ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Λεξιλόγιο
Ξενόγλωσσες φράσεις καὶ ὅροι
Ὀνόματα προσώπων
Τοπωνύμια
Βιβλία, Περιοδικά, Ἐφημερίδες
Ἔργα τέχνης
Ἐμπορικὲς ὀνομασίες
Ὀνόματα πλοίων
Πλοιοκτῆτες - Ἑταιρίες
Ὀνόματα ζώων
Δέκα χρόνια μετὰ τὴν πρώτη του ἔκδοση, τὸ Γλωσσάρι στὸ ἔργο τοῦ Νίκου Καββαδία ἐπανεκδίδεται μὲ σημαντικὲς ἀλλαγές. Τὸ ὑλικό του ἔχει αὐξηθεῖ κατὰ πολύ, ἀφοῦ μεγάλος ἀριθμὸς νέων λημμάτων προστέθηκε σὲ ὅλα του τὰ τμήματα. Πολλὰ λήμματα διορθώθηκαν καὶ ἀκόμη περισσότερα συμπληρώθηκαν ἢ βελτιώθηκαν καὶ ἐνσωματώθηκαν ὅσες χρήσιμες παρατηρήσεις στάλθηκαν. Τὰ ἑρμηνεύματα τῶν περισσότερων λημμάτων ξαναγράφτηκαν, ὥστε νὰ γίνουν πιὸ ἁπλὰ καὶ εὔληπτα ἀπὸ τὸν ἀναγνώστη ποὺ δὲν ἔχει εἰδικὲς γνώσεις καί, γενικά, δόθηκε ἔμφαση στὴν προβολὴ τῆς χρήσιμης πληροφορίας. Τέλος προστέθηκαν νέα τμήματα μὲ κατηγοριοποιημένα λήμματα.
Τὸ 1992, σὲ μία περίοδο ποὺ οὐσιαστικὰ εἶχε ὁλοκληρωθεῖ ἡ ἔκδοση τῶν ἔργων τοῦ ποιητῆ, κυκλοφόρησε ἀπὸ τὴν Ἄγρα ἕνα μικρὸ βιβλιαράκι 114 σελίδων μὲ τίτλο Γλωσσάρι στὸ ἔργο τοῦ Νίκου Καββαδία. Ὁ γλωσσολόγος Γιῶργος Τράπαλης (Ἀθήνα, 1965) μὲ αὐτὴ τὴν ἐργασία συνέχισε τὴν προσπάθεια δημιουργίας ἑνὸς γλωσσικοῦ ὁδηγοῦ στὸ ἔργο τοῦ Καββαδία ποὺ εἶχε ξεκινήσει μὲ τὸ γλωσσάρι ποὺ εἶχε ἐκπονήσει παλαιότερα ὁ K. Πλαστήρας γιὰ τὸ Μαραμποὺ καὶ τὸ Πούσι. Οἱ δυσκολίες ποὺ εἶχε νὰ ἀντιμετωπίσει ὁ συντάκτης τοῦ γλωσσαριοῦ ἦταν μεγάλες, δεδομένου ὅτι τὸ ποιητικὸ καὶ πεζογραφικὸ ἔργο τοῦ Καββαδία ἀποτελεῖ ἕνα χωνευτήρι γλωσσῶν, παραδόσεων καὶ ἠθῶν ἀπ᾿ ὅλον τὸν κόσμο, μὲ κύριο κορμό του τὴ ναυτικὴ ἀργκὸ ποὺ εἶναι ἕνα μεῖγμα ἀπὸ ἑλληνικές, ἰταλικές, ἑνετικές, τουρκικές, ἀγγλικὲς καὶ λοιπὲς λέξεις. Γιὰ τὴ σύνταξη ἐκείνου τοῦ γλωσσαριοῦ χρησιμοποιήθηκαν λεξικά, ἑλληνικὰ καὶ ξένα, ἐγκυκλοπαίδειες, κείμενα καὶ μελέτες ναυτικοῦ περιεχομένου ἀλλὰ καὶ προσωπικὲς μαρτυρίες ναυτικῶν.
Ἕνδεκα ἀκριβῶς χρόνια ἀπὸ ἐκείνη τὴν πρώτη προσπάθεια, ὁ χαλκέντερος Γιῶργος Τράπαλης (βασικὸς συνεργάτης τοῦ Γ. Μπαμπινιώτη στὸ Λεξικὸ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς Γλώσσας) ἐπανεκδίδει τὸ γλωσσάρι τοῦ ἀναθεωρημένο καὶ συμπληρωμένο, ἐμπλουτισμένο μὲ νέες λέξεις ποὺ διευκολύνουν τὴν ἀνάγνωση τῶν γραπτῶν του Καββαδία καὶ βοηθοῦν στὴν κατανόησή τους. Τὸ νέο Γλωσσάρι ἀποτελεῖται ἀπὸ πέντε τμήματα. Τὸ πρῶτο περιλαμβάνει ἄγνωστες λέξεις (στὶς ὁποῖες δίνονται καὶ ἐτυμολογικὲς πληροφορίες) ἢ φράσεις· τὸ δεύτερο τμῆμα περιλαμβάνει ξένες λέξεις καὶ φράσεις (συνήθως παραθέματα ἀπὸ ξένα ἔργα) ποὺ βρίσκονται στὰ κείμενα μὲ λατινικοὺς χαρακτῆρες· τὸ τρίτο τμῆμα περιλαμβάνει τὰ ὀνόματα προσώπων (ζωγράφων, ποιητῶν) ποὺ ἀναφέρονται στὰ βιβλία τοῦ Καββαδία· τὸ τέταρτο τμῆμα περιέχει τὸ τοπωνύμια ποὺ μνημονεύει ὁ ποιητής, ἀλλὰ καὶ τὰ μπὰρ ἢ τὰ ξενοδοχεῖα· τὸ πέμπτο τμῆμα στεγάζει τοὺς τίτλους λογοτεχνικῶν καὶ εἰκαστικῶν ἔργων, ἐφημερίδων καὶ περιοδικῶν, ἀλλὰ καὶ ἐμπορικὲς ὀνομασίες προϊόντων.
Ἀπὸ τὰ παραπάνω συνάγεται ὅτι τὸ βιβλιαράκι αὐτὸ ξεπερνάει τὰ ὅρια ἑνὸς συνηθισμένου γλωσσαριοῦ καὶ ἀποτελεῖ ἕναν τρόπον τινὰ ἑρμηνευτικὸ ὁδηγὸ τοῦ συνολικοῦ ἔργου τοῦ Νίκου Καββαδία, ἑνὸς δημιουργοῦ γιὰ τὸν ὁποῖο ἐξακολουθεῖ νὰ ἐνδιαφέρεται πολλαπλῶς τὸ ἀναγνωστικὸ κοινό. Ταυτόχρονα εἶναι καὶ ἕνα χρήσιμο βοήθημα γιὰ τοὺς ἐρευνητὲς τῆς νεοελληνικῆς λογοτεχνίας καὶ τῆς νεοελληνικῆς γλώσσας. Ὁ Γιῶργος Τράπαλης, ὁρμώμενος ἀπὸ τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸν ποιητή, παραδίνει στὴν ἑλληνικὴ βιβλιογραφία ἕνα ἐξαιρετικὸ βιβλίο (σὲ αὐτὸ ὑπάρχουν καὶ σπάνιες εἰκόνες, κὰρτ-ποστάλ, φωτογραφίες, ἔργα ζωγραφικῆς), καρπὸ πολυετοῦς ἔρευνας καὶ μόχθου, ἀπὸ τὸ ὁποῖο οἱ θαυμαστὲς τοῦ «Μαραμποὺ» θὰ ὠφεληθοῦν τὰ μέγιστα.
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ
ΤΟ ΒΗΜΑ, 08.06.2003
Γιῶργος Τράπαλης - Γλωσσάρι στὸ ἔργο τοῦ Νίκου Καββαδία
Β´ ΕΚΔΟΣΗ, Ἀναθεωρημένη καὶ Συμπληρωμένη
Ἐκδόσεις Ἄγρα, 2003
ISBN 960-325-470-3