Η σχέση μεταξύ αναγνωστικής ικανότητας και παρεμβολής Stroop υπό το πρίσμα του αυτοματισμού

Αναστασία Αρχοντή	Αθανάσιος Πρωτόπαπας
Πάντειο Πανεπιστήμιο	Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου

1. Αυτοματισμός

Μια δεξιότητα θεωρείται αυτόματη όταν γίνεται με μεγάλη ταχύτητα, υποχρεωτικά (χωρίς να είναι απαραίτητη η πρόθεση ή η επίγνωση), και χωρίς κατανάλωση γνωστικών πόρων (άρα είναι δυνατή η ταυτόχρονη εκτέλεση άλλων έργων)

Σύγχρονες θεωρίες τονίζουν (α) τον προοδευτικό χαρακτήρα της αυτοματοποίησης κατά τη μάθηση της δεξιότητας και (β) το διαχωρισμό μεταξύ των διαφόρων χαρακτηριστικών (ταχύτητα, επίγνωση)

2. Μάθηση γραπτού λόγου

Η διαδικασία της ανάγνωσης θεωρείται ότι είναι αυτοματοποιημένη για τους έμπειρους αναγνώστες. Η αυτοματοποίηση πραγματο- ποιείται μέσα από αλληλοεπικαλυπτόμενα στάδια εξοικείωσης με το γραπτό λόγο και έχει ως αποτέλεσμα την ταχεία και χωρίς κόπο αποκωδικοποίηση των λέξεων από την ορθογραφική στη φωνολογική τους μορφή, αφήνοντας επαρκείς γνωστικούς πόρους για την κατανόηση του κειμένου.

3. Παρεμβολή Stroop

Το φαινόμενο Stroop εμφανίζεται ως παρεμβολή από την ανάγνωση προς την κατονομασία του χρώματος όταν υπάρχει αντίφαση μεταξύ τους. Έτσι, τα χρώματα των ΧΧ εκφωνούνται ταχύτερα:

Συνθήκη ΧΧΧΧ	Συνθήκη χρωμάτων
ΧΧΧΧΧΧΧ	πράσινο
ΧΧΧΧΧΧΧ	κόκκινο
ΧΧΧΧΧΧΧ	κίτρινο

4. Υποθέσεις

Αν η επίδραση Stroop οφείλεται στην αυτοματο- ποίηση της ανάγνωσης (που παράγει λάθος απόκριση στην κατονομασία του χρώματος) και
Αν η μειωμένη επίδοση (ή μαθησιακή δυσκολία) στο γραπτό λόγο αντανακλά έλλειψη αυτοματισμού της αναγνωστικής διαδικασίας
Τότε θα πρέπει η επίδραση Stroop να είναι (α) σε αρνητική συνάφεια με την αναγνωστική δυσκολία και (β) μειωμένη σε άτομα με δυσλεξία

5. Μέθοδος

Συμμετέχοντες
- Σχολικό δείγμα (γενικός πληθυσμός, 95 μαθητές Α' Γυμνασίου, σε 3 κατηγορίες πιθανότητας μαθησιακής δυσκολίας)
- Κλινικό δείγμα (8 άτομα με διάγνωση δυσλεξίας)
Μετρήσεις
- Ταχύτητα και ακρίβεια ανάγνωσης ψευδολέξεων, λέξεων, κειμένου
- Ορθογραφία λέξεων, κειμένου
- Χρόνος ταχείας κατονομασίας χρωμάτων

6. Αποτελέσματα – Συνάφειες

7. Διαφορές μεταξύ ομάδων

8. Συμπεράσματα

Η επίδραση Stroop είναι μεγαλύτερη για άτομα με χαμηλότερη επίδοση στο γραπτό λόγο, στο γενικό πληθυσμό και στον ειδικό πληθυσμό
Συνεπώς, η έλλειψη αυτοματισμού της ανάγνωσης αφορά μόνο στην ταχύτητα εκτέλεσης των γνωστικών διεργασιών και όχι στο αν η εκτέλεσή τους είναι υποχρεωτική

⇒ Υπέρ της θεώρησης του αυτοματισμού ως σειράς ιδιοτήτων παρά ως ενιαίας κατάστασης