Διατομικές διαφορές στην παρεμβολή Stroop σε σχέση με την αναγνωστική ικανότητα

Ανακοίνωση στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γνωστικής Ψυχολογίας, Θεσσαλονίκη, 6–9 Νοεμβρίου 2008

Δήμητρα Σκοτεινού,1 Παναγιώτης Σίμος,2 & Αθανάσιος Πρωτόπαπας3
1 ΠΜΣ Βασικής και Εφαρμοσμένης Γνωσιακής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Αθηνών
2 Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
3 Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου / Ε.Κ. «Αθηνά»

Αντικείμενο της έρευνας αυτής αποτελούν οι διατομικές διαφορές στην παρεμβολή Stroop που σχετίζονται με διαφορές στην ανάγνωση και η αναπτυξιακή πορεία της σχέσης αυτής. Σύμφωνα με τις επικρατούσες θεωρίες για την εξήγηση του φαινομένου Stroop η παρεμβολή της ανάγνωσης στην κατονομασία χρώματος είναι μεγάλη λόγω αυτοματοποίησης της ανάγνωσης. Για παιδιά ηλικίας 7–13 ετών η παρεμβολή θεωρείται ότι αυξάνεται όσο βελτιώνεται η αναγνωστική επίδοση, ενώ μετά από την ηλικία των 13 ετών η παρεμβολή μειώνεται, για να αυξηθεί πάλι στην τρίτη ηλικία. Πρόσφατες έρευνες όμως δείχνουν ότι, αντίθετα από τα αναμενόμενα, η σχέση μεταξύ ανάγνωσης και παρεμβολής σε μαθητές γυμνασίου είναι αρνητική. Για τη διερεύνηση της σχέσης αυτής εξετάστηκαν 116 ενήλικες (18–30 ετών) σε έργα επιτελικών λειτουργιών (συγκέντρωσης, καταστολής, εναλλαγής, προγραμματισμού), ανάγνωσης και παρεμβολής. Βρέθηκε θετική σχέση προσοχής και καταστολής με την παρεμβολή, ενώ για την αναγνωστική ικανότητα προέκυψε ασθενής αρνητική συσχέτιση μόνο σε ορισμένες μετρήσεις. Για περαιτέρω διερεύνηση των αντιφατικών ευρημάτων χορηγήθηκαν δοκιμασίες ανάγνωσης και παρεμβολής σε 50 μαθητές Α′ γυμνασίου και 50 ενήλικες, χρησιμοποιώντας λέξεις και ψευδολέξεις (για τη μέτρηση της γενικής αναγνωστικής ικανότητας), λέξεις που υποδηλώνουν χρώμα (“κόκκινο”, “πράσινο” κλπ., για τη μέτρηση της παρεμβολής) και μη λεκτικά ερεθίσματα (“ΧΧΧΧΧΧΧ”, για τη μέτρηση της κατονομασίας χρωμάτων). Οι δοκιμασίες χορηγήθηκαν σε έντυπη μορφή, καταγράφοντας το συνολικό χρόνο εκτέλεσης κάθε έργου, και σε ηλεκτρονική μορφή, καταγράφοντας επιμέρους χρόνους απόκρισης σε κάθε ερέθισμα, ώστε να διερευνηθεί η επίδραση της μορφής του έργου στη σχέση μεταξύ ανάγνωσης και παρεμβολής Stroop και τυχόν διαφορές της μεταξύ των δύο ηλικιακών ομάδων.