(Ἀποσπάσματα, παρατίθενται γιὰ φιλολογικοὺς λόγους)
Περὶ δὲ τῶν κρίσεών μου περὶ τῶν σημερινῶν τελετῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦτο μόνο λέγω, ὅτι οἰαιδήποτε καὶ ἂν ὦσιν αἱ ἐνδόμυχοι τῶν ἀνθρώπων πεποιθήσεις, μία τὶς ἐξωτερικὴ λατρεία τοῦ θείου πανταχοῦ καὶ πάντοτε ἐκρίθη ἀναγκαία. Ὁ ἁπλοὺς χριστιανὸς εἰσέρχεται εἰς τὴν Ἐκκλησίαν ἵνα παρηγορηθῇ ἐλπίζων τοὺς ἀδάμαντας καὶ σμαράγδους τοῦ Παραδείσου τῆς Ἀποκαλύψεως, ὁ δὲ φιλόσοφος σκέπτεται ἐκεῖ περὶ τοῦ ἀπείρου, τοῦ ἰδανικοῦ, τοῦ προορισμοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἄλλων τοιούτων φιλοσοφικῶν κόμβων. Ἀμφοτέρων ὅμως ἡ διάνοια ἀνυψοῦται εἰς θεωρίας ἀνωτέρας τῶν ἐπιουσίων περισπασμῶν, ἀμφότεροι ἐξέρχονται ἐκ τοῦ ἱεροῦ ἐκείνου περιβόλου κρείττονες ἑαυτῶν καὶ κατανοοῦντες τὴν ἀλήθειαν τῶν λόγων τοῦ Ἰησοῦ, «Οὐκ ἐν ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος».
Ἀλλ᾿ ἡ τοιαύτη λατρεία, ἵνα ἐκπληρώσῃ τὸν σκοπὸν αὐτῆς, πρέπει νὰ ἦναι σύμφωνος πρὸς τὰς ἰδέας, τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα τῶν ἀνθρώπων, τροποποιούμενα καθ᾿ ἑκάστην ὑπὸ τοῦ προοδεύοντος ἢ ἁπλῶς μεταβαλλομένου πολιτισμοῦ. «Τὸ θυσιαστήριον», λέγει ὁ χριστιανικώτατος Σατωβριάνδος, «πρέπει νὰ μένῃ ἀκλόνητον, ἀλλὰ τὰ κοσμήματα αὐτοῦ νὰ μεταβάλλωνται κατὰ τὰς ἐποχάς». Οἱ Δυτικοὶ πεισθέντες πρὸ πολλοῦ περὶ τούτου ἐφρόντισαν νὰ ἐξορίσωσι τῶν ἐκκλησιῶν των πᾶν τὸ μὴ συνᾶδον πρὸς τὰς τάσεις τῶν συγχρόνων. Ἡ διάρκεια τῆς λειτουργίας περιωρίσθη εἰς ἓν τέταρτον τῆς ὥρας, αἱ νηστεῖαι εἶναι ὑποφερταί, οἱ ἱερεῖς ἐξευγενισμένοι, αἱ εἰκόνες αὐτῶν ἠδύνουσι τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ ἡ μουσικὴ κηλεῖ τὴν ἀκοήν· ὥστε ἕκαστος δύναται ἄνευ μεγάλου τινὸς κόπου ἢ ἀηδίας νὰ εἶναι καλὸς χριστιανός.
Ἀλλ᾿ ἡμεῖς ἐκρίναμε καλὸν νὰ μείνωμεν προσηλωμένοι εἰς τοὺς τύπους τοῦ μεσαιῶνος ὡς τὰ ὀστρείδια εἰς τὸν βράχον. Ἡ ἀκολουθία μας διαρκεῖ δυὸ ὥρας, ὡς ἡ ἐπὶ τοῦ Ἁγίου Βασιλείου, καὶ οὐδεὶς ἀκροᾶται αὐτῆς· οἱ ἱερεῖς ἐκλέγονται ἐκ τῶν «περικαθαρμάτων τῆς γῆς», ὡς κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, καὶ οὐδεὶς ἀκούει τὰς συμβουλὰς αὐτῶν· αἱ νηστεῖαι ἁρμόζουσιν εἰς μεγαλοσχήμους καλογήρους, καὶ οὐδεὶς νηστεύει· αἱ εἰκόνες εἶναι τερατόμορφοι καὶ οὐδεὶς ἀσπάζεται αὐτάς· περὶ δὲ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν ῥινοφωνίας κρίνω περιττὸν νὰ εἴπω τι ἐνταῦθα.
Ἐκ τούτων πάντων συμβαίνει ὅτι μεταξὺ τῶν ἄλλων χριστιανικῶν ἐθνῶν, μόνοι ἡμεῖς, αἱ ἀνεπτυγμέναι τουλάχιστον παρ᾿ ἡμῖν τάξεις, στερούμεθα, δὲν λέγω τῆς πίστεως, διότι ἡ στέρησις αὕτη κατήντησε γενικὸν δυστύχημα, ἀλλὰ καὶ πάσης ἐξωτερικῆς λατρείας, ἥτις, ὡς ἀνωτέρω ἐρρέθη, ἔχει κἀκείνη τὰ καλά της, ἐνθυμίζουσα εἰς τὸν ἄνθρωπον ὅτι πλὴν τῶν σαρκικῶν ὑπάρχουσι καὶ ἄλλαι ἀπολαύσεις. Τὸ κατ᾿ ἐμέ, ὁσάκις ἐγονυπέτησα ὑπὸ τοὺς θόλους γοτθικῆς ἐκκλησίας, ἠσπάσθην εἰκόνα τοῦ Ραφαήλου ἢ ἔτεινα τὸ οὖς εἰς ἱερὰν τοῦ Μοζάρτου ἢ Ροσσίνι μελωδίαν, ἠσθάνθην ἀείποτε τὸ θρησκευτικὸν αἴσθημα ἀναγεννώμενον ἐν τῇ καρδίᾳ μου καί, λησμονῶν τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἱστορίαν, «e pur si muove» ἀνέκραξα ὡς ὁ Γαλιλαῖος· ἐνῶ ὁ εἰσερχόμενος εἰς τινὰ τῶν ἡμετέρων ἐκκλησιῶν ὑφ᾿ ἑνὸς μόνου καταλαμβάνεται αἰσθήματος, τῆς ἐπιθυμίας νὰ ἐξέλθῃ.
Τὴν ὀρθότητα ἢ τουλάχιστον τὴν ἀλήθειαν πάντων τούτων τυφλὸς μόνον ἢ ἑκουσίως τυφλώττων δύναται ν᾿ ἀμφισβητήσῃ. Ἂν δὲ ὑπάρχουσι παρ᾿ ἡμῖν φρόνιμοι ἄνθρωποι νομίζοντες ὅτι πρέπει νὰ ἔχωμεν ἐκκλησίας ἐρήμους καὶ κλῆρον ἀναλφάβητον καὶ καταφρονημένον, ὅτι ἡ μύτη εἶναι τὸ καταλληλότερον ὄργανον πρὸς ἀνύμνησιν τοῦ Ὑψίστου, ἡ «Καλοκαιρινή» ἠθικὸν διὰ τὰς νεάνιδας βιβλίον, καὶ τὸ «Ἐξομολογητάριον τοῦ Νικοδήμου» κατάλληλον ἐγκόλπιον ἱερέως, περιμένω κἀγὼ νὰ φρονιμεύσω, ἵνα συμμερισθῶ τὴν γνώμην τῶν. Ἄλλοι πάλιν, καίτοι ὁμολογοῦντες ὅτι ταῦτα δὲν ἔχουσι καλῶς, διατείνονται οὐχ ἧττον ὅτι πρέπει νὰ μένωσιν ἄθικτα δι᾿ εὐγνωμοσύνην πρὸς τὴν λυτρώσασαν ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ ξένου ζυγοῦ Ἐκκλησίαν, δι᾿ ἧς ἐλπίζομεν τάχιον ἢ βράδιον καὶ τὴν πραγματοποίησιν τῆς «μεγάλης ἰδέας», τὴν ἀπελευθέρωσιν δηλαδὴ τῆς Ἠπείρου καὶ Θεσσαλίας. Παράδοξον ὅμως τῇ ἀληθείᾳ εἶναι τὸ εἶδος τοῦτο τῆς εὐγνωμοσύνης, ἐξ ἧς ἀντὶ νὰ θεραπεύσωμεν τὰς πληγᾶς καὶ νὰ ἐνδύσωμεν κοσμίως τὴν σώτειραν ἡμῶν Ἐκκλησίαν ἀφίνομεν αὐτὴν ἄστεγον καὶ περιφρονημένην ὑπὸ τὰ κατεσπιλωμένα ράκη τοῦ μεσαιῶνος· οἱ δὲ βουλόμενοι νὰ μεταχειρισθῶσιν αὐτὴν ὡς ὄργανον πολιτικῶν σκοπῶν λησμονοῦσι, φαίνεται, ὅτι ὁ καιρὸς τῶν θαυμάτων παρῆλθε πρὸ πολλοῦ, καὶ οὔτε ὁ ἥλιος σταματᾶ πλέον οὔτε τὰ χωρίζοντα ἡμᾶς ἀπὸ τῶν δούλων ἀδελφῶν τείχη θέλουσι κρημνισθῇ διὰ τῆς ρινοφωνίας τῶν ἱερέων μας, ὡς τὰ τῆς Ἱεριχοῦς εἰς τὸν ἦχον τῶν σαλπίγγων τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ.
Ὁλοκλήρους δὲ ὥρας ἐδαπάνων παρὰ τοῖς βιβλιοκαπήλοις, ὀσφραινόμενος τὴν κόνιν σκωληκοβρώτων τόμων, ἐπὶ τὴ ἐλπίδι ν᾿ ἀνεύρω τῆς Παπίσσης μου τὰ ἴχνη...
Καταφυγὼν εἰς τὴν ἔρημον βιβλιοθήκην καὶ ἀπὸ αἰθούσης εἰς ἄλλην περιφέρων τὰ χασμήματα καὶ τὴν ἀνίαν μου, εὑρέθην αἴφνην εἰς τὴν ἀπέραντον στοάν, ἔνθα τὰ θεολογικὰ τοῦ μεσαιῶνος βιβλία, περιτυλιγμένα εἰς παχὺ στρῶμα λευκοῦ κονιορτοῦ, ὡς νεκροὶ εἰς τὰ σάβανά των, κοιμῶνται βαθὺν καὶ ἀνενόχλητον ὕπνον. Ἡ ὀσμὴ τοῦ τυροῦ ἐνθυμίζει τὴν πατρίδα των εἰς τοὺς Ἐλβετούς, ἢ τῶν ἀχύρων τὸν στάβλον εἰς τοὺς ὄνους καὶ ἢ τῶν ἀνθέων τὴν φιλτάτην των εἰς τοὺς ἐραστάς· παρ᾿ ἐμοὶ δὲ τοῦ παλαιοῦ χαρτίου ἡ ὀσμὴ ἐξύπνιζεν ἀμέσως τὴν ἀνάμνησιν τῆς Παπίσσης.
...βιβλία εἰς μόνους τοὺς σοφοὺς καὶ τοὺς σκώληκας γνωστά...
Ἡ βεβαιότης τοῦ ὅτι ἀδιόρθωτα ἦσαν τὰ ἤθη τῶν κληρικῶν, παρεκίνησε τοὺς συντάκτας τῶν ἱερῶν κανόνων εἰς ἔκδοσιν νόμου, καθ᾿ ὃν ἀπηγορεύετο τοῖς λαϊκοῖς τὸ νὰ ὑποθέσωσιν ὡς ἔνοχον ἱερέα, καὶ ἐπ᾿ αὐτοφώρῳ ἂν ἤθελον συλλάβει αὐτόν. «Ὁσάκις βλέπετε ἱερωμένον ἐναγκαλιζόμενον τὴν γυναῖκα ὑμῶν, διατάσσει τὸ Κανονικὸν Δίκαιον, πρέπει νὰ νομίζητε ὅτι πράττει τοῦτο ἵνα εὐλογήσῃ αὐτήν.» [Decretal. part. I, cap. VIII, Ap. Potter.] Τοιαύτη ἡ τοῦ τότε κλήρου ἀκολασία.
Ὁ χειμὼν ἐπήρχετο, χειμὼν τοσούτῳ ἀπότομος καὶ δριμύς, ὥστε καὶ αὐτοὶ οἱ κόρακες ἀπέθνησκον τῆς πείνης, μὴ δυνάμενοι νὰ σχίσωσι τὰς σάρκας τῶν πτωμάτων, ἀπολιθωθέντων ὑπὸ τοῦ ψύχους.
Οἱ καλοὶ οὗτοι ἐρημίται εἶχον καταντήσει ἄγριοι καὶ φοβεροὶ τὴν ὄψιν ἐκ τῆς μακρᾶς αὐτῶν μετὰ τῶν θηρίων συνοικήσεως, ἐν αὐτοῖς δὲ διεκρίνοντο ὁ πατὴρ Βατθαῖος, ἐκ τοῦ στόματος τοῦ ὁποίου ἐξήρχοντο σκώληκες διὰ τὴν ὑπερβολικὴν νηστείαν, ὁ Ἀθανάσιος, ὅστις οὐδέποτε ἔνιψε τὸ πρόσωπον ἢ τοὺς πόδας του, οὐδ᾿ ἔφαγε μαγειρευμένον φαγητόν, διότι ὁσάκις ἔβλεπε τὸ πρόσκαιρον πῦρ τοῦ μαγειρείου ἐνθυμεῖτο τὸ ἄσβεστον πῦρ τῆς Κολάσεως καὶ ἔκλαιε, καὶ ὁ Μελέτιος, τοῦ ὁποίου τὸ σῶμα ἐκαλύπτετο ἀπὸ κεφαλῆς μέχρι ποδῶν ὑπὸ ἕλκους πονηροῦ ὡς τοῦ Ἰώβ. Ἀλλ᾿ ὁ μὲν Ἰὼβ ἐξέετο πρὸς ἀνακούφησιν δι᾿ ὀστράκου, ὁ δὲ ὅσιος Μελέτιος, ὁσάκις ἔπιπτε κατὰ γῆς σκώληξ ἐκ τῶν πληγῶν του, ἐλάμβανεν αὐτὸν καὶ τὸν ἔθετε πάλιν εἰς τὸν τόπον του, ἵνα ἔχῃ τοὺς πόνους της σαρκὸς περισσοτέρους καὶ τὰς ἀμοιβὰς εἰς τὴν ψυχήν του παρομοίως. Μετὰ τούτους προσῆλθεν ὁ πατὴρ Παφνούτιος, ὅστις, βυθισμένος ἀείποτε εἰς οὐρανίους ἐκστάσεις, τόσῳ ὀλίγον ἐφρόντιζε περὶ τῶν ἐπιγείων, ὥστε διψήσας ἔτυχε πολλάκις νὰ πίῃ ἀντὶ ὕδατος τὸ ἔλαιον τῆς «κανδύλας» του, ὁ ὅσιος Τρύφων, οὐδέποτε φορέσας καθαρὸν ὑποκάμισον, ἀλλὰ πάντοτε τὰ ἄπλυτα τοῦ ἡγουμένου του, ὁ ἐρημίτης Νίκων, ὅστις, ὑποπεσὼν εἰς τὴν ἁμαρτίαν τῆς σαρκός, ἐκλείσθη πρὸς μετάνοιαν εἰς νεκροταφεῖον, ὅπου ἔμεινε τριάκοντα ἔτη κοιμώμενος ὄρθιος ὡς οἱ ἵπποι καὶ τρώγων μόνον τὰ χόρτα, ἅτινα ἐβλάστανον ἐκ τῆς γῆς ποτιζομένης ὑπὸ τῶν δακρύων του.
Ὁ δίσκος τῆς Ἑκάτης, περικυκλούμενος ὑπὸ νεφῶν διαφανῶν ὡς σεμνὴ παρθένος ὑπὸ τῶν νυκτικῶν πέπλων της, ἔλαμπεν ἀκίνητος εἰς ὕψος ἀκαταμέτρητον, ἐπιχέων ἐπὶ τῶν ἀθανάτων ἐκείνων μαρμάρων λάμψιν λευκὴν καὶ ἀμυδρᾶν, οἴαν καὶ ἐπὶ τοῦ κοιμωμένου Ἀδώνιδος, ὅτε ἐπεσκέπτετο αὐτὸν ἡ θεὰ ἐπὶ τῶν ἀκρωρειῶν τοῦ Λάτμου. Αἱ στήλαι τοῦ Ὀλυμπιείου, οἱ ἐλαιῶνες, αἱ ῥοδοδάφναι, αἱ κορυφαὶ τῶν λόφων στεφόμεναι ὑπὸ ἐκκλησιῶν ἢ μνημείων, πάντα ταῦτα περιέσφιγγον τὴν ὅρασιν τῶν δυὸ νεανίσκων διὰ ζώνης καὶ αὐτοῦ τοῦ κεστοῦ τῆς Ἀφροδίτης θελκτικωτέρας, ἡ δὲ ἡδονή, ἣν ἠσθάνοντο ἐκ τοῦ πανοράματος τούτου, καθίστατο διπλάσια, διότι μεθυσμένοι ὄντες ἔβλεπον τὰ πάντα διπλᾶ.
Ἡ ἡμετέρα ἡρωίς, ὅτε κατὰ πρῶτον εἰσήχθη εἰς τὰ ἰδιαίτερα δωμάτια τῆς αὐτοῦ ἁγιότητος, μόλις ἐτόλμα νὰ θέσῃ τὸν πόδα ἐπὶ τῶν παχυχνόων ἐκείνων ταπήτων τῆς Ἀνατολῆς, ἐφ᾿ ὧν ἤθελε τὶς ἐπιθυμήσει νὰ ὀλισθήση ὡς οἱ ἵπποι τοῦ Ἐριχθονίου, τῶν ὁποίων τὰ πέταλα, ὅτε ἔτρεχον, μόλις ἤγγιζον τὰς ἄκρας τῶν ἀνθέων. Ὅτε δὲ ἔφθασεν ἐνώπιον τοῦ ἀρχηγοῦ της Χριστιανοσύνης, καθημένου ἐπὶ πορφυροχρύσου θρόνου, ἐν μέσῳ ἀργυρῶν κανίστρων, ὁλοχρύσων γαβαθῶν, σμαραγδοστολίστων θυμιατηρίων καὶ ἄλλων κειμηλίων, τοσούτων ὑπὸ τῆς λάμψεως ἐκείνης ἐθαμβώθη, ὥστε ἂν ἐλάμβανεν ἀνάγκη νὰ πτύσῃ, μόνον εἰς τὸ ἐῤῥυτιδωμένον πρόσωπον τοῦ ἁγιωτάτου πατρὸς ἤθελε τολμήσει νὰ πράξῃ τοῦτο, μὴ εὑρίσκουσα εἰς τὸν ἀστράπτοντα ἐκεῖνον θάλαμον ῥυπαρώτερον μέρος.
Πολλάκις ἐν ὥρᾳ μεσονυκτίου φεύγουσα γυμνόπους τὴν ἄυπνον κοίτην της, εἰσέδυεν ἀκροποδητεῖ εἰς τὸν θάλαμον ὅπου ἐκοιμάτο ὁ ἀθῷος ἐκεῖνος νεανίσκος, καὶ σκιάζουσα διὰ τῶν δακτύλων τὸ φῶς τῆς λυχνίας, ὡς ἡ Σελήνη τὰς ἀκτῖνας της διὰ νεφῶν, ὅτε ἐπεσκέπτετο τὸν Λάτμιον ποιμένα, ἔμενεν ὁλοκλήρους ὥρας θεωροῦσα τὸν ὑπνώττοντα νεανίαν. Ἑσπέραν δέ τινα ἐτόλμησε καὶ νὰ ἐπιψαύσει διὰ τοῦ ἄκρου τῶν χειλέων τὸ μέτωπον τοῦ κοιμωμένου, φυγοῦσα μετὰ τρόμου, ἅμα εἶδε κινούμενα τὰ βλέφαρά του. Ὁ δὲ καλὸς Φλῶρος διηγήθη τὴν ἐπιοῦσαν εἰς τοὺς συντρόφους του πὼς νυκτερινὴ ὀπτασία εἰς κεντητὸν ὑποκάμισον περιτυλιγμένη ἐπεσκέφθη αὐτὸν καθ᾿ ὕπνους. Αἱ ὀπτασίαι, τὰ ὄνειρα καὶ τὰ φαντάσματα ἦσαν κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνη συνήθη, ἀλλ᾿ ἐκεῖνος, βέβαιος ὢν ὅτι τὸ φάντασμά του δὲν ἦτο ἐκ τῶν συνήθων, ἔτρεμεν τὴν ἐπιοῦσαν ἐπὶ τῆς κλίνης του, μὴ δυνάμενος νὰ κλείση τοὺς ὀφθαλμούς. Τὰ πάντα εἶχον ἤδη σιωπήσει εἰς τὸ παπικὸν οἴκημα, πλὴν τῶν γλαυκῶν καὶ τῶν ὡρολογίων, ὅτε κρότος ἐλαφρὸς ὡς πτῆσις νυκτίου πτηνοῦ ἢ βάδισμα νέας δεσποινίδος, σπευδούσης εἰς τὴν πρώτην αὐτῆς συνέντευξιν καὶ φοβουμένης τὴν παρθενικὴν ἠχὼ τῶν ὑποδηματίων της, ἠκούσθη εἰς τὸ πρόθυρον τοῦ θαλάμου. Ἡ θύρα ἠνοίχθη ἀθορύβως, ὡς ἀπὸ ἀΰλου ὠθουμένη φυσήματος, καὶ τὸ φάσμα διηυθύνθη πρὸς τὴν κλίνην βαδίζον ἐπὶ τῆς ἄκρας τῶν γυμνῶν ποδῶν του. Ὁ Φλῶρος ἠσθάνθη τὸ ὑποκάμισόν του βρεχόμενον ὑπὸ ἱδρῶτος ψυχροῦ ὡς ὕδατος τῆς Στυγὸς (τοῦ ἀρκαδικοῦ, ἐννοῶ, ποταμοῦ καὶ ὄχι τοῦ καταχθονίου, ὅστις ἦτο ζεστός), τὸ δὲ σκότος ἐπηύξανε τὸν τρόμον· καθότι οὔτε αὐτόφωτον, ὡς τὰ ἄλλα φαντάσματα, ἦτο τὸ φάσμα, οὔτε ἔφερε λυχνίαν τὴν νύκτα ἐκείνην, ἀλλὰ μόλις διεκρίνετο ὑπὸ τὸ σπινθήρισμα τῆς σβηνομένης θερμάστρας ὡς λευκόν τι καὶ ἀμφίβολον νέφος, βραδέως καὶ ἀπειλητικῶς πρὸς τὴν κλίνην προχωροῦν. Τὸ νέφος, τὸ φάσμα, ὁ βρυκόλαξ, ἡ Ἰωάννα τέλος πάντων, ἐστάθη παρὰ τὴν κλίνην καί, ἐνθαῤῥυνομένη ὑπὸ τῆς ἀκινησίας τοῦ νεανίσκου, ἤρχισε διὰ τοῦ ἄκρου τῶν χειλέων νὰ λείχῃ τὸν ἀπηγορευμένον καρπόν, ὃν δὲν ἐτόλμα νὰ δαγκάση. Ἡ θερμὴ ἐκείνη πρόσψαυσις διεσκέδασεν ἐν ἀκαρεῖ τὸ εἰς τὰς φλέβας τοῦ νεανίου κυκλοφοροῦν ῥῖγος· ἅμα δὲ συνελθῶν, ἐξέτεινεν ἀμφοτέρους τοὺς βραχίονας, ἵνα συλλάβῃ τὸ φάσμα, ὅπερ μόλις ἐπρόφθασε νὰ διαφύγῃ, ἀφίνον εἰς χεῖράς του τὸ ἥμισυ τοῦ ὑποκαμίσου καὶ πέντε τῆς κεφαλῆς του τρίχας. Ἀλλ᾿ ὁ καλὸς Φλῶρος δὲν ἠδύνατο εἰς τοιαῦτα λάφυρα νὰ ἀρκεσθῇ· τὸ αἷμα αὐτοῦ ἔβραζεν ἤδη ὑπό της συγκινήσεως καὶ περιεργείας, οἱ δὲ πόδες ἐδίωκον τὴν νυκτερινὴν ὀπτασίαν, ἥτις ἔφευγεν ὠκύπους. Δὶς καὶ τρὶς περιέδραμον οὕτως τὸν θάλαμον, μέχρις οὗ, περιπλεχθὲν τὸ φάσμα εἰς τὰς πτυχὰς τοῦ σχισθέντος χιτῶνος ἢ σαβάνου του, κατέπεσεν ἐπὶ τοῦ τάπητος, ὑποκάτω ἀνοικτοῦ παραθύρου. Ὁ Φλῶρος ἐξέτεινε τότε καὶ πάλιν τὴν χεῖρα, ἀλλ᾿ ἀντὶ νὰ ἀπαντήσῃ ὀστᾶ, σκώληκας, σαπρίαν ἢ ἄλλα τοιαῦτα κλασικὰ κοσμήματα τῶν βρυκολάκων, ἡ χεὶρ αὐτοῦ ἀνεπαύθη ἐπὶ θερμῆς καὶ λείας ἐπιδερμίδος, ἥτις ἐφαίνετο χρησιμεύουσα ὡς θήκη εἰς ζῶσαν καὶ πάλλουσαν καρδίαν· ἤδη δὲ ἥπλωνε καὶ τὴν ἄλλην χεῖρα, ἀλλὰ κατ᾿ ἐκείνην τὴν στιγμήν, προβᾶσα ὄπισθεν νέφους ἡ σελήνη, ἔλαμψε πανσέληνος ἐπὶ τοῦ προσώπου καὶ τῶν γυμνῶν μαστῶν τοῦ ἁγιωτάτου πάπα Ἰωάννου τοῦ ὀγδόου!