Τὸ 1928, σὲ ἡλικία δεκαοχτὼ ἐτῶν, ὁ Νίκος Καββαδίας πιάνει δουλειὰ σ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ ναυτικὰ γραφεῖα, τὰ ὁποῖα πρακτόρευαν τὰ πλοῖα τῶν θείων του. Ἐκεῖ θὰ μείνει μόνο λίγους μῆνες. Ἄρρωστος γιὰ ἀναχώρηση. Αὐτὸς εἶναι, μεταφρασμένος, ὁ τίτλος τοῦ ποιήματος. Κι ὁ Νίκος Καββαδίας κατάφερε τελικὰ νὰ ἀποφύγει τὸν ἐφιάλτη ποὺ περιγράφει στὸ ποίημα, ἐκτὸς ἀπὸ ἕνα μικρὸ τμῆμα. Πέθανε στὶς 10 Φεβρουαρίου 1975, στὴν Κλινικὴ «Ἅγιοι Ἀπόστολοι» στὴν Ἀθήνα, ἀπὸ ἐγκεφαλικὸ ἐπεισόδιο. Κηδεύτηκε στὸ Α´ Νεκροταφεῖο Ἀθηνῶν. Μία κηδεία τελικά, σὰν τῶν πολλῶν ἀνθρώπων τὶς κηδεῖες.
Δὲν νομίζω πὼς τὸ ποίημα παίρνει καὶ πολὺ ἀνάλυση. Ὄχι τουλάχιστον στὰ πλαίσια αὐτῆς τῆς στήλης. Ποιὸς μπορεῖ ὅμως νὰ ἀρνηθεῖ πῶς ἡ ποίηση τοῦ Καββαδία εἶναι γεμάτη ἀπὸ εἰκόνες; Εἰκόνες ποὺ θεωρεῖ πὼς δὲν θὰ ζήσει, καὶ εἰκόνες ποὺ θὰ ἀναγκαστεῖ νὰ ζήσει, μὲ κορύφωση τὴν τελευταία (τὴν ὁποία, ἂν γίνουμε λίγο κυνικοί, δὲν θὰ ζήσει οὕτως ἢ ἄλλως), τοῦ πιὸ τραγικοῦ, τοῦ ὁριστικοῦ καὶ ἀμετάκλητου γεγονότος τοῦ θανάτου. Ἡ μουσικὴ τοῦ Σπανοῦ, μὲ τὸ πιάνο νὰ κυριαρχεῖ στὴ μοιρολατρικὴ μελωδία, ταιριάζει ἀπόλυτα στὸ συναίσθημα τοῦ ποιήματος. Ἡ φωνὴ τοῦ Καράλη, τραγική, μοιάζοντας ἀκατέργαστη, περνᾶ εὐκολότερα στὸν ἀκροατὴ τοὺς στίχους. Γιὰ τοὺς πιὸ μικρούς, ὁ Καράλης εἶναι ἡ πρώτη φωνὴ ποὺ τραγούδησε τὸ «Σπασμένο Καράβι» τοῦ Σκαρίμπα, καὶ μάλιστα στὴν ἴδια δουλειὰ τοῦ Σπανοῦ. Μελωδία καὶ φωνή, κορυφώνονται μαζὶ στὴν τραγικότητα τῶν δύο τελευταίων στροφῶν. Μεγαλεῖο!
Ὁ Καββαδίας ἔγινε εὐρέως γνωστὸς ἀπὸ τὶς δουλειὲς τοῦ Μικρούτσικου. Τὸ «Ὁ Σταυρὸς τοῦ Νότου» τὸ 1979 καὶ τὸ «Γραμμὲς τῶν Ὁριζόντων» 1991. Δεκτό. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει κάνει ὑπέροχες μελοποιήσεις κι ἔχει συνεργαστεῖ μὲ ἀξιόλογους ἑρμηνευτές. Ὁ Καββαδίας ὅμως εἶναι ποιητής. Οἱ συνθέτες ἔρχονται ἀργότερα καὶ δουλεύουν πάνω στὴν ποίησή του. Κι ὁ Σπανός, τὸ 1975, προσέξτε, πρὶν ἀπὸ τὸν Μικρούτσικο, καὶ χρονιὰ θανάτου τοῦ Καββαδία, ὅπως καὶ οἱ Ξέμπαρκοι, ἕντεκα χρόνια ἀργότερα, ἔχουν κάνει δουλειὰ πάνω στὸν Καββαδία ποὺ σήμερα, κατὰ τὴ γνώμη μου, δὲν θὰ πετύχαινε κανείς, οὔτε μὲ μιξαρίσματα σὲ στούντιο καὶ πολύπλοκες ἐνορχηστρώσεις. Ἐμμένω πάντα στὴν ἁπλὴ ἐνορχήστρωση. Ἂν ἔχεις ταλέντο, δεῖξ᾿ το. Ἂν ἔχεις μουσικὰ ὄργανα, βάλ᾿ τα. Ἂν ὄχι, βάλε αὐτὰ ποὺ ἔχεις. Κι ὁ Σπανὸς καὶ ταλέντο ἔχει, καὶ πολλὰ ὄργανα δὲν χρειάζεται γιὰ νὰ ἀναδείξει τὴν ποίηση. Ἐπειδὴ ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ τελευταία ὑπάρχει.
musicwave.gr