Ανακοίνωση στο 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας.
Βόλος, 14–17 Μαΐου 2009

Εξετάστηκε η σημασία τεσσάρων λέξεων που εκφράζουν συναισθήματα (λύπη, συγκίνηση, έρωτας, αγωνία) συνδυάζοντας δύο διαφορετικές μεθοδολογίες. Η μία προσέγγιση βασίζεται στη θεωρία των συναισθηματικών συνιστωσών, χρησιμοποιώντας δεδομένα που συλλέχθηκαν με το ερωτηματολόγιο GRID, στο οποίο 24 βασικές λέξεις συναισθημάτων αξιολογήθηκαν ως προς 144 γνωρίσματα από έξι τομείς (αξιολόγηση, σωματικά συμπτώματα, έκφραση, τάση για συμπεριφορά, υποκειμενικό αίσθημα , έλεγχος). Η παραγοντική ανάλυση των δεδομένων υπέδειξε δομή πέντε παραγόντων, εκ των οποίων οι πρώτοι τέσσερις συμπίπτουν με τις διαγλωσσικά και διαπολιτισμικά τεκμηριωμένες διαστάσεις της αξιολόγησης, ισχύος, διέγερσης και έκπληξης. Οι τέσσερις υπό εξέταση λέξεις αξιολογήθηκαν από δείγμα 40 Ελλήνων φοιτητών στα 144 γνωρίσματα και προβλήθηκαν στις παραπάνω διαστάσεις, παρέχοντας μια εμπειρική εκτίμηση για τη θέση των λέξεων αυτών στον εννοιολογικό χώρο των συναισθημάτων. Η δεύτερη προσέγγιση περιλαμβάνει σημασιολογική ανάλυση των λέξεων σε σώμα κειμένων. Για την ανάλυση αξιοποιήθηκε ο Εθνικός Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσας (εθεγ) του Ινστιτούτου Επεξεργασίας του Λόγου. Αναλύθηκαν όλες οι εμφανίσεις των τεσσάρων λέξεων σε ονομαστική ή αιτιατική πτώση (αριθμός προτάσεων, λύπη: 585, συγκίνηση: 707, έρωτας: 1770, αγωνία: 1986). Υιοθετώντας το μοντέλο της συστεμικής/λειτουργικής ανάλυσης του Halliday, κάθε εμφάνιση των λέξεων ταξινομήθηκε ως προς τη συντακτική της λειτουργία στην πρόταση, καθώς και τη σημασιολογική της σύσταση, τα οποία στη συνέχεια συνεξετάστηκαν σε σχέση με την εκάστοτε εκφραζόμενη συναισθηματική φόρτιση (θετική, αρνητική, ουδέτερη). Τα ευρήματα ερμηνεύονται συνδυάζοντας αποτελέσματα από τις δύο προσεγγίσεις για τη σημασία και τη χρήση των λέξεων. Επιπλέον, από τη σύγκριση των δύο μεθόδων ελέγχεται η εγκυρότητα του ερωτηματολογίου GRID.