Ὁ συγγραφέας εἶναι ἐκπαιδευτικός, εἰδικὸς παιδαγωγός, ὑπηρετεῖ ὡς διδάσκαλος 14ου δημοτικοῦ σχολείου Καλαμάτας
Χριστούγεννα 2012
Ἀγαπημένοι μου μαθητὲς δίπλα σας, ὅλοι ἐμεῖς, δάσκαλοι καὶ γονεῖς ποὺ ὡς σκοπό μας ἔχουμε νὰ σᾶς μεταδώσουμε γνώσεις, ἐμπειρίες, νὰ ἐπιβραβεύσουμε τὴ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς μελέτης σας, νὰ ἀξιολογήσουμε τὴ συμπεριφορά σας, καὶ ὅλα αὐτὰ προκειμένου νὰ συμβάλουμε στὴ βελτίωση τῆς ζωῆς σας καὶ τῆς γνωστικῆς σας προόδου.
Εἰλικρινὰ αἰσθάνομαι ἀμήχανα ὅταν πρέπει νὰ ἀντιπαραβάλω στὴ γνησιότητα καὶ τὴν ἀλήθεια τῆς παιδικότητάς σας, τὸ συσσωρευμένο φορτίο τῆς γνώσης καὶ τῆς ἐμπειρίας μας.
Γιὰ αὐτὸ σήμερα ἂς ἀλλάξουμε ρόλους.
Σήμερα ποὺ γιορτάζουμε τὴ γέννηση τοῦ μικροῦ Χριστοῦ, γίνετε ἐσεῖς οἱ δάσκαλοί μας καὶ διδάξτε μας ξανὰ τὴ σοφία τῆς παιδικῆς ἀθωότητας καὶ τῆς προσδοκίας! Γιατὶ, ὅπως γράφει ὁ ποιητής: μετρημένο τόπο ἔχουν οἱ σοφοὶ καὶ στὰ παιδιὰ δοσμένος εἶναι ὁ ἴδιος ἀλλὰ ἀπέραντος![1] Ἐπιτρέψτε μας νὰ κοιτάξουμε βαθιὰ στὰ μάτια σας. Κάπου ἐκεῖ μέσα εἴμαστε καὶ ἐμεῖς γονατισμένοι κάτω ἀπὸ κάποιο χριστουγεννιάτικο δέντρο μὲ τὴν εὐχὴ καὶ τὴν ἐλπίδα στὴν καρδιά, ἴδια μὲ τὴ δική σας ἐλπίδα, γιὰ ἕνα κόσμο πιὸ ὄμορφο πιὸ ἀνθρώπινο, πιὸ εἰρηνικό.
«Δὲν μπορεῖτε νὰ ἔλθετε σὲ μένα ἂν δὲ γίνετε σὰν τὰ παιδιά. Δὲν μπορεῖτε νὰ περιπλανηθεῖτε στὴν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας ἂν δὲ γίνετε σὰν τὰ παιδιά...».
Καὶ ἐμεῖς δυστυχῶς ὀχυρωμένοι σὲ ὑψηλὰ τείχη, ἀποκομμένοι ἀπὸ τὸ διπλανό μας δὲν ἔχουμε δῶρα νὰ προσφέρουμε στὴ φάτνη παρὰ μόνο τὸν ἐγωισμό μας, τὰ λάθη μας, τὴ σκληρότητα καὶ τὴν ἀμάθειά μας.
Ἀγαπημένα μου παιδιά, πῶς ὅλοι ἐμεῖς νὰ κρύψουμε τὴν ντροπή μας ποὺ κουρασμένοι ἀπὸ τὸ κυνήγι τῆς ἐξασφάλισης τοῦ ἐπιούσιου, ἀπορροφημένοι ἀπὸ τὴν ἀγωνία γιὰ τὴν κάλυψη τῶν ἀναγκαίων ὑλικῶν ἀγαθῶν, χορτασμένοι ἴσως ἀπὸ τὴν εὐδαιμονία τοῦ γιορτινοῦ τραπεζιοῦ, ἀγνοοῦμε τὸ μάταιο τῶν πολέμων, τὴν ψυχικὴ κενότητα, τὴν ἀπομάκρυνση καὶ τὴν τελμάτωση τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων, καθὼς καὶ τὴ δυστυχία, τὴν ἐξαθλίωση, τὴν πείνα καὶ τὸν πόνο τοῦ συνανθρώπου μας;
Λησμονοῦμε ὅτι ἡ κοινωνικὴ ζωὴ καὶ δραστηριότητά μας διέπεται ἀπὸ μία ἀγχώδη ἐπίδραση, γιὰ τὴν ὁποία ὑπεύθυνη εἶναι ἡ ἀπομάκρυνσή μας ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄξενος καὶ ἀπρόσωπος χαρακτήρας τῆς ἐφήμερης καθημερινότητας παρεμβαίνει καὶ στὰ πλαίσια τῆς ἐκπαιδευτικῆς πράξης, κρατᾶ ἀπροσπέλαστα τὰ μονοπάτια τῆς ψυχῆς τῶν τόσο κοντινῶν καὶ συνάμα ἀπόμακρών μας προσώπων: ἐσᾶς τῶν μαθητῶν μας.
Καὶ ψάχνουμε γιὰ τὴ χαραμάδα ποὺ θὰ μᾶς βγάλει ἀπὸ τὸ ἀδιέξοδο. Τὴ σύγκρουση τῆς παιδικῆς μας ἡλικίας μὲ τὶς ἀπαιτήσεις τῆς σκληρῆς πραγματικότητας. Μέσα στὶς τόσες ἔννοιές μας, δῶστε παιδιά μας τὸ χέρι σας, ὥστε νὰ πορευθοῦμε ὡς συνοδοιπόροι στὴν εὕρεση τῆς φάτνης τοῦ νεογέννητου Χριστοῦ. Καὶ αὐτὸ θὰ γίνει πράξη μόνο ἂν τυλιχτοῦμε στὴ σιωπὴ τῆς Ἀγάπης γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Ἄλλου, γιὰ τὸ συνάνθρωπο.
Ἐξάλλου ζοῦμε γιὰ νὰ μάθουμε νὰ ἀγαπᾶμε.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς καλοῦν νὰ ἀνοίξουμε τὰ μάτια τῆς καρδιᾶς καὶ νὰ μελετήσουμε τὸ μεγάλο αὐτὸ μυστήριο, ποὺ κυριολεκτικὰ ἄλλαξε τὴ μορφὴ τοῦ κόσμου.
Ἀναρωτιόμαστε ποιὸς εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου; Ὅλη ἡ διδασκαλία τῶν πατέρων, γιὰ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Κυρίου περιέχεται στὴ φράση τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου : «Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, ἵνα τὸν ἄνθρωπον δεκτικὸν θεότητος ποιήσῃ».
«Ὁ Χριστὸς δὲν ἦρθε στὴ γῆ, γιὰ νὰ μᾶς φέρει ἁπλὰ μιὰ νέα διδασκαλία, ἀλλὰ νὰ μεταδώσει σὲ μᾶς τὴ θεία ζωή, τὴ ζωὴ τοῦ Θεοῦ. Νὰ μᾶς κάνει μέτοχους τῆς θείας ζωῆς κατὰ χάρη. Ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος, γιὰ νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος Θεὸς κατὰ χάρη. Αὐτὸ εἶναι τὸ κεντρικὸ καὶ οὐσιῶδες νόημα τῆς μεγάλης αὐτῆς καὶ σημαντικῆς γιορτῆς.»[2]
Ὁ Θεὸς «ἐπτώχευσε πλούσιος ὤν» καὶ γίνεται ἄνθρωπος, ὁ ἄρχοντας γίνεται ὑπηρέτης καὶ δοῦλος! Ὁ ἀθάνατος γίνεται… θνητός! Γιὰ νὰ κάνει τὸν ἄνθρωπο ἀθάνατο μέσα ἀπὸ τὴν πίστη, τὴ μετάνοια, τὴν ἀγάπη, τὴν κατὰ χάρη θέωση. Ἡ Γέννηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ εἶναι ἡ τελειότερη ἀπόδειξη τῆς Θείας Ἀγάπης καὶ Πρόνοιας, ἡ ὁποία ἄγρυπνη καὶ στοργικὴ παρακολουθοῦσε τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τῆς πτώσεώς του.
Ἀναντίρρητα ὅλοι μας, στὸ βάθος τῆς καρδιᾶς μας διακρίνουμε τὸν πόθο τῆς ἀγάπης καὶ τῆς γαλήνης γιὰ νὰ ἀντιληφθοῦμε τὸ νόημα τῶν Χριστουγέννων. «Ἕνας πόθος ποὺ θὰ θέλαμε νὰ κατακτήσουμε, ἀλλὰ δυσκολευόμαστε νὰ πιστέψουμε. Μᾶς φαίνεται πιὸ μεγάλο ἀπὸ τὰ μέτρα μας γιὰ αὐτὸ συνήθως δὲν τὸ προσπαθοῦμε. Πασχίζουμε νὰ σκεφτοῦμε μὲ τὸ νοῦ μας γιὰ νὰ καταλάβουμε καὶ δὲν τὰ καταφέρνουμε».[3]
Ποιὸς γιορτάζει ἄραγε τὰ Χριστούγεννα; Αὐτὸς ποὺ ἔχει χρήματα ἢ αὐτὸς ποὺ ἔχει Πίστη; Ἡ ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων χωρὶς Χριστό, εἶναι γιορτὴ τῆς κατανάλωσης, τῶν δώρων, τοῦ φαγητοῦ, τῆς πρόσκαιρης εὐημερίας καὶ τῆς ἐφήμερης ἀνεμελιᾶς. Ἡ ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων μὲ Χριστὸ ἀποτελεῖ πρώτιστα περίοδο συνάντησης καὶ ὑποδοχῆς τοῦ νεογέννητου Χριστοῦ καὶ δοκιμασία ἄσκησης, γαλήνης, περισυλλογῆς, ἐπικοινωνίας μὲ τὸν ἑαυτό μας.
Καὶ ὁ ἑαυτός μας, ἐνῶ ἀξίζει καὶ «μετράει» δὲν ἀποτελεῖ μιὰ μετρήσιμη ὀντότητα. Γιατὶ «εἶναι ἀλήθεια ὅτι καθετὶ ποὺ μπορεῖ νὰ μετρηθεῖ δὲ μετράει πάντα, ἐνῶ αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ μετράει δὲν εἶναι πάντα μετρήσιμο».
Τὰ Χριστούγεννα περισσότερο τὰ αἰσθανόμαστε, τὰ βιώνουμε παρὰ τὰ γνωρίζουμε. Ψωνίζουμε, διασκεδάζουμε, περηφανευόμαστε, νιώθουμε ὅμως καὶ ἕνα αἴσθημα μοναξιᾶς. Ταπεινωνόμαστε καὶ τὸ νόημα τῶν Χριστουγέννων μᾶς ἀποκαλύπτεται, ἁπλὰ καὶ εὔκολα! Ἡ ἠρεμία τῆς ψυχῆς καὶ ἡ ἀληθινὴ εὐτυχία εὑρίσκεται ἐκεῖ, ποὺ ὑπάρχει ἀγάπη στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων. Γινόμαστε παιδιὰ καὶ ἀνακαλύπτουμε ἀμέσως τὸ νόημα τῶν Χριστουγέννων. Καὶ ἂς μὴν τὸ ἀξίζουμε. Γιατὶ ἕνα παιδὶ χρειάζεται πιὸ πολὺ τὴν ἀγάπη ὅταν δὲν τὴν ἀξίζει.
«Γιατὶ ἢ δὲν ὑπάρχει Θεὸς καὶ τελειώνει τὸ παραμύθι ἢ ὑπάρχει καὶ τοῦ ἀξίζουν ὅλα. Καὶ ὑπάρχει!...»[4] καὶ γεννιέται στὴ φάτνη τῆς ψυχῆς μας…
Γιὰ ὅσους πιστεύουν στὴν ὕπαρξή Του, ἀντιλαμβάνονται ὅτι ἡ συνάντηση μαζί Του περνᾶ μέσα ἀπὸ τὴ συνάντηση μὲ τὸν πλησίον μας, τὸ Πρόσωπο τοῦ Ἄλλου, τὴν ἐμπιστοσύνη καὶ τὴ θυσία τοῦ δασκάλου πρὸς τοὺς μαθητὲς καὶ τοὺς γονεῖς του, τὸ Πρόσωπο τῶν μαθητῶν μας καὶ σὲ τελικὴ ἀνάλυση μὲ τὸν ἴδιο μας τὸν ἑαυτό.
Κάθε ἀπόπειρα γιὰ συνάντηση εἶναι ἀπόπειρα ἐπικοινωνίας μὲ ἰσότιμα πρόσωπα. Ὅταν κάθε πρωί, κάθε μεσημέρι ὅλοι ἐμεῖς οἱ δάσκαλοι κοιτᾶμε στὰ μάτια ἐσᾶς τοὺς μαθητές μας καὶ στεκόμαστε ἀπέναντί σας προσπαθώντας νὰ ἀνακαλύψουμε ἀπὸ κοινοῦ τὶς πανανθρώπινες ἀξίες, συμβαίνει τὸ θαυμαστὸ γεγονὸς τῆς ἀποκάλυψης ψυχῆς, τῆς ἐπικοινωνίας προσώπων, τῆς γέννησης τοῦ θείου βρέφους στὴ ταπεινὴ φάτνη, τῆς ἀναγέννησης στὶς καρδιὲς μᾶς τοῦ μυστηρίου τῆς Παιδαγωγικῆς Σχέσης.
Ὅπως ἔλεγε ὁ Γέροντας Πορφύριος «Ὅποιος ἀγαπάει λίγο, δίνει λίγο ὅποιος ἀγαπάει περισσότερο δίνει περισσότερο, κι ὅποιος ἀγαπάει πάρα πολὺ τί ἔχει ἀντάξιο νὰ δώσει; Δίνει τὸν ἑαυτό του...». Κάθε ποὺ ἀγκαλιάζουμε ἕναν ἄνθρωπο, νιώθουμε Θεέ μου ὅτι κρεμιόμαστε ἀπὸ τὸ λαιμό Σου..
Ὅπως αὐτὴ ἡ στιγμὴ ποὺ τὸ ἐνδεχόμενο νὰ ἀπογοητευθεῖτε ἀπὸ τὰ γραφτά μου δὲν εἶναι μικρό. Μαθητές μου, ἀγαπημένοι, σᾶς ζητῶ συγγνώμη γιὰ τὴν ἀποκοτιὰ καὶ τὴν τόλμη μου νὰ σᾶς γράψω. Γιὰ τὴ δική σας τόλμη, τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ὑπομονὴ νὰ διαβάσετε αὐτὰ ποὺ σᾶς γράφω, σᾶς εὐχαριστῶ ἀπὸ καρδιᾶς. Εὐλογημένα, μὲ Χριστό(…), Χριστούγεννα!
[1] Ὀδυσσέα Ἐλύτη: «Τὰ ἐλεγεῖα τῆς ὀξώπετρας»
[2] Πανοσ. Ἀρχιμ. Γεωργίου Καψάνη, Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Κοινοβιακῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους, «Περιμένοντας τὰ Χριστούγεννα»
[3] Νικολάου, Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς, ἐκ τοῦ βιβλίου «΄Ἄνθρωπος Μεθόριος»
[4] Νικολάου Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς, ὡς ἀνωτέρω