Ανακοίνωση στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Αθήνα, 25–29 Μαΐου 2011

Η μελέτη της παραγωγής αφηγηματικού λόγου καταλαμβάνει σημαντικό κομμάτι της κλινικής έρευνας στην αφασιολογία (McNeil et al., 2007· Menn et al., 1994· Brookshire et al., 1993· Wright et al., 2005), ενώ η έρευνα για την εύρεση της καταλληλότερης μεθόδου ή συνδυασμού δοκιμασιών για την εκμαίευση αφηγήσεων βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη (Wright & Capilouto, 2009). Η μελέτη του αφηγηματικού λόγου ατόμων με αφασία στην ελληνική γλώσσα δεν έχει καλυφθεί επαρκώς στην υπάρχουσα βιβλιογραφία. Στην παρούσα ανακοίνωση μελετώνται προκαταρκτικά δεδομένα από παραγωγή αφηγήσεων ατόμων με αφασία και ομάδας ελέγχου καρδιοπαθών. Για την εκμαίευση αφήγησης έχει χρησιμοποιηθεί –σε συνέχεια προηγούμενης έρευνας (Foka et al. 2008)– το ίδιο πρωτόκολλο αποτελούμενο από τέσσερις δοκιμασίες, οι οποίες συνδυάζονται έτσι ώστε οι περιορισμοί/δυσκολίες μιας μεθόδου να αντισταθμίζονται από τα πλεονεκτήματα/ευκολίες της άλλης μεθόδου. Πιο συγκεκριμένα, οι δοκιμασίες είναι οι εξής: (α) προσωπική αφήγηση, αυθόρμητος λόγος (αφήγηση του εγκεφαλικού επεισοδίου), (β) αφήγηση ιστορίας βασισμένη σε μια σειρά εικόνων, (γ) επαναφήγηση ιστορίας με υποστήριξη από εικόνες, και (δ) επαναφήγηση γνωστής προφορικής ιστορίας. Στόχος της έρευνας είναι η μελέτη της συνεισφοράς συγκεκριμένων γλωσσικών στοιχείων στην παραγωγή αφηγηματικού λόγου από άτομα με αφασία. Συγκεκριμένα, σε επίπεδο ανάλυσης της αφηγηματικής μακροδομής μελετάται η επάρκεια στην παραγωγή των βασικών δομικών στοιχείων της αφήγησης, τα κατά Labov (1972) έξι (6) δομικά στοιχεία της αφήγησης, ενώ δίνεται έμφαση στο δομικό στοιχείο της «αξιολόγησης» (evaluation) και σε συγκεκριμένα γλωσσικά του χαρακτηριστικά (ευθύς λόγος, λεξικά στοιχεία που δηλώνουν συναισθηματική κατάσταση, εμφατικά στοιχεία, μεταφορές). Σε διαπροτασιακό επίπεδο μελετάται το ζήτημα των συνεκτικών δεσμών, της αναφοράς στους χαρακτήρες της ιστορίας, ενώ μελετάται η ύπαρξη χρονικής ακολουθίας στην παρουσίαση των γεγονότων της ιστορίας. Τα ευρήματα συζητούνται με έμφαση στη συνεισφορά μικρογλωσσικών και μακρογλωσσικών στοιχείων στην αφηγηματική αποτελεσματικότητα.