γράφεται σὰν τὸ τραγούδι αὐλοῦ...

Ἡ νύχτα νἄ ῾ταν ποὺ ἔκλεισε τὰ μάτια; Μένει ἀθάλη,
σὰν ἀπὸ δοξαριοῦ νευρὰ μένει πνιχτὸ βουητό,
μιὰ στάχτη κι ἕνας ἴλιγγος στὸ μαῦρο γυρογιάλι
κι ἕνα πυκνὸ φτερούγισμα στὴν εἰκασία κλειστό.

Ρόδο τοῦ ἀνέμου, γνώριζες μὰ ἀνέγνωρους μᾶς πῆρες
τὴν ὥρα ποὺ θεμέλιωνε γιοφύρια ὁ λογισμὸς
νὰ πλέξουνε τὰ δάχτυλα καὶ νὰ διαβοῦν δυὸ μοῖρες
καὶ νὰ χυθοῦν στὸ χαμηλὸ κι ἀναπαμένο φῶς.

Γ´

Ὦ σκοτεινὸ ἀνατρίχιασμα στὴ ρίζα καὶ στὰ φύλλα!
Πρόβαλε ἀνάστημα ἄγρυπνο στὸ πλῆθος τῆς σιωπῆς
σήκωσε τὸ κεφάλι σου ἀπὸ τὰ χέρια τὰ καμπύλα
τὸ θέλημά σου νὰ γενεῖ καὶ νὰ μοῦ ξαναπεῖς

τὰ λόγια ποὺ ἄγγιζαν καὶ σμίγαν τὸ αἷμα σὰν ἀγκάλη
κι ἂς γείρει ὁ πόθος σου βαθὺς σὰν ἴσκιος καρυδιᾶς
καὶ νὰ μᾶς πλημμυράει μὲ τῶν μαλλιῶν σου τὴ σπατάλη
ἀπὸ τὸ χνούδι τοῦ φιλιοῦ στὰ φύλλα τῆς καρδιᾶς.

Χαμήλωναν τὰ μάτια σου κι εἶχες τὸ χαμογέλιο
ποὺ ἀνιστοροῦσαν ταπεινὰ ζωγράφοι ἀλλοτινοί.
Λησμονημένο ἀνάγνωσμα σ᾿ ἕνα παλιὸ εὐαγγέλιο
τὸ μίλημά σου ἀνάσαινε κι ἡ ἀνάλαφρη φωνή:

«Εἶναι τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου σιγαλὸ κι ἀπόκοσμο
κι ὁ πόνος ἀπαλὰ μὲς στὴν ψυχή μου λάμνει
χαράζει ἡ αὐγὴ τὸν οὐρανό, τ᾿ ὄνειρο μένει ἀπόντιστο
κι εἶναι σὰν νὰ διαβαίνουν μυρωμένοι θάμνοι.

Μὲ τοῦ ματιοῦ τ᾿ ἀλάφιασμα, μὲ τοῦ κορμιοῦ τὸ ρόδισμα
ξυπνοῦν καὶ κατεβαίνουν σμάρι περιστέρια
μὲ περιπλέκει χαμηλὸ τὸ κυκλωτὸ φτερούγισμα
ἀνθρώπινο ἄγγιγμα στὸ κόρφο μου τ᾿ ἀστέρια.

Τὴν ἀκοή μου ὡς νὰ ῾σμιξε κοχύλι βουίζει ὁ ἀντίδικος
μακρινὸς κι ἀξεδιάλυτος τοῦ κόσμου ὁ θρῆνος
μὰ εἶναι στιγμὲς καὶ σβήνουνται καὶ βασιλεύει δίκλωνος
ὁ λογισμὸς τοῦ πόθου μου, μόνος ἐκεῖνος.

Λὲς κι εἶχα ἀναστηθεῖ γυμνή σε μία παρμένη θύμηση
σὰν ἦρθες γνώριμος καὶ ξένος, ἀκριβέ μου
νὰ μοῦ χαρίσεις γέρνοντας τὴν ἀπέραντη λύτρωση
ποὺ γύρευα ἀπὸ τὰ γοργὰ σεῖστρα τοῦ ἀνέμου...»

Τὸ ραγισμένο ἡλιόγερμα λιγόστεψε κι ἐχάθη
κι ἔμοιαζε πλάνη νὰ ζητᾶς τὰ δῶρα τ᾿ οὐρανοῦ.
Χαμήλωναν τὰ μάτια σου. Τοῦ φεγγαριοῦ τ᾿ ἀγκάθι
βλάστησε καὶ φοβήθηκες τοὺς ἴσκιους τοῦ βουνοῦ.

... Μὲς στὸν καθρέφτη ἡ ἀγάπη μας, πῶς πάει καὶ λιγοστεύει
μέσα στὸν ὕπνο τὰ ὄνειρα, σκολειὸ τῆς λησμονιᾶς
μέσα στὰ βάθη τοῦ καιροῦ, πῶς ἡ καρδιὰ στενεύει
καὶ χάνεται στὸ λίκνισμα μιᾶς ξένης ἀγκαλιᾶς...

Δ´

Δυὸ φίδια ὡραῖα κι ἀλαργινά, τοῦ χωρισμοῦ πλοκάμια
σέρνουνται καὶ γυρεύουνται στὴ νύχτα τῶν δεντρῶν,
γιὰ μίαν ἀγάπη μυστικὴ σ᾿ ἀνεύρετα θολάμια
ἀκοίμητα γυρεύουνται δὲν πίνουν καὶ δὲν τρῶν.

Μὲ γύρους καὶ λυγίσματα κι ἡ ἀχόρταγή τους γνώμη
κλώθει, πληθαίνει, στρίβει, ἁπλώνει κρίκους στὸ κορμὶ
ποὺ κυβερνοῦν ἀμίλητοι τοῦ ἔναστρου θόλου οἱ νόμοι
καὶ τοῦ ἀναδεύουν τὴν πυρὴ κι ἀσίγαστη ἀφορμή.

Τὸ δάσος στέκει ριγηλὸ τῆς νύχτας ἀντιστύλι
κι εἶναι ἡ σιγὴ τάσι ἀργυρὸ ὅπου πέφτουν οἱ στιγμὲς
ἀντίχτυποι ξεχωρισμένοι, ὁλόκληροι, μιὰ σμίλη
προσεχτικὴ ποὺ δέχουνται πελεκητὲς γραμμές...

Αὐγάζει ξάφνου τὸ ἄγαλμα. Μὰ τὰ κορμιὰ ἔχουν σβήσει
στὴ θάλασσα στὸν ἄνεμο στὸν ἥλιο στὴ βροχή.
Ἔτσι γεννιοῦνται οἱ ὀμορφιὲς ποὺ μᾶς χαρίζει ἡ φύση
μὰ ποιὸς ξέρει ἂν πέθανε στὸν κόσμο μία ψυχή.

Στὴ φαντασία θὰ γύριζαν τὰ χωρισμένα φίδια
(Τὸ δάσος λάμπει μὲ πουλιὰ βλαστοὺς καὶ ροδαμούς)
μένουν ἀκόμη τὰ σγουρὰ γυρέματά τους, ἴδια
τοῦ κύκλου τὰ γυρίσματα ποὺ φέρνουν τοὺς καημούς.

Ε´

Ποῦ πῆγε ἡ μέρα ἡ δίκοπη ποὺ εἶχε τὰ πάντα ἀλλάξει;
Δὲ θὰ βρεθεῖ ἕνας ποταμὸς νἆ᾿ ναι γιὰ μᾶς πλωτός;
Δὲ θὰ βρεθεῖ ἕνας οὐρανὸς τὴ δρόσο νὰ σταλάξει
γιὰ τὴν ψυχὴ ποὺ νάρκωσε κι ἀνάθρεψε ὁ λωτός;

Στὴν πέτρα τῆς ὑπομονῆς προσμένουμε τὸ θάμα
ποὺ ἀνοίγει τὰ ἐπουράνια κι εἶν᾿ ὅλα βολετὰ
προσμένουμε τὸν ἄγγελο σὰν τὸ πανάρχαιο δράμα
τὴν ὥρα ποὺ τοῦ δειλινοῦ χάνουνται τ᾿ ἀνοιχτὰ

τριαντάφυλλα... Ρόδο ἄλικο τοῦ ἀνέμου καὶ τῆς μοίρας,
μόνο στὴ μνήμη ἀπέμεινες, ἕνας βαρὺς ρυθμὸς
ρόδο τῆς νύχτας πέρασες, τρικύμισμα πορφύρας
τρίκυμισμα τῆς θάλασσας... Ὁ κόσμος εἶναι ἁπλός.

Ἀθήνα, Ὀχτώβρης ῾29 - Δεκέμβρης ῾30

21. Πῶς πέρασα τὴν Κυριακή μου (ἔκθεση Α´ Γυμνασίου)

Στίχοι: Ἔκθεση Α´ Γυμνασίου,
Ἅγιος Νικόλαος Κρήτης, 1954
Ἀνάγνωση: Μανώλης Δαβράδος

Ὀψὲς ἤτονε Κυριακὴ καὶ ἤβρεξε μὰ ἤβρεξε. Καὶ παράσυρε ἡ βροχὴ ὅλα τὰ γίβεντα τῶν Ἀραπίκω κι ἤφερέ τα ὀμπρὸς στὴν πόρτα τοῦ Τζιμπούκα. Κι εἶχε μας ὁ Τζιμπούκας, ὁλημέριως τσῆ μέρας κι ὁληνύχτιως τσῆ νύχτας καὶ μαζώναμε τὰ γίβεντα. Ἔτσι πέρασα τὴν Κυριακή μου.

γίβεντα: σκουπίδια
Ἀράπικα: γειτονιὰ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ποὺ πῆρε τὸ ὄνομα ἀπὸ ἕναν ἀφρικανὸ ποὺ παντρεύτηκε ντόπια καὶ ἐγκαταστάθηκε ἐκεῖ.
Τζιμπούκας: παρατσούκλι τοῦ Γιώργου Ἀλέξη, ἐργάτη στὸ λιμάνι. Ἦταν σωματώδης, μαυριδερός, μὲ γένεια. Οἱ μανάδες φοβέριζαν τὰ παιδιά τους: «..φάε γιατὶ θὰ φωνάξω τὸ (Ν)Τζιμπούκα..»



ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Παίζουν καὶ τραγουδοῦν:

οἱ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΙ ΚΟΛΥΜΒΗΤΕΣ
Κώστας Βόμβολος: ἀκορντεόν, καλίμπα
Ἀργύρης Μπακιρτζῆς: φωνή
Χάρης Παπαδόπουλος: μπουζούκι, μπαγλαμᾶς, πιάνο, φωνή
Δημήτρης Πολυζωίδης: βιόλα, βιολί
Μιγάλης Σιγανίδης: κιθάρα (στὸ 3), κοντραμπάσο, μαντολίνο, φωνή
Κώστας Σιδέρης: μεσομπούζουκο, φωνή
Γιῶργος Ταμκατζόγλου: κιθάρα, 12χορδη κιθάρα

ἡ Ἐλευθερία Ἀρβανιτάκη

ἡ Οὔρσουλα Βρυζάκη, ὁ Γιάννης Βρυζάκης, ἡ Εὔη Μάζη, ἡ Ρεγγίνα Μαντανίκα

ἡ ΜΙΚΤΗ ΧΟΡΩΔΙΑ ΔΗΜΟΥ ΓΛΥΚΩΝ ΝΕΡΩΝ
Διδασκαλία - διεύθυνση: Γιάννης Βρυζάκης
Soprani: Στεφανία Βαμβακίτου, Οὔρσουλα Βρυζάκη, Νότα Ζαπαλίδου, Μαρία Ζάρμποζαν, Μαρία Καρώνη, Φένια Καραμολέγκου, Βούλα Δεκάτη, Δέσποινα Ρίγκα, Μαρία Σιδηροπούλου, Μόνα Σπαγῆ, Ἀριάδνη Τζούμα. Alti: Ἑλένη Ἀγγελίδη, Βιβὴ Δικαίου, Κατερίνα Δουλουμάκη, Σοφία Κασαγιάννη, Κλειὼ Κλεφτογιάννη, Ἄννα Μαραγκάκη, Ἄννα Μεταξᾶ, Ἑλένη Πουλιοῦ, Χρυσούλα Σιδηροπούλου, Μπέτυ Σφακιανάκη, Φωτεινὴ Χριστοπούλου, Δέσποινα Χρονοπούλου. Tenori: Λάζαρος Καπερώνης, Βαγγέλης Μπασδέκης, Μανόλης Καραμολέγκος, Γιῶργος Καραγεῶργος. Bassi: Γιάννης Βρυζάκης, Λευτέρης Γεωργιάδης, Βασίλης Κολλινιάτης, Ἠλίας Πούλιος, Ὀδυσσέας Ρομπάκης

καὶ ἡ ΧΟΡΩΔΙΑ ΦΙΛΩΝ (κλιμάκιο χορωδίας ΡΟΞ)
Φίλιππος Παπαφιλίππου, Διονύσιος Ροῦσσος, Ἀντώνης Οἰκονόμου, Βάσω Κλεφτάκη, Ἰσαὰκ Ἀμπαστάδο

Διαβάζει ὁ Μανόλης Δαβράδος


ΟΡΓΑΝΑ

  1. ἀκορντεόν, βιόλα, βιολί, 12χορδη κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνές
  2. ἀκορντεόν, βιόλα, κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνές
  3. ἀκορντεόν, βιολί, κιθάρες, 12χορδη κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνές
  4. ἀκορντεόν, βιολί, κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνές
  5. ἀκορντεόν, βιόλα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνή
  6. ἀκορντεόν, βιολί, κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνές
  7. ἀκορντεόν, βιολί, κιθάρα, κοντραμπάσο, μπαγλαμᾶς, μπουζούκι, φωνές
  8. ἀκορντεόν, βιόλα, κοντραμπάσο, φωνή
  9. ἀκορντεόν, βιόλα, κιθάρα, 12χορδη κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνές
  10. κιθάρα, κοντραμπάσο, μπαγλαμᾶς, μπουζούκι, φωνή
  11. ἀκορντεόν, βιολί, κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνές
  12. πιάνο, φωνές
  13. πιάνο, φωνές
  14. ἀκορντεόν, βιολί, κιθάρα, κοντραμπάσο, μαντολῖνο, μπουζούκι, φωνές
  15. ἀκορντεόν, βιολί, κιθάρα, κοντραμπάσο, μαντολῖνο, μπουζούκι, φωνή
  16. ἀκορντεόν, βιολί, κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνές
  17. μπουζούκι, φωνή
  18. ἀκορντεόν, κιθάρα, κοντραμπάσο, μπουζούκι, φωνή
  19. ἀκορντεόν, βιόλα, καλίμπα, κοντραμπάσο, φωνή
  20. ἀκορντεόν, βιόλα, βιολί, κιθάρα, κοντραμπάσο, μαντολῖνο, μπουζούκι, φωνές
  21. φωνή

Ἠχογράφηση: Χρῆστος Μέγας, στούντιο «Ἀγροτικόν», Θεσσαλονίκη, Ἰανουάριος 2007
καὶ Γιάννης Παξεβάνης, στούντιο «Ν», Ἀθήνα Ἰούνιος; 2007
Ἠχογράφηση βιόλας-βιολιοῦ στὰ 9, 19 καὶ 20: Michael Moser, Brucknerstrasse 5, Βιέννη
Μίξη: Μιχάλης Σιγανίδης, Γιάννης Παξεβάνης, στούντιο «Ν», Σεπτέμβριος 2007
Ἐνορχήστρωση στὸ «Ἐρωτικὸς Λόγος»: Κώστας Βόμβολος
Digital mastering: Θοδωρὴς Χρυσανθόπουλος, Fabel Sound

Ἐξώφυλλο: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς
Σκίτσα ἐξωφύλλου: Κύριλλος Σαρρῆς, Φεβρουάριος 1980
Γραφιστικὴ ἐπιμέλεια: Θόδωρος Μορφίδης, «Χρωμοσύνθεση», Καβάλα

Παραγωγός: LYRA - Ἐταιρία Γενικῶν Ἐκδόσεων Α.Ε.

Ἐπιμέλεια παραγωγῆς: Ἀργύρης Μπακιρτζῆς

Εὐχαριστοῦμε τὴν UNIVERSAL γιὰ τὴ συμμετοχὴ τῆς Ἐλευθερίας Ἀρβανιτάκη.


Εὐχαριστοῦμε θερμὰ τοὺς ποιητὲς ἢ τοὺς κατόχους τῶν πνευματικῶν δικαιωμάτων, καθὼς καὶ τοὺς ἐκδότες, ποὺ συναίνεσαν στὴ μελοποιημένη παρουσίαση τῶν ποιημάτων ποὺ περιλαμβάνονται στὸ δίσκο. Ἐπίσης, τὴν Ἐλευθερία Ἀρβανιτάκη γιὰ τὴ φιλική της συμμετοχή.
Χ.Κ.


ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Κείμενο: Ἀλέξης Βούκαλης

Δυὸ μόλις χρόνια μετὰ τὴν «Μαστοράντζα τοῦ Ἐρντεμπίλ», ἑνὸς ἐξαιρετικοῦ καὶ τόσο ἰδιαίτερου δίσκου, οἱ Χειμερινοὶ Κολυμβητὲς ἐπιστρέφουν (τάχιστα γιὰ τὰ δεδομένα τους) μὲ ἕνα ἀκόμα θεματικὸ album μὲ τίτλο «Τὸ πέρασμά σου», τὸ ὁποῖο περιλαμβάνει ἀποκλειστικὰ μελοποιημένη ποίηση. Τὰ 20 τραγούδια τοῦ δίσκου βασίζονται σὲ ποιήματα, ἢ ἄλλου εἴδους λογοτεχνικὰ ἀποσπάσματα ποὺ κατὰ καιροὺς ἔχει ντύσει μουσικὰ ὁ Ἀργύρης Μπακιρτζῆς (ἐκτὸς ἀπὸ ἕνα ποὺ ἔχει μελοποιήσει ὁ Χάρης Παπαδόπουλος - συνθέτης καὶ βασικὸ μέλος τοῦ συγκροτήματος τὰ τελευταῖα χρόνια). Μελοποιήθηκαν ποιήματα γνωστῶν Ἑλλήνων καὶ ξένων ποιητῶν ὅπως ὁ Κώστας Βάρναλης, ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης, ὁ Νίκος Καββαδίας, ὁ Γιῶργος Σεφέρης, ὁ Ναζὶμ Χικμέτ κ.ἄ. Ἐπίσης ὑπάρχει μία ξεχωριστή, ἔνθετη θὰ λέγαμε, ἑνότητα μὲ δέκα τραγούδια σὲ στίχους ἀπὸ διάφορα θεατρικὰ ἔργα κι ἕνα σονέτο τοῦ Οὐίλλιαμ Σαίξπηρ ἀπὸ μετάφραση τοῦ Βασίλη Ῥώτα, τέσσερα ἐκ τῶν ὁποίων βρίσκονται καὶ σὲ παλαιότερες κυκλοφορίες τοῦ συγκροτήματος, σὲ ἄλλες ὅμως ἐκτελέσεις.

Ἡ μελοποίηση τῆς ποίησης ἀποτελεῖ πάντοτε μιὰ ἐξαιρετικὰ δύσκολη ὑπόθεση, ἐνῶ οἱ οὐκ ὀλίγοι προβληματισμοὶ ποὺ ὑπάρχουν γιὰ τὸ ἐὰν καὶ κατὰ πόσο εἶναι «δόκιμο» νὰ μελοποιεῖται ἡ ποίηση δὲν στεροῦνται οὔτε ἐπιχειρημάτων, οὔτε οὐσίας. Ἡ ἑκάστοτε μελοποίηση ἑνὸς ποιήματος ἀποτελεῖ μία μόνο «ἀνάγνωσή» του - αὐτὴ τοῦ συνθέτη - ἡ ὁποία, ὅσο ἐπιτυχημένη κι ἂν εἶναι, δὲν παύει νὰ εἶναι περιοριστικὴ καὶ αὐταρχικὴ γιὰ ὅποιον τὴν ἀκούει. Στὴ συγκεκριμένη περίπτωση πάντως καὶ παρὰ τὶς ὅποιες, σοβαρές, ἐνστάσεις, ποὺ καὶ ὁ ἴδιος ὁ Μπακιρτζῆς φαίνεται ἀπὸ συνεντεύξεις του νὰ συμμερίζεται σὲ μεγάλο βαθμό, ἡ συνάντηση τῆς ποίησης μὲ τὴ μουσικὴ μοιάζει νὰ εἶναι ἀρκετὰ εὐτυχής. Σαφῶς ὁ ἐνθουσιασμὸς καὶ ἡ πρόδηλη ἀγάπη γιὰ τὸ ὑλικὸ παίζουν τὸ ρόλο τους, ἀλλὰ δὲν εἶναι στοιχεῖα ποὺ ἀπὸ μόνα τους θὰ ἀρκοῦσαν γιὰ τὸ καλὸ ἀποτέλεσμα. Αὐτὸ ποὺ κάνει τὴ διαφορὰ εἶναι ὁ σεβασμὸς μὲ τὸν ὁποῖο φαίνεται ὅτι προσεγγίζεται ὁ ποιητικὸς λόγος, ἀλλὰ καὶ ἡ, ἐπιτυχημένη στὶς πιὸ πολλὲς περιπτώσεις, προσπάθεια νὰ ἀποδωθεῖ μουσικὰ ὅσο καλύτερα γίνεται ἡ οὐσία τοῦ κάθε ποιήματος, ἔτσι τουλάχιστον ὅπως τὴν ἀντιλαμβάνεται ὁ μελοποιός. Ἔτσι σ᾿ ὅλα τὰ τραγούδια ἡ μουσική, ὄμορφη μὲς στὴν ἁπλότητά της, δὲν ἀντιμάχεται τὸν στίχο μὲ ὁποιαδήποτε προκρούστεια λογική, ἀλλὰ ἀντιθέτως, στὶς περισότερες περιπτώσεις, δομεῖται ὑποδειγματικὰ πάνω του. Κι ὅλα αὐτὰ γίνονται μὲ γνώση, φροντίδα, ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ μὲ τὴν ὀργιώδη φαντασία ποὺ χαρακτηρίζει τὸ συγκρότημα, ποὺ δὲν ἀφήνει στιγμὴ τὰ τραγούδια νὰ θυμίζουν σχολαστική, φιλολογική, καὶ γι᾿ αὐτὸ βαρετή, ἐργασία. Στὸν δίσκο συμμετέχουν ἐπίσης ἡ Χωρωδία Δήμου Γλυκῶν Νερῶν σὲ δυὸ τραγούδια καὶ φυσικὰ ἡ Ἐλευθερία Ἀρβανιτάκη, ἡ ὁποία καταφέρνει νὰ μπεῖ εὔκολα στὸ κλίμα τοῦ συγκροτήματος καὶ νὰ δώσει τρεῖς πολὺ καλὲς ἑρμηνεῖες.

Ἡ ἐργασία «Τὸ Πέρασμά Σου» εἶναι ἕνας χορταστικὸς καὶ συνάμα ἀπολαυστικός, ἀπὸ πολλὲς ἀπόψεις, δίσκος. Ἡ γενικότερη αἰσθητικὴ τοῦ CD εἶναι ἄψογη, ἐνῶ τὸ ἔνθετο βιβλιαράκι, γιὰ ἄλλη μιὰ φορά, πληρέστατο. Οἱ Χειμερινοὶ Κολυμβητές, σχεδὸν 27 περίπου χρόνια μετὰ τό, θρυλικὸ πλέον, δισκογραφικό τους ντεμποῦτο, δείχνουν μὲ τὶς δυὸ τελευταῖες κυκλοφορίες τους ὅτι ἐξακολουθοῦν νὰ βρίσκονται στὸ ἴδιο ὑψηλὸ δημιουργικὸ ἐπίπεδο.