Ιωάννης Φούλιας, Στοιχεία μουσικής ανάλυσης: Αρμονικό λεξιλόγιο, γλωσσάριο μουσικών όρων και οδηγίες συγγραφής εργασιών, α) αυτοέκδοση, Αθήνα 2021 [xii + 282 σελίδες] (πλήρες αρχείο)· β) Κάλλιπος / Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις, Αθήνα 2022 [xii + 282 σελίδες, συν εξώφυλλο και οπισθόφυλλο] (http://dx.doi.org/10.57713/kallipos-76).
|
|
|
Το παρόν σύγγραμμα καλύπτει ένα μεγάλο κενό στην ελληνική μουσικολογική βιβλιογραφία που αναφέρεται στην ανάλυση του ρεπερτορίου της τονικής μουσικής, και αποτελείται από τρία διακριτά μέρη. Το πρώτο μέρος συνιστά μία ενδελεχή μελέτη του αρμονικού λεξιλογίου της τονικής μουσικής, δηλαδή των διαθέσιμων συγχορδιακών σχηματισμών και των συμβολισμών τους υπό μία θεώρηση που αφομοιώνει κατά το μάλλον ή ήττον τις κυριότερες σχετικές παραδόσεις που καλλιεργήθηκαν στον χώρο της μουσικής θεωρίας από τον 18ο έως και τον 20ό αιώνα: την αρμονική θεωρία των βαθμίδων από κοινού με αριθμήσεις του basso continuo, την λειτουργική αρμονία του Hugo Riemann αλλά και την αναγωγική αρμονική θεώρηση του Heinrich Schenker. Ως προέκταση αυτού, κατατίθεται επίσης μία ολιστική διερεύνηση των βαθμών συγγένειας μεταξύ των παντοίων τονικοτήτων και αρμονικών περιοχών που χρησιμοποιούνται στο μουσικό ρεπερτόριο ήδη από τα τέλη του 16ου και μέχρι τουλάχιστον τις αρχές του 20ού αιώνος. Το δεύτερο μέρος του συγγράμματος έχει την μορφή ενός γλωσσαρίου, αποτελούμενου από πολυάριθμα λήμματα στο ελληνικό και το λατινικό αλφάβητο, τα οποία αναφέρονται σε όρους της τονικής μουσικής παράδοσης, με έμφαση στην καθιερωμένη τεχνική ορολογία για την αρμονική και την δομική ανάλυση, σε περιεκτικές περιγραφές μουσικών μορφών και ειδών, αλλά ακόμη και σε όρους προδήλως καταχρηστικούς, αδόκιμους είτε εσφαλμένα αποδιδόμενους στα ελληνικά. Τα λήμματα είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να λειτουργούν τόσο αυτοτελώς όσο και ενταγμένα σε ένα πλέγμα πυκνών αλληλεξαρτώμενων παραπομπών. Το τρίτο και τελευταίο μέρος είναι ένας μικρός οδηγός για την συγγραφή εργασιών στο πεδίο της μουσικής ανάλυσης, με χρήσιμες και εξειδικευμένες συμβουλές για την σύνταξη και την επιμέλεια του κειμένου, καθώς και για την διαμόρφωση και την αξιοποίηση των αναγκαίων βιβλιογραφικών αναφορών.
Οι δύο εκδόσεις διαφέρουν ελάχιστα και επουσιωδώς μεταξύ τους: η αυτοέκδοση του 2021 υπερέχει ως προς την ποιότητα των μουσικών παραδειγμάτων (τα οποία εμφανίζονται σε υψηλότερη ανάλυση απ’ ό,τι στην έκδοση του 2022) και είναι γενικότερα άρτια από γλωσσικής και τεχνικής επόψεως.
© Ιωάννης Φούλιας