16 Ιουλίου 2013 

Η συσχέτιση του ρυπαντικού φορτίου του αρδευτικού νερού με την επιμόλυνση της διατροφικής αλυσίδας   

 

Γιάννης Ζαμπετάκης

Επίκουρος Καθηγητής Χημείας Τροφίμων

Εργαστήριο Χημείας Τροφίμων, ΕΚΠΑ

 

Tο θερμοκήπιο που έγινε η εν λόγω έρευνα (από αριστερά προς τα δεξιά: κρεμμύδια, καρότα και πατάτες).

Σε πρόσφατη μελέτη ερευνητών του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ μελετήθηκε αν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της ρύπανσης του αρδευτικού νερού με βαρέα μέταλλα και της τυχούσας επιμόλυνσης (cross-contamination) της διατροφικής αλυσίδας. Πιο συγκεκριμένα, καρότα, κρεμμύδια και πατάτες καλλιεργήθηκαν με νερό που προσομοίαζε τα ρυπαντικά φορτία σε Ασωπό Βοιωτίας και Μεσσαπία Ευβοίας, με συγκεντρώσεις Νi(ΙΙ) και Cr(VI) από 0 (control) ως 250 μg/L.

Στο τέλος του πειράματος ποσοτικοποιήθηκαν τα επίπεδα του Ni και του (ολικού) Cr στα τρόφιμα και βρέθηκε ότι:

1. H επιμόλυνση στα φύλλα των κρεμμυδιών που ποτίστηκαν με το διάλυμα που περιείχε Cr(VI) σε συγκέντρωση 10 μg/L ανήλθε στο 109,2% (σε σχέση με το control), με το εν λόγω παράδειγμα να αναδεικνύει το γεγονός ότι επιβαρύνονται έως και τα υπέργεια μέρη του φυτού.

2. H επιμόλυνση στο ίδιο μέρος του κρεμμυδιού (φύλλα) που ποτίστηκε με διάλυμα που περιείχε Νi(II) σε συγκέντρωση 250 μg/L άγγιξε το 90,2%, ενώ στον βολβό η επιμόλυνση από το ίδιο διάλυμα έφτασε το 55%.

3. Oι πατάτες που ποτίστηκαν με το διάλυμα Νi(II) συγκέντρωσης 20 μg/L επιβαρύνθηκαν με το μέταλλο σε ποσοστό 28,1%.

Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι στατιστικώς σημαντικά και αξίζει να σημειωθεί ότι το χώμα που χρησιμοποιήθηκε λήφθηκε από πιστοποιημένο βιολογικό θερμοκήπιο και δεν είχε ρυπανθεί στο παρελθόν.

Με αυτό τον τρόπο αποδεικνύεται η μετανάστευση βαρέων μετάλλων από το νερό στα τρόφιμα: τρόφιμα-βολβοί που αρδεύθηκαν σε θερμοκήπιο με ρυπασμένο από βαρέα μέταλλα (νικέλιο και χρώμιο) νερό απορρόφησαν σε μεγάλα ποσοστά τα τοξικά μέταλλα.

Με αυτή την μελέτη, καταδεικνύεται πως η ρύπανση του περιβάλλοντος (είτε γεωγενής είτε ανθρωπογενής) επιμολύνει τη διατροφική αλυσίδα και αυξάνει την επικινδυνότητα συγκεκριμένων τροφίμων.

Τα ευρήματα της μελέτης αυτής δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση "Ecotoxicology and Environmental Safety" [1] καθώς και στο Newsletter της ΕΕ "Science for Environment Policy" [2]. Επίσης, τα αποτελέσματα γνωστοποιήθηκαν στον ΕΦΕΤ και την EFSA η οποία έχει ξεκινήσει τη διαδικασία συλλογής δεδομένων για την τοξικότητα των νικελίου και χρωμίου στα τρόφιμα (EFSA-Q-2012-00378 για Ni και EFSA-Q-2012-00379 για Cr, με καταληκτικές ημερομηνίες 31.12.2014 και 31.12.2013, αντίστοιχα), αφού η ισχύουσα νομοθεσία ΕΚ 1881/2006 δεν προβλέπει όρια για το νικέλιο και το χρώμιο στα τρόφιμα.

[1] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0147651313000390
[2] http://ec.europa.eu/environment/integration/research/newsalert/pdf/336na4rss.pdf  (αρχείο PDF, 226 KB)

 

<Επιστροφή στη λίστα επιστημονικών θεμάτων και ανακοινώσεων>