|
20/11/2015
Ατμοσφαιρική Ρύπανση Αστικών Περιοχών στην Ελλάδα και Οικονομική Κρίση: Διαχρονικές τάσεις στην ατμοσφαιρική ρύπανση, έρευνα και επιπτώσεις στην υγεία
Αθανάσιος Βαλαβανίδης, Θωμαΐς Βλαχογιάννη, Σπυρίδων Λωρίδας, Κωνσταντίνος Φιωτάκης Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών,
Πανεπιστημιούπολη
Ζωγράφου, 15784 Αθήνα
Περίληψη. Η ατμοσφαιρική ρύπανση
των αστικών και βιομηχανικών περιοχών στην Ελλάδα αποτελούσε
σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα καθώς συνδέονταν κυρίως με την
αύξηση του πληθυσμού των αστικών κέντρων, της άναρχης πολεοδομικής
επέκτασης και των αυξητικών τάσεων της βιομηχανικής παραγωγής κατά
την περίοδο του 1950-1990. Το πρόβλημα της ρύπανσης του Λεκανοπεδίου
της Αττικής και ιδιαίτερα του πολεοδομικού συγκροτήματος
Αθήνας-Πειραιά συνδέεται άμεσα με την υπερσυγκέντρωση πληθυσμού,
ραγδαία αύξηση τροχοφόρων και βιομηχανικώ-βιοτεχνικών δραστηριοτήτων
και τη δυσμενή τοπογραφία. Η Αθήνα στις προηγούμενες δεκαετίες
γνώρισε το κιτρινο-καφέ φωτοχημικό νέφος που ήταν μίγμα από
σωματίδια καπνού, μονοξείδο του άνθρακα (CO), διοξείδιο του θείου (SO2),
οξείδια του αζώτου (NOx) και όζον (Ο3)
για το οποίο ευθύνονταν κυρίως οι μηχανές εσωτερικής καύσης των
οχημάτων, οι κεντρικές θερμάνσεις και τα καυσαέρια των βιομηχανιών
και βιοτεχνιών. Πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, ο Βόλος και
άλλες αστικά πολεοδομικά συγκροτήματα παρουσίασαν παρόμοια
προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης με διαφορετικά ποσοτικά και
ποιοτικά δεδομένα αερίων ρύπων. Η βελτίωση των καυσίμων, η
αντικατάσταση του στόλου των οχημάτων, η περιβαλλοντική νομοθεσία
για περικοπές ρύπων από βιοτεχνίες και βιομηχανίες, η μετεγκατάστασή
τους σε βιομηχανικές περιοχές, και η εισαγωγή φυσικού αερίου ως
ενεργειακού καυσίμου προκάλεσε την βαθμιαία βελτίωση της ποιότητας
αέρα στις μεγάλες πόλεις.
Η οικονομική κρίση της περιόδου 2010-2015, η αύξηση της φορολογίας πετρελαίου θέρμανσης (οι τιμές αυξήθηκαν το 2011-2013, αλλά μειώθηκαν λόγω της πτώσης των διεθνών τιμών και των επιδομάτων θέρμανσης). Το πιο πρόσφατο καφέ νέφος αιθαλομίχλης περιέχει κυρίως αιθάλη (μαύρο άνθρακα) λόγω της μαζικής καύσης κακής ποιότητας ξύλων και παραγώγων τους, καθώς και απορριμμάτων. Ενώ τα τελευταία χρόνια μειώθηκε η ατμοσφαιρική ρύπανση σε ό,τι αφορά τους αέριους ρύπους SO2, NOx, CO και οι υπερβάσεις των ορίων επιφυλακής των συγκεντρώσεων των διαφόρων ρύπων είναι λιγότερο συχνές απ' ό,τι στο παρελθόν. Αλλά αυξήθηκαν οι φωτοχημικοί ρύποι (Ο3) και τα εισπνεόμενα αιωρούμενα σωματίδια (particulate matter, PM) Επιστημονική έρευνα μελέτησε τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία κατοίκων αστικών περιοχών ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων. Η Αθήνα «πρωτοστατεί» και η Θεσσαλονίκη ακολουθεί για μία ακόμη φορά στα υψηλότερα επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων, ειδικά στα αιωρούμενα σωματίδια μεταξύ των άλλων Ευρωπαϊκών αστικών περιοχών. Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι η Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχουν υψηλά επίπεδα αιωρουμένων σωματιδίων (PM10, PM2.5). Επιδημιολογικές έρευνες σε πολλές Ευρωπαϊκές πόλεις επιβεβαίωσαν τον συσχετισμό των ατμοσφαιρικών ρύπων, και τώρα ιδιαίτερα λόγω της οικονομικής κρίσης, με αυξημένα επίπεδα νοσηρότητας και θνησιμότητα από διάφορες πνευμονικές ασθένειες και αυξημένη εμφάνιση παθολογικών καταστάσεων σε ημέρες αυξημένης ρύπανσης. Η ανασκόπηση αυτή περιλαμβάνει τις σημαντικότερες περιβαλλοντικές και επιστημονικές έρευνες ατμοσφαιρικής ρύπανσης της τελευταίας δεκαετίας στην Ελλάδα. Οι έρευνες αυτές δείχνουν τις διαχρονικές τάσεις των αλλαγών στους αέριους ρύπους στις μεγάλες Ελληνικές πόλεις και τις επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων σε αστικές περιοχές.
Πλήρες κείμενο της εργασίας στα αγγλικά [27 σελίδες]: αρχείο PDF, 1,12 MB
<Επιστροφή στη λίστα επιστημονικών θεμάτων και ανακοινώσεων> |
